Wednesday 27 March 2024
Αντίβαρο
Παιδεία Χρίστος Παντελίδης

Μάθημα δημοκρατίας τα Αρχαία Ελληνικά

 Σε πρόσφατη έκδοση της γερμανικής εφημερίδας Frankfurter Allgemeine Zeitung δημοσιεύεται ολοσέλιδο άρθρο του δημοσιογράφου και αρχαιογνώστη Konrad Adam , ο οποίος αναφέρει ότι στα πλαίσια ορισμένων εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων που επιχειρούνται σε αρκετά γερμανικά κρατίδια, πρέπει να ενισχυθεί η διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών στα γερμανικά σχολεία. Κύριο επιχείρημά του είναι ότι τα αρχαία ελληνικά ακονίζουν το δημοκρατικό φρόνημα και την πολιτική συνείδηση των παιδιών σε μια κοινωνία καταναλωτική που την χαρακτηρίζει η πνευματική νωθρότητα. Αναφέρει χαρακτηριστικά ότι «ποτέ ένας αρχαίος συγγραφέας δε μεταδίδει ένα μόνο μήνυμα, ένα δόγμα ή ένα πρόγραμμα. Συνήθως πρόκειται για δύο ή και περισσότερες αρχές που αντιτίθενται μεταξύ τους και προσπαθεί η μια να επιβληθεί στην άλλη: Ο Κρέων και η Αντιγόνη, ο Ιάσων και η Μήδεια, ο Σωκράτης και ο Καλλικλής, ο Έρως και το Νείκος. Πάντα η πάλη ενός λόγου και ενός αντίλογου, αυτή η πάλη που έφτασε στην τελειότητά της με τους σοφιστές…»


Στη συνέχεια ο κ. Adam θυμίζει στους αναγνώστες του ότι « ο τελευταίος γερμανός αυτοκράτορας ήθελε τα γερμανικά σχολεία να βγάζουν νέους Γερμανούς και όχι Έλληνες και Ρωμαίους. Ορθά ο αυτοκράτορας δεν ήθελε τα αρχαία, αφού γνώριζε ότι μόνο την τυφλή υπακοή στον ανώτατο άρχοντα δεν θα ενστάλαζαν στην ψυχή των παιδιών. Ο φόβος του δεν ήταν μήπως οι γερμανοί μαθητές διδαχτούν κάτι περιττό γι αυτούς, αλλά μήπως μάθουν κάτι περιττό γι αυτόν, μήπως μάθουν να αντιδρούν, να αντιστέκονται, να εξεγείρονται».


  «Η ελληνική λογοτεχνία, συνεχίζει το άρθρο, βρίθει από τέτοιους αυτόνομους ανθρώπους. Ας αφήσουμε την Αντιγόνη και τους επώνυμους. Ο Πλούταρχος μας διασώζει την περίπτωση ενός ανώνυμου. Όταν ο στρατηγός Μιλτιάδης ζήτησε από το δήμο των Αθηναίων να του χαρίσουν έναν τιμητικό στέφανο, αυτός ο ανώνυμος αντιτάχθηκε με το επιχείρημα ότι, απ όσο ήξερε, στο Μαραθώνα ο Μιλτιάδης δεν είχε πολεμήσει μόνος του. Αν στο μέλλον πολεμούσε κατά των Περσών μονάχος και τους νικούσε, τότε μπορούσε να υποβάλει πάλι το αίτημά του στο δήμο. Μακάρι να είχαμε τέτοιους πολίτες σήμερα. Όχι να δέχονται τα πάντα, αλλά να υποβάλλουν ενστάσεις».


Τα αρχαία ελληνικά, λοιπόν, μας βοηθούν όχι απλώς  να θυμηθούμε τις απαρχές της δημοκρατίας, αλλά,  όπως σχολιάζει και ο συνεργάτης της Deutsche Welle Σπύρος Μοσκόβου,  να διορθώσουμε τα κακώς κείμενα της δημοκρατίας σήμερα.


