Με αφορμή το άρθρο του Βλάση Αγτζίδη «Ποια Ελλάδα καταρρέει» έκανα ορισμένες σκέψεις. Δεν μπορεί μεν να διαφωνίσει κανείς με τον κύριο όγκο της ιστορικής αποτίμησης του κειμένου, δηλαδή την απώλεια της αστικής τάξης Ελλήνων της Μικράς Ασίας και του Πόντου στο Ελλαδικό κράτος, ως τέτοια. Έχω όμως μία επιφύλαξη και μία επισήμανση αποσαφήνισης της κατάρρευσης.
Θα αρχίσω από τη δεύτερη και σταδιακά θα προχωρήσω στην πρώτη.
Το πλαίσιο ή η αφορμή του κειμένου είναι η κατάρρευση της Ελλάδας κατά την παρούσα κρίση. Αξίζει να ξεχωρίσουμε τον συστημικό (γενικό) από τον τοπικό (Ελλαδικό) χαρακτήρα της κατάρρευσης. Ειδάλλως θα έχουμε παρεξηγήσεις και εμπέδωση της στρεβλής εικόνας, την οποία φαίνεται, εκ πρώτης τουλάχιστον όψεως, να υιοθετεί ένα μεγάλο μέρος του Δυτικοευρωπαϊκού τύπου και πολιτικού συστήματος. Η επισήμανσή μου είναι ότι η κρίση είναι πολύ περισσότερο συστημική από τοπική. Είναι μάλλον πολιτικοί λόγοι πίσω από την ελλειπή προβολή του συστημικού χαρακτήρα της κρίσης.
Πιο συγκεκριμένα, εκτιμώ ότι ένα υποτιμημένο αίτιο της κρίσης έγκειται σε εκείνο το οικονομικό μοντέλο όπου ένα κράτος λειτουργεί με πολλαπλά ελλείματα επί συναπτά έτη. Τα ελλείματα καλύπτονται με επαναλαμβανόμενο ετήσιο δανεισμό από τις αγορές. Εφόσον το μοντέλο αυτό υιοθετείται, είτε έχει κανείς λόγο χρέους προς ΑΕΠ 120%, είτε έχει 80%, είτε 50%, κάποια στιγμή η συνεχής άνοδος του λόγου θα δημιουργήσει πρόβλημα περαιτέρω δανεισμού. Ομολογουμένως, η παραπάνω εικόνα είναι απλουστευτική, διότι άφησε αδιάφορη την ικανότητα διαχείρισης του χρέους, καθώς και τον ρυθμό αύξησής του.
Ξεκαθαρίζοντας μία ακόμα στρέβλωση, θα πω ότι ακόμα και ο ίδιος λόγος χρέους δεν συνιστά απαραίτητα ακριβώς ίδια περίπτωση. Είναι εντελώς διαφορετικό το ρίσκο και η δυναμική για έναν δανειστή να δώσει δάνειο 20 μονάδων νομίσματος σε κάποιον ο οποίος εισπράττει τον χρόνο 100 από μίσθωση ακινήτου σε σύγκριση με άλλον ο οποίος εισπράττει 100 από επιχειρηματική δραστηριότητα παραγωγής προϊόντων.
Φτάσουμε έτσι και στις καθαρά ελληνικές πτυχές της κρίσης. Υιοθετήσαμε μεν το μοντέλο, όμως η περίπτωσή μας είχε και ιδιάζοντα στοιχεία που μας έκαναν τελικά τον πιο αδύναμο κρίκο.
