Tuesday 26 March 2024
Αντίβαρο
1974-Μεταπολίτευση Αντώνης Κρούστης Εκκλησία Εκκλησία-Κράτος

Η κατάρριψη ενός ακόμα μύθου, περί συνεργασίας της εκκλησίας με την Χούντα των συνταγματαρχών

ieronimos-filisτου Αντώνη Κρούστη*

Μπορεί πολύ εύστοχα ο Υπουργός Παιδείας κ. Φίλης να αλλάζει την πολιτική ατζέντα με τις δηλώσεις του για την εκκλησία και το ρόλο της στην κατοχή και στη Χούντα για να αποπροσανατολίσει την κοινωνία από την οσμή της αριστερής διαφθοράς, αλλά το συγκεκριμένο θέμα είναι πολλαπλασίως σοβαρότερο και χρίζει απαντήσεως.

Κατά την στρατιωτική δικτατορία μια ομάδα αξιωματικών (Χούντα) υπονόμευσαν ή παρέκαμψαν την επίσημη στρατιωτική τους Ιεραρχία και κινήθηκαν για την κατάληψη της Εξουσίας και κατά του Συντάγματος, πράγμα που επέτυχαν.

Κάτι παρόμοιο είχαμε και μέσα στην Ιεραρχία της Εκκλησίας. Οι αναλογίες δεν είναι οι ίδιες, αλλά υπάρχει μια ομοιότητα. Μια ομάδα Ιεραρχών, που κινήθηκε από διάφορα αίτια, υπονόμευσαν την κανονική δομή της Εκκλησίας, παρέκαμψαν τον Καταστατικό Χάρτη, τον Συνοδικό και Πατριαρχικό Τόμο, τις Πατριαρχικές Πράξεις, οπότε μια Αριστίνδην Σύνοδος διοικούσε την Εκκλησία. Έτσι, ενώ η Ιερά Σύνοδος συγκροτείτο μέχρι τότε από δώδεκα μέλη, κατά τα πρεσβεία της Αρχιερωσύνης, και τον Αρχιεπίσκοπο, τότε αποτελέσθηκε μια οκταμελής Αριστίνδην Σύνοδος κατ’ επιλογήν, συμπεριλαμβανομένου και του Αρχιεπισκόπου, ο οποίος είχε εκλεγεί κατά αντικανονικό τρόπο από επτά μόνον Αρχιερείς. Πήρε πολύ χρόνο για να συγκληθή η Ιεραρχία. Κάθε εξάμηνο εκδιδόταν μία νέα νομοθετική παράταση για την απαγόρευση της συνελεύσεως της Συνόδου της Ιεραρχίας μέχρι το 1970.

Η επάνοδος στην Εκκλησιαστική τάξη έγινε κατόπιν αγώνων, αντιδράσεων διαφόρων Ιεραρχών, οι οποίες αντιδράσεις προηγήθηκαν του Πολυτεχνείου, όπως διαβάζουμε στις εφημερίδες της εποχής, κυρίως από το 1972 και μετά.

Έτσι λοιπόν να ξεχωρίσουμε κάποια θέματα. Το σώμα της εκκλησίας το αποτελούν οι κληρικοί και οι λαϊκοί. Όπως στον λαό υπήρχε μέρος του, που συντάχτηκε με την Δικτατορία έτσι και στους κληρικούς. Γι’αυτό να ξεχωρίσουμε και να πούμε ότι η διοίκηση της εκκλησίας τότε ανέχτηκε και συνεργάστηκε με την χούντα και όχι η εκκλησία σαν θεοΐδρυτος οργανισμός.

Ο ρόλος όμως της εκκλησίας είναι να ενώνει τον λαό και όχι να τον διχάζει. Πρέπει να έχει μια αγκαλιά να δεχτεί τους πάντες. Τους βλέπει όλους σαν παιδιά που έχουν φύγει από τον δρόμο που έχει χαράξει ο Ιησούς Χριστός για την θέωση μας. Δεν υπάρχει καλύτερος λόγος για να μείνει μακριά από την πολιτική, διότι πολλές φορές κάτω από επιφανειακές ενέργειες και στάσεις μπορεί να κρύβονται διεθνείς σκοπιμότητες, τις οποίες συνήθως αγνοούμε, και είναι ενδεχόμενο να πέσουμε θύματα της εύκολης κριτικής. Δεν αρκούν οι αγνές διαθέσεις ή απαξιωτικοί χαρακτηρισμοί, χρειάζεται γνώση των διαφόρων σκοπιμοτήτων και τον πονηρών παγιδεύσεων.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι, κατά την διάρκεια της Γερμανικής κατοχής ο Αρχιεπίσκοπος Χρύσανθος κατά την επίσκεψη του στο γραφείο του, του Γερμανού στρατηγού Φον Στούμε, τον δέχθηκε όρθιος χωρίς να του προσφέρει κάθισμα και του διεμήνυσε ότι η εκκλησία δεν πρόκειται να συνεργασθεί με τους εισβολείς. Αμέσως μετά αρνήθηκε να ορκίσει την κυβέρνηση Τσολάκογλου.