Το πιο πάνω δημοσίευμα της Frankfurter Allgemeine Zeitung μας θυμίζει και ένα άλλο δημοσίευμα της αυστριακής εφημερίδας Neue Presse (Βιέννη, 10/8/2004), σύμφωνα με το οποίο ιατροί επιστήμονες κατέληξαν στο παράξενο αλλά και πολύ ενδιαφέρον συμπέρασμα ότι η απαγγελία των ομηρικών επών επιδρά θετικά στην κυκλοφορία του αίματος, αφού με το ρυθμό που επιβάλλει η  απαγγελία του δακτυλικού εξάμετρου συντονίζονται οι λειτουργίες της καρδίας και της αναπνοής, με αποτέλεσμα να πέφτει η πίεση του αίματος!


Σήμερα διερωτάται κανείς ποια θέση, για να μην πούμε ποια τύχη, έχουν τα αρχαία ελληνικά στο σύνολο της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης που τελευταία, ομολογουμένως, επιχειρείται με περισσότερη προσοχή και υπευθυνότητα. Τι προνοούν για τα αρχαία ελληνικά τα αναλυτικά προγράμματα που ετοιμάζονται από τις ειδικές επιτροπές; Πόσο λαμβάνεται υπόψη η διαχρονική τους αξία; Θα συνεχίσουμε να μη βλέπουμε και να μην κατανοούμε αυτό που βλέπουν και κατανοούν οι ξένοι όσον αφορά τα αρχαία ελληνικά; Η αρχαία ελληνική γραμματεία είναι γεμάτη από παραδείγματα που βοηθούν το  σύγχρονο άνθρωπο να κατανοήσει ότι η διατύπωση μιας θέσης,  οδηγεί στην αντίθεση και ότι στη συνέχεια και τα δυο μαζί οδηγούν στη σύνθεση. Ή ότι ο λόγος οδηγεί στον αντίλογο με κατάληξη το διάλογο που είναι και το μόνο μέσο να βρεθεί συναινετική λύση για οποιοδήποτε πρόβλημα. Θα περιοριστεί και πάλιν η διδασκαλία του μαθήματος των αρχαίων ελληνικών σε εκείνους τους λίγους μαθητές που θα «τολμήσουν» να το επιλέξουν; Ας προβληματιστούν περισσότερο οι επικεφαλής της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης και ας δώσουν επιτέλους στα αρχαία ελληνικά τη θέση που τους αξίζει στην εκπαίδευση των παιδιών μας. Και ας μη κρυβόμαστε πίσω από τον μέχρι σήμερα λανθασμένο ίσως τρόπο διδασκαλίας του μαθήματος, γιατί αυτό αποτελεί ένα άλλο ξεχωριστό κεφάλαιο.




του Χρίστου Παντελίδη, φιλόλογου,


τ. Πρώτου Λειτουργού Εκπαίδευσης.





.

2 comments

nectos 4 February 2010 at 15:55

`Οπως έδειξαν επιστήμονες η διδασκαλία των αρχαίων Ελληνικών,ειδικά μέσα από το πρωτότυπο,οξύνει
τον νού του μαθητή,τον εντρυφεί στις έννοιες του πειθαρχίας,του θάρρους και της δημιουργικότητας.Τέλος,ως έφηβος μαθαίνει να είναι ανταγωνιστικός ώστε όταν θα βγεί στη κοινωνία
να είναι ένα χρήσιμο μέλος της.
Μόνο στην Ελλάδα το μάθημα των αρχαίων Ελληνικών περιορίζεται σε λίγες εβδομαδιαίες ώρες.`Ισως γιατί το πολιτικό κατεστημένο δεν θέλει πολίτες με συνείδηση,αλλά υπηκόους που το μόνο που θα
τους ενδιαφέρει θα είναι ο φόβος στον ισχυρό και η κατανάλωση.
Νεκτάριος Κατσιλιώτης
Ιστορικός-Εκδότης