Ιδού τι κάναμε ως χώρα τις τελευταίες δεκαετίες: εξαφανίσαμε την παραγωγή μας (πηγαίνετε με χρονομηχανή σε μία λαϊκή αγορά το 1980 και σήμερα και συγκρίνετε την προέλευση αγροτικών προϊόντων), μετασχηματίσαμε τον ιδιωτικό τομέα σε κρατικοδίαιτο, ενοχοποιήσαμε το επιχειρηματικό κέρδος, εισαγάγαμε τη φαυλότητα σε όλην την κοινωνία (βλέπε ομολογία Πάγκαλου ότι τις εκλογές του 1985 τις κέρδισε το ΠΑΣΟΚ λόγω ενός «πρωτοφανούς οργίου διορισμών και παροχών» – βίντεο στο youtube), αναγάγαμε την διαπλοκή του ενός και ενιαίου πολιτικοδημοσιογραφικού συστήματος σε επιστήμη και σε προπαγανδιστικό μηχανισμό, μαγειρέψαμε τα στατιστικά ώστε να ικανοποιήσουμε τους όρους εισόδους στην ΟΝΕ, καταχραστήκαμε τα χαμηλά επιτόκια δανεισμού του ευρώ και συνεχίσαμε τη διόγκωση των κρατικών εξόδων την περίοδο εντός ευρώ 2001-2009. Ταυτόχρονα, θρέψαμε ένα τεράστιο παρακράτος μιζών με σωρεία σκανδάλων. Μπορεί τα μαύρα χρήματα από τα ταμεία της Ζήμενς την περίοδο 1998-2006 να έφταναν στο ύψος των 100 εκατομυρίων ευρώ σύμφωνα με τη Γερμανική δικογραφία (από τα οποία ανιχνεύσαμε τελικά μόνο το 1.2 εκ., και οι δύο επιβεβαιωμένοι παραλήπτες κυκλοφορούν σήμερα ελεύθεροι με πρόστιμα 5000 ευρώ λόγω «ελλειπούς πόθεν έσχες» 7-8 χρόνια αργότερα!), όμως το κόστος στο ελληνικό δημόσιο όλων αυτών των έργων ήταν πολλαπλάσιο λόγω κακών αναθέσεων, ελλατωματικών προϊόντων, καθυστερημένων παραδόσεων κλπ.
Αυτά λίγο-πολύ συνιστούν την τοπική ελληνική πτυχή της κρίσης.
Και το ερώτημα είναι το εξής: θα αποφεύγονταν όλα αυτά εάν είχαμε διαμορφώσει μία συνεπέστερη μορφή έθνους-κράτους, «εφάμιλλη των ευρωπαϊκών» βασισμένη σε μία αντίστοιχη ελληνική αστική τάξη. Αυτήν την οποία απωλέσαμε ή έστω μία οποιαδήποτε άλλη ιδεατά φτιαγμένη; Είναι αυτός ο λόγος που καταρρέει η Ελλάδα;
Προσωπικά έχω επιφυφλάξεις. Το ένα τεκμήριο είναι, όπως ήδη επισήμανα, ότι η κρίση είναι μερικώς τοπική και μερικώς συστημική. Το μοντέλο αυτό δεν είναι ελληνικό. Εμείς μόνο το αντιγράψαμε. Όπως και άλλοι. Επίσης, με την εξαίρεση ίσως της Γερμανίας (και 1-2 πολύ μικρών κρατών, όπως πχ του Λουξεμβούργου), όλα τα κράτη της ΕΕ νοσούν από την ίδια ασθένεια των πολλαπλών ελλειματικών προϋπολογισμών. Πολλές δε από αυτές έχουν κοινά προβλήματα, η Ιρλανδία, η Πορτογαλία, η Ιταλία, η Ισπανία, το Βέλγιο. Μέχρι και η Γαλλία. Επίσης, το μοντέλο αυτό δεν είναι καν ευρωπαϊκό. Προεξάρχων θιασώτης του είναι οι ΗΠΑ.
Δεν εστιάζω λοιπόν το ελληνικό πρόβλημα τόσο στην αδυναμία μίας αστικής τάξης αντάξια των δυτικών κοινωνιών, αλλά στον μεταπρατικό χαρακτήρα του ελλαδικού κράτους. Από την ίδρυσή του το ελληνικό κράτος αποσκοπούσε σαφώς στην αντιγραφή θεσμών, ιδεών και μεθόδων από τα δυτικά κράτη. Άκριτη αντιγραφή. Χωρίς την προϋπόθεση της ζωντανής αφομοίωσης, δηλαδή την επεξεργασία και τον στοχασμό των ιδιαιτεροτήτων της κοινωνίας.
