Επιμέλεια: Φραγκώ Καράογλαν – Δημ.Σταθακόπουλος
ΤΟΥΡΚΙΚΟΣ
ΤΥΠΟΣ – 18.11.2011 – Επισκόπηση
«ΑΚΡ:
Πλήρης εξουσία στη λειψή δημοκρατία»;
“Erdogan’s
way”. Με τη φωτογραφία του τ/Πρωθυπουργού
στο εξώφυλλο και τον τίτλο αυτό κυκλοφορεί το αμερικανικό περιοδικό ΤΙΜΕ στην
ευρωπαϊκή και ασιατική του έκδοση αυτή την εβδομάδα. Ο ‘τρόπος του Ερντογάν’
(‘ισλαμικός αλλά όχι κατά του κοσμικού κράτους, δημοκρατικός και φιλοδυτικός’),
θα μπορούσε, κατά τον συντάκτη του ρεπορτάζ Bobby Ghosh, να
ακολουθηθεί από τις μάζες που εμπνέονται από την Αραβική Άνοιξη, αλλά, όσον
αφορά την εξωτερική πολιτική που έχει αναπτύξει, αυτή έχει καταλήξει ‘από τα
μηδέν προβλήματα στα αναρίθμητα προβλήματα’.
Ο τρόπος του Ερντογάν και των
κυβερνήσεων ΑΚΡ απασχολεί –πιο έντονα από κάθε άλλη περίοδο, τώρα, μετά τις
εκλογές της 12.6.2011που έφεραν το ΑΚΡ στην εξουσία με 52%- και τους φιλελεύθερους κύκλους της Τουρκίας
που έχουν από το 2002 μέχρι σήμερα υποστηρίξει το ΑΚΡ. Εστιάζουν το θέμα κυρίως
στο Κουρδικό και αναρωτιούνται αν μια κυβέρνηση που επιλέγει να λύσει ένα
ζήτημα όπως το Κουρδικό με τρόπους αντιδημοκρατικούς μπορεί να υιοθετήσει
δημοκρατική στάση απέναντι σε άλλα ζητήματα. Παρακολουθώντας τη συμπεριφορά και
τα λόγια του Ερντογάν, λένε οι ίδιοι κύκλοι, βλέπει κανείς την τάση και τον
πόθο για αυταρχισμό να γίνονται όλο και πιο προφανής.
Δύο από τα πάμπολλα πρόσφατα
παραδείγματα που δίνονται για την κατεύθυνση αυτή είναι τα εξής:
– Εξακόσιοι άνθρωποι σκοτώθηκαν στους
σεισμούς του Βαν, 5.000 τραυματίστηκαν, κανείς δεν ξέρει πόσοι μπορεί να είναι
οι ‘αγνοούμενοι’. Η θερμοκρασία στην
περιοχή έχει πέσει κάτω απ’ το μηδέν, 15.000 οικογένειες έχουν υποβάλει
αιτήσεις προσωρινής μετεγκατάστασης σε δημόσια κτίρια σε άλλες πόλεις, ενώ
άγνωστος παραμένει ο αριθμός του πληθυσμού που έχει απομακρυνθεί με τα δικά του
μέσα. Ούτως εχόντων των πραγμάτων, ο
αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Μπεσίρ Ατάλαϊ κατά την επίσκεψή του στο Βαν ‘δίνει
εντολή’ στις αστυνομικές αρχές να χρησιμοποιήσουν βία και δακρυγόνα εναντίον
της ομάδας σεισμοπαθών που διαμαρτύρεται ‘γιατί δεν υπάρχει κρατική μέριμνα,
δεν έχουν αρκετές σκηνές, τα σχολεία θα ανοίξουν ξανά αρχές Δεκεμβρίου, οι ξυλόσομπες
μέσα στις σκηνές προκαλούν φωτιές και δεν υπάρχουν πυροσβεστήρες’ –τους μιλάει,
λέει, και δεν ακούν και τι πάει να πει ότι ρωτούν πού χρησιμοποιούνται τα