Η κυβέρνηση Τσολάκογλου παύει από τα καθήκοντα του τον Χρύσανθο και χρίζει Αρχιεπίσκοπο τον Δαμασκηνό, ελπίζοντας την συνεργασία της εκκλησίας .Δεν ήταν λίγοι οι χαρακτηρισμοί εναντίον του Δαμασκηνού, για δοσιλογισμό και υποτέλεια στον κατακτητή. Διαψεύσθηκαν παταγωδώς. Ο Δαμασκηνός περισσότερο διπλωμάτης συνεργάσθηκε με την εξόριστη κυβέρνηση , τους Άγγλους και τις οργανώσεις εθνικής αντίστασης , ΕΔΕΣ του Ζέρβα και ΕΚΚΑ του Ψαρρού. Ενώ ο Χρύσανθος από το σπίτι του πλέον, είχε επικοινωνία με την εξόριστη κυβέρνηση και το Στρατηγείο της Μέσης Ανατολής με το γνωστό «ασύρματο του Δεσπότη»

Για να επανέλθω στη περίπτωση της 7χρονης Δικτατορίας, πριν γίνει το πραξικόπημα Αρχιεπίσκοπος Αθηνών ήταν ο Χρυσόστομος που αρνήθηκε να παραιτηθεί, αλλά πάφθηκε από τον αρχιεπισκοπικό θρόνο από έκτακτο νόμο που απαγόρευε την άσκηση των καθηκόντων πέραν της ηλικίας των 80 ετών.

Το ίδιο συνέβη αντίστοιχα και στον μητροπολίτη Αττικής Ιάκωβο, ο οποίος αρνήθηκε την παραίτηση του. Από εκείνη τη στιγμή τέθηκε σε παρακολούθηση μέχρι και τη δημοσίευση του νόμου 214/67 με τον οποίο μπόρεσε η δικτατορία να τον καταδικάσει αφαιρώντας του και τη διαποίμανση της επαρχίας του. Ακόμα θεσπίστηκε ειδική διάταξη στη ΛΣΤ’/968 Συντακτική Πράξη, που προέβλεπε φυλάκισή του σε Ι. Μονή εντός της χώρας, οριζόμενης από απόφαση του “υπουργικού συμβουλίου”.

Παρά τις προσωπικές διώξεις του ο Αρχιεπίσκοπος Ιάκωβος συμπαραστάθηκε ενεργά στους πολιτικούς κρατούμενους και εξόριστους από τη Χούντα και σε προσωπικότητες της αντίστασης. Συνάμα στήριξε και τους νέους της οργάνωσης “Ρήγας Φεραίος”, που οδηγήθηκαν σε δίκη το 1971.

Στην Ιεραρχία συγκροτείται αργά, αλλά σταθερά ένα «αντιπολιτευτικό μέτωπο» γύρω από ισχυρούς μητροπολίτες (Κορινθίας Παντελεήμων, Πειραιώς Χρυσόστομος, Κίτρους Βαρνάβας κ.ά.), τους οποίους η χούντα και ο αρχιεπίσκοπος δεν τολμούν να χτυπήσουν, φοβούμενοι τις επιπτώσεις τόσο στο εξωτερικό και τις άλλες Εκκλησίες όσο και στο εσωτερικό.

Αντιδράσεις υπάρχουν και από το Οικουμενικό Πατριαρχείο, το οποίο θεωρεί πως ο Καταστατικός Χάρτης της δικτατορίας έρχεται σε αντίθεση με τον Πατριαρχικό Τόμο του 1850 και καταργούσε τα προβλεπόμενα από την Πατριαρχική Πράξη του 1928 «πρεσβεία» χειροτονίας και ίσου αριθμού μελών από τις «παλαιές» και «νέες» χώρες κατά τη συγκρότηση της Ιεράς Συνόδου.

Πρωτεύουσα θέση έχει και ο τότε μητροπολίτης Ελευθερουπόλεως Αμβρόσιος, ο οποίος είχε διαμάχη με τον πραξικοπηματία στρατηγό Σπαντιδάκη με αποτέλεσμα όχι μόνον να τον απειλεί ότι θα τον στείλει δεμένο στο Άγιον Όρος, αλλά πέτυχε να τον σύρει στα στρατοδικεία «επί εξυβρίσει». Ο θαρραλέος κληρικός ετέθη τελικά σε κατ’ οίκον περιορισμό.

