Wednesday 27 March 2024
Αντίβαρο
Παιδεία

Εποικοδομισμός – Συμπεριφορισμός : σημειώσατε 2

(σχόλιο για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών)

… Πραγματικά υπήρξε συναρπαστικός αγώνας. Κυρίως στο πρώτο μέρος, όταν την υπεροχή είχε ο εποικοδομισμός που φαινόταν πιο ολοκληρωμένη ομάδα. Είχε ωραίο στήσιμο, μοίραζε την μπάλα, είχε πλουραλισμό στις επιλογές. Οι παίκτες του διέθεταν γνωστικές  διαδικασίες, προσφέρανε θέαμα και ξεσήκωναν την κερκίδα. 

  …Ο συμπεριφορισμός από την άλλη, ήταν ο γνωστός όπως τον ξέρουμε όλα αυτά τα χρόνια. Σταθερό στήσιμο χωρίς να μπερδεύονται οι παίκτες του. Όλοι μαζί, ομοιόμορφα και συντονισμένα με το παράγγελμα του προπονητή. Το σύστημά του επίσης κλασικό. Απλές μπαλιές, χωρίς φτιασίδια. Να φύγει η μπάλα από την περιοχή του και με «καμινάδες» να προσπαθεί να βάλει γκολ. Πανομοιότυπες κινήσεις, που λόγω επανάληψης, όλο και δημιουργούσε κάποιες φάσεις στην αντίπαλη περιοχή. Υπάκουοι εκτελεστές χωρίς φαντασία. Όσο για το τέρμα φαινόταν πως ήταν θέμα χρόνου. Κάποτε θα γινόταν μια «στραβή» και στην αναμπουμπούλα θα εκμεταλλευόταν την ευκαιρία να ανοίξει το σκορ…

  Κάπως έτσι βιώνουμε τα πράγματα, χρόνια τώρα, στη μετεκπαίδευση, στα διάφορα σεμινάρια και σε κάθε είδους επιμορφώσεις.. Δεν ξέρω γιατί αλλά συνεχώς μου έρχεται στο μυαλό, πολύ χοντρά και σχηματικά, ένας τέτοιος παραλληλισμός. Οι περισσότεροι διδάσκοντες μας μιλούν για την ομορφιά της πρώτης ομάδας αλλά και την αποτελεσματικότητα της δεύτερης, κυρίως στις δύσκολες περιπτώσεις στην άμυνα (βλέπε Ειδική Αγωγή). Και κει που περιμένεις ότι, ως θιασώτες του ωραίου, θα διανθίζουνε το «παιχνίδι» τους με όλα τα πλεονεκτήματα που διακρίνουν και αναγνωρίζουν στο γήπεδο, έρχεται η υλοποίηση που γίνεται σχεδόν αποκλειστικά με τα κλασικά και τετριμμένα.

  Μας μιλούν για μαθητοκεντρικές προσεγγίσεις με απόλυτα δασκαλοκεντρικό τρόπο. Μας μιλούν για «εγκλωβισμό» στη διαδικασία της μάθησης και ας βλέπουν πως εμείς «εγκλωβιζόμαστε» στη διαδικασία των σημειώσεων. Μας μιλούν για τη στήριξη των νέων γνώσεων πάνω στις παλιές, για τη σύγκρουσή τους, για την αξία του διαλόγου και την εκμετάλλευση των βιωματικών εμπειριών, αλλά δεν περισσεύει λίγος χρόνος για να κάνουμε τις δικές μας συνδέσεις, να προλάβουμε να απορρίψουμε ή να διευκρινίσουμε τις δικές μας εσωτερικές συγκρούσεις. Μας μιλούν για τους απαραίτητους μετασχηματισμούς και αναδομήσεις της γνώσης, για την παιδαγωγική αξία του λάθους και πόσο απαραίτητο και δημιουργικό μπορεί να αποβεί στη διαδικασία της μάθησης, αλλά σε μας μάλλον δεν επιτρέπεται το λάθος ή καλύτερα δεν αφήνουν να αναδυθεί το λάθος μας. Μας μιλούν για καινοτόμες δράσεις, για διαθεματικές προσεγγίσεις, για την αντίσταση στην ποσότητα και τη διακριτική ποιοτική εξάντληση του θέματος, αλλά πάντα μας κυνηγά ο χρόνος και η ύλη που πρέπει να προλάβουμε να «κουβεντιάσουμε». Μήπως και μεις το ίδιο δεν κάνουμε στα σχολεία μας; Μας μιλούν … μα δεν μας δείχνουν.

  Δεν θέλω να γίνω ισοπεδωτικός ή άδικος. Κατά καιρούς ακούσαμε όμορφα και πολλές φορές καινούργια πράγματα. Κεντρίστηκε το ενδιαφέρον μας να ψάξουμε περισσότερο, να αιτιολογήσουμε και όχι να δικαιολογήσουμε κάποιες διδακτικές συμπεριφορές μας. Όμως όλα κινούνται σε μια σφαίρα θεωρίας χωρίς την ανάλογη πραξιακή, αποδεικτική εφαρμογή τους. Έχουμε ανάγκη να δούμε έστω μία πρότυπη διδασκαλία που να τα περιέχει αυτά στην πράξη, να χωράνε μέσα στην διδασκαλία της καθημερινότητας, αυτές οι όμορφες προτάσεις. Εν τέλει έχουμε την ανάγκη όχι απλώς να ενημερωθούμε, αλλά να πεισθούμε. Δεν υπάρχει η πολυτέλεια κάποιοι να κριθούμε «ανεπαρκείς» και να απαλλαγούν από μας τα παιδιά. Άρα πρέπει να γυρίσουμε καλύτεροι κι όχι απλά ενημερωμένοι. Να εφαρμόσουμε την καινούργια γνώση και όχι απλά να διηγηθούμε σε κάποιους άλλους ό,τι ακούσαμε.