κονδύλια από το ‘φόρο σεισμού’ που εισπράττεται ως τώρα από το σεισμό του
Αυγούστου 1999;
– Πάνω από ένα χρόνο τώρα τα
μέλη της τ/κυβέρνησης με πρώτο τον Πρωθυπουργό κατηγορούν τα ΜΜΕ ότι ‘κάνουν
διαφήμιση του ΡΚΚ αφιερώνοντας πολύ χώρο και χρόνο στις τρομοκρατικές
ενέργειες’. Δύο μέρες μετά την επίθεση
στο Χακιάρι όπου σκοτώθηκαν 24 στρατιώτες, ο Ερντογάν συγκαλεί σύσκεψη με τους
ιδιοκτήτες και τους διευθυντές έντυπων και οπτικοακουστικών μέσων (20/10) και
ως φαίνεται τους πείθει: οι ειδήσεις για το ΡΚΚ και το κουρδικό έχουν μειωθεί
αισθητά έκτοτε, αφήνοντας τη θέση τους «στην ανάγκη λύσης του Κουρδικού με
στρατιωτικά μέσα» και δεν υπάρχει ίσως κανένας στην Τουρκία που να μην έχει
σχεδόν αποστηθίσει «τι είναι ικανά να κάνουν τα ελικόπτερα Super Cobra που πήραμε από τις ΗΠΑ» και ότι «το Κογκρέσο πρόκειται σίγουρα να
εγκρίνει την πώληση στην Τουρκία δύο μη
επανδρωμένων Predator» …
Έρχονται, λοιπόν, και επανέρχονται τα
ερωτήματα: έχει το ΑΚΡ αποκοπεί από τον λαό; Ρέπει το ΑΚΡ προς τον αυταρχισμό;
Ενώ, έχει υποχωρήσει εμφανώς η ‘στρατιωτική κηδεμονία’, λένε, το ΑΚΡ και ο
Πρωθυπουργός εκπέμπουν σινιάλα επιθυμίας «να καλύψουν το ‘κενό’ με τη δική τους
κηδεμονία».
Αυτό το θέμα και τα ερωτήματα αυτά
πραγματεύεται στο προχθεσινό του άρθρο με τον τίτλο «Πλήρης εξουσία στη λειψή
δημοκρατία» στην εφημερίδα ‘Ταράφ’ ο Αχμέτ Αλτάν, που μεταφράζουμε ολόκληρο
παρακάτω:
«Το ΑΚΡ έδωσε έναν από τους
σημαντικότερους αγώνες στην τουρκική ιστορία και έβγαλε το στρατό έξω από την
πολιτική. Κέρδισε με τον τρόπο αυτό μια μεγάλη νίκη τόσο για το ίδιο όσο και
για τη δημοκρατία. Ύστερα, σταμάτησε. Έβγαλε
απ’ τη μέση το βράχο που έκοβε το δρόμο προς έναν πραγματικό και πλήρη
εκδημοκρατισμό και μετά κατέρρευσε άξαφνα, στο σημείο ακριβώς που αναμενόταν να
προχωρήσει πλησίστια. Φαίνεται μάλλον πως ο αληθινός ‘στόχος’ τόσο των στελεχών
αυτού του κόμματος όσο και της εκλογικής του βάσης ήταν ως εδώ: να πάρουν την
εξουσία από τους στρατιωτικούς.
Φαίνεται, επίσης, πως έβλεπαν την
‘κηδεμονία του στρατού’ ως εμπόδιο μπροστά στην εξουσία του ΑΚΡ και όχι εμπόδιο
μπροστά στον εκδημοκρατισμό. Γι’ αυτό
και κατά πάσα πιθανότητα γι’ αυτούς ‘η αποστολή’ ολοκληρώθηκε. Δεν δείχνουν σημάδια ότι θέλουν να
προχωρήσουν παραπέρα με τη δική τους θέληση και με τη δύναμή τους. Μοιάζουν
ευχαριστημένοι από το σημείο στο οποίο στέκονται.