Η γνώμη μου είναι λοιπόν ότι αυτή είναι η Ελλάδα που καταρρέει: η μεταπρατική Ελλάδα.
18 comments
Κουτὸ θὰ ἦταν νὰ θέλουμε νὰ ἐπανεφεύρουμε τὸν τροχό. Νομίζετε ὅμως ὅτι αὐτὴ ἡ διανοητικὴ ὀκνηρία εἶναι ἡ μόνη αἰτία τοῦ μεταπρατικοῦ φαινομένου ; Κατὰ τὴν δική μου γνώμη ἡ πραγματικὴ αἰτία εἶναι ἡ ἀδυναμία συνεννοήσεως καὶ διαλόγου στὰ πλαίσια μιᾶς ὁσονδήποτε μικρῆς κοινωνικῆς μονάδος (ἀπὸ τὴν οἰκογένεια μέχρι ὁλόκληρο τὸ ἔθνος) ἡ ὁποία ἀποτελεῖται ἀπὸ Ἑλληνοφώνους. Ἐπειδὴ κανένας δὲν παράδέχεται ὅτι ἕνα σὺν ἕνα κάνουν δύο ὅταν τὸ λέει αὐτὸ ἄλλος, καταλήγει ὁ πρῶτος νὰ ἐπικαλεῖται τὸ γεγονὸς ὅτι τὰ πεφωτισμένα καὶ λελαμπρυσμένα τῆς Ἑσπερίας ἔθνη δέχονται ὅτι ἕνα σὺν ἕνα κάνουν δύο. Αὐτὸ δὲν συμβαίνει στὴν Σουηδία, γιὰ παράδειγμα, διότι ὁ λαὸς ἐκεῖ ἔχει φάει τέτοιο φοβερὸ ξύλο ἀνὰ τοὺς αἰῶνες ὥστε συμφωνεῖ πότε, πότε ὅτι ἕνα σὺν ἕνα κάνει μέχρι καὶ τρία, προκειμένου νὰ μὴν τὸ ξαναφάει.
Σημειῶστε ὅτι μέχρι τὸ 1909, μὲ σχετικῶς ὀμαλὴ δημοκρατικὴ πολιτικὴ ζωή, τὸ Ἑλλαδικὸ κράτος δὲν κατάφερε καὶ πολλά, μὲ τὴν ἐξαίρεση τῆς προσαρτήσεως τῆς Θεσσαλίας καὶ μέρους τῆς Ἠπείρου ποὺ ἐπέτυχε ὁ Κουμουνδοῦρος τηρῶντας στάση ὐπακοῆς καὶ ὑποταγῆς στὴν Ἀγγλία. Τὸ 1912 ὁ Βενιζέλος ξεκίνησε τοὺς Βαλκανικοὺς Πολέμους μὲ 146 βουλευτὲς στοὺς 181 τῆς Βουλῆς (ἀπὸ τὸν Νοέμβριο τοῦ 1910 ὥς τὸ 1912 εἶχε 307 στοὺς 362). Τὴν περίοδο 1917-1920, ὅταν πάλι πολεμοῦσε ἡ χώρα, ὁ Βενιζέλος εἶχε δικτατορία μὲ κάλυμμα τὴν Βουλὴ τῶν Λαζάρων (185 στοὺς 316, ἀλλὰ ὅλοι οἱ ἀντίπαλοι ἐξόριστοι). Τὸ 1940 εἴχαμε τὴν δικτατορία Μεταξᾶ. Εἶναι δύσκολο νὰ ἀποφύγουμε τὸ συμπέρασμα ὅτι ὁ Ἕλληνας, ὅπως καὶ κάθε Εὐρωπαῖος, μόνον μὲ τὸν βούρδουλα κάτι κάνει. Ἀκόμα, ὅμως, κι αὐτὸ τὸ συμπέρασμα τὸ διέψευσε ἡ δικτατορία τοῦ 1967 ὥς τὸ 1974.