  Εκεί όμως που το «παιχνίδι» έγειρε καθαρά υπέρ του συμπεριφορισμού ήταν στο δεύτερο μέρος, στο επίπεδο της αξιολόγησης. Άδικο το αποτέλεσμα αναμφισβήτητα. Εδώ έχουμε δυο περιπτώσεις. Στη μία, όπως  στα Διδασκαλεία, η όλη διαδικασία τελειώνει  με εξετάσεις και βαθμολογική ιεράρχηση. Χωρίς νόημα όμως αφού θα φτιαχτεί μια επετηρίδα με αριθμητική βαθμολογία, χωρίς καμιά πρακτική σημασία, που δεν θα ληφθεί πουθενά υπ’ όψη. Οι βαθμοί είναι στιγμιαίοι. Αντανακλούν απλώς μια επίδοση σε μια στιγμή που συνδέεται με την μνήμη, την ψυχολογική κατάσταση, τα οικογενειακά προβλήματα, τον περιορισμό του χρόνου, την ύλη, την αυστηρότητα ή την επιείκεια και τόσους άλλους παράγοντες. Στόχος θα πρέπει να είναι η καλυτέρευση των συμμετεχόντων και όχι η ανούσια βαθμολόγησή τους, όταν μάλιστα ως ήδη διορισμένοι δεν διακυβεύουν τίποτε. Στην άλλη, στα διάφορα σεμινάρια, αυτοκοροϊδευόμαστε, με μεγάλο ποσοστό ευθύνης. Διότι όταν κάθε ΕΠΕΑΕΚ έχει στο τέλος μια έστω τυπική αξιολόγηση και μεις οι ίδιοι την αντιμετωπίζουμε ως γραφειοκρατική διεκπεραίωση ή έστω ανεχόμαστε να ρωτάνε τα δικά τους, συνήθως ανώδυνα, χωρίς να διεκδικούμε ουσιαστική αξιολόγηση, τότε γιατί να μας φταίνε μονίμως οι άλλοι; Δεν θα ήταν πιο δημιουργικό, αν στο κλείσιμο κάθε παιδευτικής διαδικασίας είχαμε τον χρόνο να διαπραγματευτούμε ένα θέμα (ως εξετάσεις) κουβεντιάζοντας τον τρόπο προσέγγισης, εντοπίζοντας λάθη και παραλείψεις, παίρνοντας μαζί μας, τουλάχιστον, τις σωστές απαντήσεις – προσεγγίσεις;

Είναι καιρός πλέον να δούμε το θέμα της επιμόρφωσης, όχι όπως διακινήθηκε γραφειοκρατικά από τους Συμβούλους στα σχολεία, αλλά ως ένα δικό μας θέμα που να αγγίζει τις ανάγκες μας. Να προβληματιστούμε για εναλλακτικές μορφές επιμόρφωσης, για τη διάρκειά της, το χρόνο διεξαγωγής και τόσα άλλα. Διαθέτουμε πλέον και την εμπειρία και την κόπωση, από προγράμματα επιμόρφωσης που εμείς καρπωνόμαστε το χάσιμο χρόνου και οι άλλοι την κατανάλωση κονδυλίων. Ως πότε θα μας συντηρεί η ελπίδα ότι το επόμενο θα είναι καλύτερο;                         

  Είχαν πολλές απορίες οι φίλαθλοι. Αλλά … ο διαιτητής σφύριξε. Ο αγώνας τελείωσε κι όποιος πρόλαβε  πρόλαβε.

  Συνεπώς, ας κρατήσουμε απ’ το παιχνίδι την ομορφιά του αγώνα. Την διαδικασία. Κι ας αγνοήσουμε ή καλύτερα ας υποτιμήσουμε σκόπιμα το αποτέλεσμα που – δυστυχώς στο πρωτάθλημα του εκπαιδευτικού μας συστήματος – έχει ιδιαίτερη βαρύτητα.

  

                                                                          Ένας φίλαθλος

                                                                       Τσιτσιμπής Γιώργος

                                                                                       Δάσκαλος

Υ.Γ. Η προσέγγιση έγινε με «olistiki aferetiki strogylopiisi». Παρακαλώ ο όρος αυτός, αφού δομηθεί, αναδομηθεί, μετασχηματιστεί αναπλαισιωθεί, να καθιερωθεί με λατινικούς χαρακτήρες ως ισότιμος πολλών άλλων αυτονόητων ενεργειών που απέκτησαν φανταχτερό ονοματεπώνυμο (βλ. διαφοροδιάγνωση).

.

Leave a Comment

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.