Η μεγάλη δύναμη που αποκτά κάποιος
όντας ‘εξουσία’ σε μια χώρα όπου δεν υπάρχει η απειλή των στρατιωτικών και η
δημοκρατία είναι λειψή, τους κάνει να σκέφτονται πως «δεν υπάρχει καλύτερο
σημείο από αυτό που βρισκόμαστε τώρα».
Μια γερή οικονομία, ένας πρωθυπουργός
που με μεγάλη στήριξη από το λαό δάγκωσε τον απαγορευμένο καρπό του «ισχυρού
άντρα» και τον έχει μεθύσει η ηδονή του, μια απέραντη εξουσία που δεν την
βιάζει κανείς και τίποτα. Τι άλλο να θέλει κανείς;
Αυτό θα πρέπει να είχε σκεφτεί και
ο Αδάμ στον παράδεισο όταν δάγκωσε το μήλο, ‘τι άλλο να θέλει κανείς;’ –το ότι
αμέσως μετά τη σκέψη αυτή βρέθηκε στη γη το ξέρουμε εμείς γιατί το διαβάσαμε στα βιβλία.
«Η πλήρης εξουσία σε λειψή
δημοκρατία» είναι ένας πολύ νόστιμος κι άλλο τόσο όμως επικίνδυνος και
απαγορευμένος καρπός. Όπως ο παράδεισος
δόθηκε στον Αδάμ υπό τον όρο να μην αγγίξει τον ‘απαγορευμένο καρπό’, έτσι και
η ‘πλήρης εξουσία’ δόθηκε στο ΑΚΡ υπό τον όρο να μη μεθύσει με την ηδονή του και
να ανοίξει το δρόμο προς τη δημοκρατία.
Όταν αρχίσει να απολαμβάνει τον
‘απαγορευμένο καρπό’, τότε θα δει πως όλα μπορούν να έρθουν τα πάνω κάτω με
πρώτη την οικονομία κι ότι η ισχυρή εξουσία σείεται κι αυτή.
Η κυβέρνηση του ΑΚΡ οφείλει την
μεγάλη υποστήριξή της στο εσωτερικό και το εξωτερικό στη δημιουργία ενός
‘δεσμού’ ανάμεσα στο Ισλάμ και δημοκρατία, στο γεγονός ότι οικειοποιήθηκε και
αγκάλιασε τις θρησκευτικές ευαισθησίες του λαού που είχαν περιφρονηθεί σε όλη
τη διάρκεια της Δημοκρατίας και στην υπόσχεση που έδωσε στο λαό αυτό για
εκδημοκρατισμό και ευημερία.
Αν από τη ‘μαγική φόρμουλα’
αφαιρέσει κανείς τη δημοκρατία, αυτό που απομένει είναι μόνο η
‘θρησκευτικότητα’ και μια εξουσία που ενισχύεται και ταμπουρώνεται πίσω από την
εκμετάλλευση της οργής του καταπιεσμένου λαού.
Και, τότε, δεν μπορείτε να
εξηγήσετε στον κόσμο την πολιτική σας για τη Γάζα, τη Συρία, τη Λιβύη ‘στο
πλαίσιο –δήθεν- της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων’.
Γίνεστε λάτρης της βίας όσο το
Ισραήλ, δεσποτικός όσο ο Άσαντ.
Στο δε εσωτερικό, η απομάκρυνση από
τη δημοκρατία ανοίγει το χώρο ανταγωνισμού στις δυνάμεις του ‘παλαιού κράτους’,
με πρώτο το στρατό, που είναι πάντοτε διεκδικητής της εξουσίας ‘σε οποιαδήποτε
ευκαιρία μη δημοκρατικής διοίκησης’.
Η καταπίεση που δημιουργείται,
γίνεται αιτία ανησυχίας, καχυποψίας και δυσπιστίας πρωτίστως μεταξύ των Κούρδων και εν συνεχεία μεταξύ των
άλλων τμημάτων της κοινωνίας. Τότε είναι που βρίσκει χώρο δράσης η βία.