Ενοχλητικός ήταν και ο Φλωρίνης Αυγουστίνος Καντιώτης. Οι δικτάτορες επιδίωξαν να τον κλείσουν σε… ψυχιατρείο για να ησυχάσουν απ’ αυτόν.

Ο μητροπολίτης Κορίνθου, Παντελεήμων Καρανικόλας, είναι γνωστός για την αντιδικτατορική του δράση και τους αγώνες του με τον μητροπολίτη Πειραιώς Χρυσόστομο Ταβλαδωράκη για την αποκατάσταση της Κανονικής Τάξης της Εκκλησίας.

Ο Αλβανίας, Αναστάσιος Γιαννουλάτος, ήταν τότε επίσκοπος Ανδρούσης όταν συμμετείχε στο πλευρό των φοιτητών της Νομικής, στα γεγονότα που προηγήθηκαν του Πολυτεχνείου. Φοιτητές της Θεολογικής Σχολής, ακόμη θυμούνται τον ιεράρχη να κρύβει στα ράσα του τρόφιμα και φάρμακα για τους εγκλείστους φοιτητές της Νομικής

Ο μητροπολίτης Αμβρόσιος, διάκος τότε, συνελήφθη λόγω της δράσης του και υπέστη βασανισμούς στο περίφημο ΕΑΤ-ΕΣΑ.

Διώξεις υπέστη ο πατήρ Γεώργιος Δημητριάδης, γνωστός και ως «ρακοσυλλέκτης» που φυλακίστηκε, προκαλώντας την κατακραυγή των πιστών, με αποτέλεσμα να υποχρεωθεί να παρέμβει ο ίδιος ο αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος για να αποφυλακιστεί…

Γνωστός βέβαια για την αντιστασιακή του δράση ο πατήρ Γεώργιος Πυρουνάκης, ενώ στον Άγιο Κωνσταντίνο του Πειραιά λειτουργούσε ο πατήρ Χρήστος Χριστοδούλου που μαζί με τους επίσης φοιτητές της Θεολογικής Σχολής, Ευάγγελο Δασκαλάκη και Τιμόθεο Λαγουδάκη, διαμαρτυρήθηκαν για τη νοθεία στις φοιτητικές εκλογές.

Μεγάλος, είναι ο κατάλογος των τότε απλών κληρικών που συμμετείχαν με κάθε τρόπο σε αντιστασιακές πράξεις που θα χρειαζόταν ολόκληρο πόνημα για να αναφερθούν όλοι.

Εν κατακλείδι. Ναι, η διοίκηση της εκκλησίας της Ελλάδας συνεργάστηκε με την χούντα, αλλά εκκλησία δεν είναι η διοίκηση της, αλλά οι χιλιάδες κληρικοί , ο λαός της και η κεφαλή της, ο ιδρυτής της , Ιησούς Χριστός. Και Αυτός σαφώς είναι εναντίον σε κάθε περιορισμό της ελευθερίας του ανθρώπου, ειδικά όταν γίνεται στο όνομα Του.

Ταπεινά,

Αντώνης Κρούστης

(Από το υπό έκδοση βιβλίο μου «Μύθοι που καλλιεργούνται εναντίον του Θεού και της εκκλησίας Του»).

.

6 comments

NF 27 October 2016 at 16:49

O κ. Φιλης και ο ΣΥΡΙΖΑ προερχονται απο την ιδεολογικη μητρα του ΚΚΕ εσωτερικου-Ανανεωτικη Αριστερα. Ως γνωστον μετα τη διασπαση του ΚΚΕ το 1968,οι “Ανανεωτικοι” βρεθηκαν σε απογνωση και επι ξυλου κρεμαμενοι, καθοτι απωλεσαν τη στηριξη (και το χρημα) των Σοβιετικων. Ετσι

αναζητησαν και βρηκαν θαλπωρη (και χρηματοδοτηση) στη φιλοξενη αγκαλια του……. ρουμανικου ΚΚ και του Νικολάι Τσαουσεσκου!

http://leninreloaded.blogspot.gr/2014/03/blog-post_7021.html

Ας υποθεσουμε για την οικονομια της συζητησεως οτι ειναι οπως τα λεει ο κ. Φιλης. Γιατι οταν η Εκκλησια προσκυνουσε (λεμε τωρα) τους Συνταγματαρχες ηταν κακο, ενω οταν το ΚΚΕ εσωτερικου προσκυνουσε τον Τσαουσεσκου ηταν καλο; Ποια ειναι τα κριτηρια του κ. Φιλη σε οτι αφορα την επιλογη των δικτατορων για να τους χαρακτηριζει καλους ή κακους; 🙂