Στὸ φαινόμενο αὐτὸ τῆς γενικευμένης καχυποψίας μπορεῖ νὰ άποδώσουμε καὶ τὴν ἐπιτυχία τῆς Ἑλληνικῆς διασπορᾶς. Οἱ Ἕλληνες πᾶνε νὰ μείνουν ἐκεῖ ὅπου τὰ ἔργα τοῦ νοῦ τους (καὶ τῶν χεριῶν τους) πιάνουν τόπο καὶ δὲν σπαταλῶνται νὰ πείσουν κακοπίστους, τοὺς ὀποίους χρειάζεται ἑνίοτε καὶ νὰ τρέφουν.
Μπορεῖ νὰ διορθωθεῖ ἡ καχυποψία αὐτή ; Ὄχι βέβαια, ὁπότε λύση εἶναι ἡ ἐνσωμάτωση τῶν Ἑλλήνων σὲ εὐρύτερη ὀντότητα, ὅπως η Εὐρωπαϊκὴ Ἕνωση (παλιότερα ἡ Ρωμαϊκὴ Αύτοκρατορία καὶ ἡ Ὀθωμανικὴ Αὐτοκρατορία). Ἐκεῖ ἐλπίζει κανεὶς ὅτι ἡ κουτοπονηρία πιάνει καὶ βλάπτει λιγώτερο.
ΥΓ. Τὸ «ἔλλειμμα» ἔχει πλεόνασμα διπλῶν συμφώνων. Ἀπὸ τὸν ἐλλιπή, ἂν θέλουμε νὰ τὸν γράψουμε σωστά, πρέπει νὰ λείπει δεύτερο ἔψιλον.
Εἶναι δύσκολο νὰ ἀποφύγουμε τὸ συμπέρασμα ὅτι ὁ Ἕλληνας, ὅπως καὶ κάθε Εὐρωπαῖος, μόνον μὲ τὸν βούρδουλα κάτι κάνει.
λύση εἶναι ἡ ἐνσωμάτωση τῶν Ἑλλήνων σὲ εὐρύτερη ὀντότητα, ὅπως η Εὐρωπαϊκὴ Ἕνωση (παλιότερα ἡ Ρωμαϊκὴ Αύτοκρατορία καὶ ἡ Ὀθωμανικὴ Αὐτοκρατορία)
Ποιός θάχει το “θείο δικαίωμα” να κρατάει τον βούρδουλα μπορούμε να μάθουμε; Κάποιος καινούργιος Χίτλερ, Μουσσολίνι;
Εμφανής και ο θαυμασμός σε ολιγαρχικά, αυταρχικά καθεστώτα, με αφεντικά και δούλους. Εν ολίγοις όραμα για το μέλλον ο ραγιάς! Ζήτω ο νέος Μεσαίωνας!
Επειδή προσωπικά, τέτοιες διακυρήξεις προκαλούν από ναυτία ως εμμετό, προσπερνώ για πιό σοβαρούς προβληματισμούς και πάω στο ερώτημα του κ. Σταλίδη:
θα αποφεύγονταν όλα αυτά εάν είχαμε διαμορφώσει μία συνεπέστερη μορφή έθνους-κράτους, «εφάμιλλη των ευρωπαϊκών» βασισμένη σε μία αντίστοιχη ελληνική αστική τάξη. Αυτήν την οποία απωλέσαμε ή έστω μία οποιαδήποτε άλλη ιδεατά φτιαγμένη; Είναι αυτός ο λόγος που καταρρέει η Ελλάδα;
Και για να συνεισφέρω στον προβληματισμό θα επικαλεσθώ το άρθρο ενός Ιταλού blogger, μιάς χώρας δηλαδή «ευρωπαϊκής», με καλά δομημένη αστική τάξη και παραγωγή. Και όμως στην αρχή του δράματος που βιώνουμε εμείς! Αναφέρεται βεβαίως στα ιταλικά πράγματα που εύκολα αντιστοιχούνται και στα ελληνικά, κυρίως όμως το παραθέτω για την ποιότητα του προβληματισμού σε αντιπαράθεση με το κυνήγι μαγισσών στο οποίο συχνά υποπίπτουμε.