Όταν λέτε ‘εγώ, καταπνίγω τη βία με
βία, δεν χρειάζονται δημοκρατικές λύσεις’, τότε, αυξάνει η εξάρτησή σας από
αυτούς που ασκούν τη βία, δηλαδή, τις ένοπλες δυνάμεις της χώρας.
Και βλέπετε ξαφνικά ότι αρχίζετε
στο θέμα της Κύπρου να επαναλαμβάνεται τις θέσεις των προ δεκαετίας ‘χουντικών’
στρατηγών.
Η σημερινή εξουσία χρωστάει την
‘αυτοπεποίθησή’ της, που γίνεται όλο και πιο νοσηρή, στην αδυναμία της
αντιπολίτευσης και τις ανεγκέφαλες κινήσεις του ΡΚΚ που λέει ‘θα ξεσηκώσω
μεγάλο πόλεμο’.
Το Κουρδικό κίνημα που έχει πολύ
δίκαια και νόμιμα αιτήματα, αιχμάλωτο των αστόχαστων πολιτικών του ΡΚΚ,
μεταβάλλεται σε υπερασπιστή όχι του κουρδικού λαού αλλά του ΡΚΚ, και
παραγκωνίζοντας τα δικαιώματα του κουρδικού λαού, απομακρύνεται καθημερινά από
αυτό που θα μπορούσε και θα έπρεπε να είναι: πραγματική αντιπολίτευση.
Το κουρδικό κίνημα με το τόσο
μεγάλο δυναμικό και τη ζωντάνια, συρρικνώνεται με την εσωστρέφεια του και
χαρίζει στο ΑΚΡ έναν απέραντο χώρο εξουσίας.
Και το ΑΚΡ χρησιμοποιεί αυτό τον
απέραντο χώρο και τη δύναμη όχι για να οδηγήσει τη χώρα στη δημοκρατία αλλά για
να παραμείνει στο σημείο που βρίσκεται όσο το δυνατό περισσότερο χρόνο.
Από τον Πρωθυπουργό ακούμε μόνο
απειλές του τύπου ‘θα τους συντρίψουμε, θα τους συνθλίψουμε’ αλλά ούτε μια λέξη
για τα αιτήματα των Κούρδων, υποστηρίζει το δικαίωμα στη μητρική γλώσσα των
τούρκων που ζουν στη Γερμανία, αλλά δεν υποστηρίζει το ίδιο δικαίωμα για τους
Κούρδους πολίτες της χώρας του.
Μια τέτοια έλλειψη
ανταγωνισμού γίνεται αιτία περισσής αλαζονείας , ταυτόχρονα όμως δημιουργεί
τρομακτική αδράνεια, απ’ την αδράνεια αυτή πεθαίνουν οι άνθρωποι στο Βαν μετά
το σεισμό.
Η εξουσία, αν δεν μπορέσει να
οικοδομήσει μια χώρα όπου η κοινωνία να ελέγχει το κράτος, να υπάρχει
ισοπολιτεία, να είναι ανοιχτοί η δρόμοι του πολιτεύεσθαι, να μπορεί να
εκφράζεται η κάθε ιδέα, στο τέλος ο λαός της χάνει κάθε αίσθηση ασφάλειας και η
ανασφάλεια ραγίζει τα θεμέλια και της οικονομίας.
Το ΑΚΡ έχει ένα πολύ
επιτυχημένο παρελθόν και μια από τις πιο μεγάλες ευκαιρίες της ιστορίας.
Αν τα καταφέρει να περάσει από τη
φόρμουλα «πλήρης εξουσία σε ελλιπή δημοκρατία» στη φόρμουλα «πλήρης εξουσία σε
πλήρη δημοκρατία», θα καταφέρει να ισχυροποιήσει τη εξουσία του και θα οδηγήσει
πιο γρήγορα τη χώρα στην ανάπτυξη.
Φοβάμαι όμως ότι η ηδονή του
‘απαγορευμένου καρπού’ που δάγκωσε είναι αθεράπευτη.
Και, πάντως, αν επιμείνει στο
αμάρτημα, αναπόφευκτα θα εκδιωχτεί από τον παράδεισο.