Να σημειωσουμε εδω οτι η 21 Απριλιου ηταν μια ηπια δικτατορια, που επικρατησε αναιμακτα , επεσε αναιμακτα, δεν εκανε εκτελεσεις και δεν μπορυν να της χρωθουν πανω απο 20 νεκροι (οι 12 του Πολυτεχνειου και πιθανον μερικοι ακομα). Αντιθετως ο Τσαουσεσκου ηταν ενας απιστευτα βαρβαρος δικτατορας, και για να ανατραπει απαιτηθηκε αιματηροτατη λαϊκη εξεγερση με πανω απο 1000 νεκρους.

Reply
Τηλέμαχος 27 October 2016 at 18:36

Μα δεν συνεργάστηκε ούτε η διοίκηση της Εκκλησίας, ούτε μέρος της διοίκησης. Τα στοιχεία που παραθέτει το ίδιο το άρθρο δείχνουν το αντίθετο. Η νόμιμη σύνθεση της διοίκησης της Εκκλησίας αγνοήθηκε. Βρήκε η χούντα δικούς της και έβαλε αυτούς στη θέση της. Αυτοί ήταν που απάρτισαν την Αριστίνδην Σύνοδο. Αντικανονικά. Ασφαλώς σε όποιον τομέα και αν ψάξει κανείς, ας πούμε στους μηχανικούς, αν έψαχνε η χούντα δικούς της και έδιωχνε την προηγούμενη διοίκηση και την αντικαθιστούσε με άλλους, θα έλεγε κανείς ότι «Οι μηχανικοί στήριξαν την χούντα»; Όχι βέβαια.

Υπάρχει και το άλλο, το τι ακολούθησε μετά. Μετά την πτώση της χούντας λοιπόν, από τη μία πλευρά αποκαταστάθηκαν οι της προηγούμενης διοίκησης και από την άλλη πλευρά, έχασαν τη θέση τους και τα εκκλησιαστικά αξιώματά τους όσοι συνεργάστηκαν με τη χούντα. Παύθηκαν. Με τα χρόνια, όλοι πέθαναν. Όμως είχαν ήδη παυθεί από την Εκκλησία.

Τι τρανότερη απόδειξη ότι μέχρι και τα ανώτερα στρώματα των Ιεραρχών, δεν υπήρξε συνεργασία με τη χούντα.

Να πάω παρακάτω. Ποιο άλλο ΝΠΔΔ έκανε το ίδιο; Απάντηση. Κανένα. Παράδειγμα. Μήπως έδιωξε από τη θέση τους κανένα πανεπιστήμιο κάποιον καθηγητή ο οποίος πήρε τη θέση του κατά τη διάρκεια της χούντας; Όχι. Κανένας. Σήμερα, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ έχει υπουργό την Θεανώ Φωτίου. Η αριστερή Θεανώ Φωτίου διορίστηκε καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο Αθηνών το 1972. Επί χούντας. Αν τα πανεπιστήμια έκαναν το ίδιο με την Εκκλησία, η κυρία Φωτίου θα είχε χάσει τη θέση της ως συνεργάτιδα της χούντας ή έστω ως αρεστή της χούντας. Μέσα στην καρδιά της επταετίας διορίστηκε.

Όμως η κυρία Φωτίου κατάφερε να πάρει τη στάμπα της αριστερής και σήμερα να κυβερνά «για πρώτη φορά» ως αριστερή την Ελλάδα, ενώ η Εκκλησία που απέπεμψε όλους τους ιεράρχες της που εκλέχτηκαν επί δικτατορίας έχει τη στάμπα της συνεργασίας με τη χούντα.

Τέτοια τραγελαφικά πράγματα πιστεύει ο κόσμος σήμερα και δεν πετάει ντομάτες στον προπαγανδιστή Φίλη.

Γιατί τα πιστεύει αυτά; Επειδή 40 χρόνια στην Ελλάδα ζούμε την ηγεμονία της αριστεράς, που μας έχει φλομώσει στο παραμύθι.