Σχολιάζει το ιταλικό σύνταγμα και τις ευθύνες του προέδρου της Δημοκρατίας. Η μετάφραση δική μου.
Του Claudio Maffei
“Το Σύνταγμα ορίζει σαφώς, κατηγορηματικά, ότι η δημοκρατία μας βασίζεται στην εργασία. (σ.σ. Art.1 L’Italia è una Repubblica democratica, fondata sul lavoro). Αυτή είναι η κατεύθυνση που πρέπει να κινεί τους θεσμούς και την οικονομία , πρέπει να βασίζεται σε αυτό το συνταγματικό προαπαιτούμενο.
Όλα τα υπόλοιπα είναι πλαστογραφίες, πολιτικές και οικονομικές εκμεταλλεύσεις.
Όποιος θέτει σε πρώτη θέση το δημόσιο χρέος είναι εκτός Συντάγματος, εκτός εάν η λύση είναι συμβατή με το δικαίωμα στην εργασία. Όταν αντιθέτως η εργασία συνεχώς παραβιάζεται, αλλοτριώνεται, απαξιώνεται και διώκεται, για δημόσιο χρέος ή για άλλες μη καθαρές προθέσεις, ακολουθείται αντισυνταγματική οδός και συνεπώς παράνομη. Η αναφορά του αρχηγού του κράτους, είναι πρώτα από όλα το Σύνταγμα, το οποίον δεν μπορεί κατά κανένα τρόπο να έρθει σε δεύτερη θέση σχετικά προς άλλους όργανισμούς, εθνικούς ή υπερεθνικούς.
Θα καλούσα τον αρχηγό του κράτους να κατεβεί από την συνταγματική συκιά: πρώτα έρχεται το Σύνταγμα, ύστερα η Ευρώπη; Πρώτα έρχεται η εργασία, μετά το δημόσιο χρέος. Πρώτα έρχεται η Ιταλία και ακολουθεί η Ευρώπη. Πρώτα έρχονται οι πολίτες και η εργασία τους και μετά οι πιστωτές.
Η δαιμονοποίηση του χρέους είναι συνυφασμένη με τη βούληση των πιστωτών, αλλά είναι αναμφισβήτητο ότι η ευημερία του λαού έχει προχωρήσει χάρη σε «πάνω από έναν αιώνα του δημοσίου και ιδιωτικού χρέους». Είναι συνεπώς παράλογη και ισοδυναμεί με φτύσιμο στο πιάτο από το οποίο μέχρι στιγμής έχουμε τραφεί και ευδοκιμήσει.
Και όλο αυτό έχει μια ακριβή συνταγματική έννοια: ο δανεισμός ετέθη στην υπηρεσία της εργασίας, δηλαδή υπό το πρώτο άρθρο του Συντάγματος, διότι μέσω αυτού οι δραστηριότητες και οι επιχειρήσεις μπόρεσαν να επεκταθούν και να προσφέρουν περισσότερη εργασία. Ενώ τώρα επιχειρείται ακριβώς το αντίθετο: θυσιάζεται η εργασία προς όφελος του χρέους.
Προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι ο Πρόεδρος, από ένα παρελθόν συντονισμένο με τους εργαζόμενους, δεν έχει κατανοήσει ακόμα αυτή την πτυχή είτε στις επιλογές, είτε στις παρεμβάσεις του. Και με εκπλήσσει, να μην γίνεται κατανοητό ότι η συνεχιζόμενη κρίση θα έχει μία θετική και διαρκή διέξοδο, μόνο με μια δράση με κίνητρα προς μεγιστοποίηση της εργασίας, αντί της συνεχούς κατάπνιξης. Όταν ξεπεράσαμε δύο παγκοσμίους πολέμους, «τις χειρότερες κρίσεις της χιλιετίας», επικεντρωθήκαμε στα χρέη; Καθόλου, επικεντρωθήκαμε με όλες μας τις δυνάμεις στην εργασία. Άλλως, φαίνεται να ζούμε σε έναν κόσμο που δεν γνωρίζει ότι οι επιχειρήσεις και οικογένειες, πληρώνουν τα χρέη, πως; Με την εργασία!