Reply
Ανώνυμος 6 February 2010 at 20:31

Μάθημα δημοκρατίας τα αρχαία ελληνικά
04.12.2009
Σπύρος Μοσκόβου
http://www.dw-world.de/dw/article/0,,4967003,00.html
Η εφημερίδα Frankfurter Allgemeine Zeitung αφιέρωσε μια ολόκληρη σελίδα αυτές τις μέρες στην υποστήριξη της διδασκαλίας των αρχαίων ελληνικών στα σχολεία που απειλείται στο πλαίσιο ορισμένων εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων.
Τον θαυμάσιο αυτό λόγο υπέρ των αρχαίων ελληνικών υπογράφει ο παλαίμαχος δημοσιογράφος και χαλκέντερος αρχαιογνώστης Konrad Adam. Και μας φαίνεται θαυμάσιος, επειδή εν έτει 2009 δεν υποστηρίζει τη διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών ως απαραίτητη γνώση των απαρχών του ευρωπαϊκού πολιτισμού, ούτε ως φόρο τιμής στην πνευματική ιστορία της ανθρωπότητας και τους πρωτεργάτες της, ούτε ως εκλεπτυσμένη εμβάθυνση και εμβάπτιση ολίγων σε υψηλά νοήματα. Τίποτε απ’ αυτά τα χιλιοειπωμένα που κατάντησαν με τον καιρό κούφα.
Πολιτική διαπαιδαγώγηση
Το κυρίαρχο επιχείρημά του για την αναγκαιότητα των αρχαίων ελληνικών είναι πως αυτά ακονίζουν το δημοκρατικό φρόνημα και την πολιτική συνείδηση των παιδιών, ό τι ακριβώς χρειάζονται δηλαδή σήμερα οι γόνοι της μαζικής καταναλωτικής κοινωνίας με την πνευματική νωθρότητα και τα στομωμένα πολιτικά της αντανακλαστικά. Ο Konrad Adam μας θυμίζει ότι ο τελευταίος Γερμανός αυτοκράτορας αντέτεινε στους υποστηρικτές των αρχαίων ελληνικών ότι ο ίδιος ήθελε τα γερμανικά σχολεία να βγάζουν νέους Γερμανούς και όχι Έλληνες και Ρωμαίους. Ορθώς ο αυτοκράτωρ από τη σκοπιά του υπέβλεπε τα αρχαία, εγνώριζε ότι μόνο την τυφλή υπακοή στον ανώτατο άρχοντα δεν θα ενστάλαζαν στην ψυχή των παιδιών. Ένα απόσπασμα του άρθρου: «Ποτέ ένας αρχαίος συγγραφέας δεν μεταδίδει ένα μόνο μήνυμα, ένα δόγμα ή ένα πρόγραμμα. Συνήθως πρόκειται για δύο ή και περισσότερες αρχές που αντιτίθενται μεταξύ τους και προσπαθεί η μια να επιβληθεί στην άλλη: ο Κρέων και η Αντιγόνη, ο Ιάσων και η Μήδεια, ο Σωκράτης και ο Καλλικλής, ο Έρως και το Νείκος. Πάντα η διαπάλη ενός λόγου και ενός αντίλογου, αυτή η διαπάλη που έφθασε στην τελειότητά της με τους σοφιστές… Ο φόβος του αυτοκράτορα δεν ήταν μήπως οι Γερμανοί μαθητές διδαχθούν κάτι περιττό γι’ αυτούς, αλλά μήπως μάθουν κάτι περιττό γι’ αυτόν, μήπως μάθουν να αντιδρούν, να ανθίστανται, να εξεγείρονται.»
Τα κακώς κείμενα σήμερα
Και ο Γερμανός δημοσιογράφος καταλήγει: «Η ελληνική λογοτεχνία βρίθει από τέτοιους αυτόνομους, ισχυρογνώμονες, ατίθασους ανθρώπους. Ας αφήσουμε την Αντιγόνη και τους επώνυμους. Ο Πλούταρχος μας διασώζει την περίπτωση ενός ανώνυμου. Όταν ο στρατηγός Μιλτιάδης ζήτησε από τον δήμο των Αθηναίων να του επιδαψιλεύσουν έναν τιμητικό στέφανο, αυτός ο ανώνυμος αντιτάχθηκε με το επιχείρημα ότι απ’ όσο ήξερε στον Μαραθώνα ο Μιλτιάδης δεν είχε πολεμήσει μόνος του. Αν στο μέλλον πολεμούσε κατά των Περσών μονάχος και τους νικούσε, τότε μπορούσε να υποβάλει πάλι το αίτημά του στον δήμο. Μακάρι να είχαμε τέτοιους πολίτες σήμερα. Όχι να δέχονται τα πάντα, αλλά να υποβάλλουν ενστάσεις.» Αυτά ο Konrad Adam. Αρχαία ελληνικά στο πρωτότυπο στα σχολεία όχι για να θυμηθούμε τις απαρχές της δημοκρατίας, αλλά για να διορθώσουμε τα κακώς κείμενα της δημοκρατίας σήμερα.

Reply

Leave a Comment

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.