Reply
NF 28 October 2016 at 00:20

O Σεραφείμ δεν ηταν ακριβως της……”προηγουμενης διοικησης”, ετσι δεν ειναι Τηλεμαχε; 🙂

Οι

Reply
Τηλέμαχος 28 October 2016 at 11:24

Ο Σεραφείμ είναι κεντρική και ιδιάζουσα περίπτωση. Πραγματικά ο Σεραφείμ έγινε αρχιεπίσκοπος στις αρχές του 1974 από τον Ιωαννίδη αντικαθιστώντας την Αριστίνδην σύνοδο της χούντας. Ήταν όμως ήδη Μητροπολίτης από πολύ πριν το 1967. Δεν εξελέγη τότε. Όμως ήταν ο ίδιος Σεραφείμ που καθαίρεσε τους 12 μητροπολίτες που εξελέγησαν επί χούντας, αυτός που δεν τους άφηνε να επανέλθουν και αυτός που εμπόδιζε πολιτικά πρόσωπα που προσπαθούσαν να τους επαναφέρουν. Για να συνεχίσω το παράδειγμά μου. Ας υπήρχε και ένας καθηγητής από πριν το 1967 που έγινε πρύτανης στις αρχές του 1974 και αφού έπεσε η χούντα να καθαιρούσε όλους όσους έγιναν καθηγητές επί επταετίας. Δεν υπήρξε. Για να είμαστε σοβαροί θα πω ότι τα στερεότυπα και οι γενικεύσεις είναι άστοχες, πόσο μάλλον όταν είναι ιδεολογικά φορτισμένες. Ο Φίλης προφανώς σπεκουλάρει επικίνδυνα. Όχι μόνο η Εκκλησία ως σύνολο, αλλά και η διοίκησή της εναντιώθηκε έμπρακτα στην χούντα και το ότι βρέθηκαν 12 άνθρωποι να συνεργαστούν δεν αλλάζει αυτήν την εικόνα. Για την κατοχή δεν λέω. Είναι ντροπή να το θέτει ο Φίλης και ξεγυμνώνεται και ο ίδιος.

Reply
Κωνσταντίνος 29 October 2016 at 01:35

Ας πούμε ότι όντως συνεργάστηκε η Εκκλησία (που δεν συνεργάστηκε) με τη Χούντα. Δηλαδή τι έπρεπε να κάνουν; Να οργανώνουν πορείες ή να πάνε στη Μακρόνησο από μόνοι τους; Να βγάλει ανακοίνωση η Ιερά Σύνοδος εναντίον της Χούντας ; Από πού κι ως πού; Εδώ δεν έβγαλε η Ακαδημία καν. Αυτό γιατί δεν το λέει κανένας;
Η Εκκλησία δεν πρέπει να ανακατεύεται με την πολιτική έτσι δεν μας λένε οι Φίληδες και σωστά (προσθέτω εγώ);
Άρα τι δουλειά έχει να ανακατεύεται με το ποιός έχει την εξουσία κι αν την έχει νόμιμα ή αν το πολίτευμα είναι ολοκληρωτικό ή δημοκρατικό; Δύο μέτρα και δύο σταθμά βλέπω. Θα μπορούσε να συνδράμει βεβαίως αν υπήρχε ένα παλλαϊκό αίτημα αλλά μια χαρά κάναν την πάπια οι περισσότεροι τότε. Από τους παπάδες περιμέναμε να κάνουν αντίσταση; Σοβαρά μιλάμε τώρα; Και να κάνουν αντίσταση υπέρ ποιών; Των αριστερών που απεχθάνονται οτιδήποτε έχει να κάνει με την Εκκλησία και τη θρησκεία; Αυτών που βράδυ πρωί βρίζουν,προσβάλλουν, μέμφονται και διαβάλλουν τους παπάδες στη συνείδηση του κόσμου;
Έχει χαθεί η λογική προ πολλού σε τούτη τη χώρα.

Reply
Γεώργιος Ἰακ. Γεωργάνας 29 October 2016 at 12:35

Δὲν εἶναι ἀκριβὲς ὅτι δὲν ἔγιναν ἐκκαθαρίσεις, μετὰ τὴν δικτατορία στὰ πανεπιστήμια. Μὲ εἰδικὴ συντακτικὴ πράξη λειτούργησε Εἰδικὸ Πειθαρχικὸ Συμβούλιο (καθηγητοδικείο) καὶ ἐξέτασε περίπου ἑκατὸ περιπτώσεις καθηγητῶν. Τριάντα ὀκτὼ ἀπελύθησαν ὁριστικῶς. Ἀλλά, βεβαίως, ὄχι διότι ἔγιναν ἁπλῶς καθηγητὲς ἐπὶ δικτατορίας.
http://www.iospress.gr/ios2002/ios20020421a.htm
http://www.iospress.gr/ios2002/ios20020421b.htm

Reply

Leave a Comment

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.