Το ίδιο ισχύει για το κράτος. Μια κοινωνία ανέργων, γονατισμένων επιχειρήσεων, τι πόρους μπορεί να δώσει στο κράτος, ποιο χρέος μπορεί να ξεπληρώσει, όταν ακόμα και η φοροδιαφυγή, η μαύρη εργασία, για πολλά στρώματα του πληθυσμού, είναι συνθήκη απαραίτητη για να επιβιώσουν!”
Δεν έχω μελετήσει το ελληνικό σύνταγμα και αν η δική μας δημοκρατία στηρίζεται ομοίως στην εργασία. Σίγουρα όμως δεν ορίζει ότι στηρίζεται στην φαυλοκρατία, την διαφθορά και τα μνημόνια. Και είναι σαφέστατες οι πολιτικές ευθύνες της ελιτ που κυβερνά και τώρα παίρνει και βούρδουλα στο χέρι για να “διορθώσει” την κατάσταση. Το οποίον όμως, σε όλες τι Ρεπούμπλικες (όχι δημοκρατίες), επιχειρεί με όλο και μεγαλύτερη απόκλιση από τις συνταγματικές και όποιες δημοκρατικές επιταγές! Μεταθέτοντας όλο το ανάθεμα στα ίδια τα θύματά της!
Απαντάται εμμέσως και το ερώτημα του κ. Σταλίδη:
Ότι ακόμα και η τοπική, ελληνική πτυχή της κρίσης δεν θα είχε αποφευχθεί, όντας πιο “ευρωπαίοι”!
Απλώς εμείς βαδίζουμε αρχύτερα και γρηγορότερα την κατηφόρα υπό το βάρος της μεταπρατικής διάρθρωσής μας και ως προς αυτό και μόνον εγώ θα έλεγα, ευτυχώς!.
Γιά λόγους αρχής οφείλω και την αναφορά στην αρχική πηγή
http://lombardia.indymedia.org/node/42962
Ένα άλλο λάθος που κάνουμε είναι να νομίζουμε ότι η διαφθορά, η ύποπτη συναλλαγή, οι άνομες ενέργειες η εξυπηρέτηση ιδίων συμφερόντων εις βάρος κοινωνικών κλπ. είναι εφεύρεσή μας και έχουμε εμείς την αποκλειστικότητα και πρωταθλητισμό!
Απλά εδώ έχουν πιό “δημοκρατική” διασπορά, την αναγνωρίζουμε και στο άμεσο περιβάλλον μας και όσο και να υπερβάλλουμε πρόκειται για μικροαπατεωνιές!
Αλλού τα χαμηλώτερα στρώματα είναι αποκλεισμένα και από αυτό!
Διότι αποτελεί αποκλειστικό δικαίωμα της high society και φυσικά σε έκταση που δεν φανταζόμαστε! Με τη διαφορά ότι το κάνουν “κυριλέ”!
Ποιός ηθικός κόσμος νομίζετε ότι επικρατεί στην υψηλή διαπλοκή πολιτικής και επιχειρήσεων, τι βρωμιά κρύβεται μέσα στους κόλπους των πολυεθνικών και των corporations, τι πόλεμοι και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητος γαι την απλή αρπαγή πλούτου!
Τα χαμηλά στρώματα όμως μένουν πτωχά πλήν δια ροπάλου τίμια! Και εμείς αυτά τα έθνη επικαλούμαστε ως πρότυπα ηθικής! Πολιτικής, οικονομικής και ότι άλλο!
Πράγματι, στὴν Ἑλλάδα ἡ διαφθορὰ εἶναι προνόμιο ὅλων καὶ ὄχι τῶν ὀλίγων.
Ἐκεῖνο ποὺ βρίσκω ἀπίστευτα θρασὺ εἶναι νὰ έπικαλεῖται ὁ Ἰταλὸς μπλόγκερ τὴν προστασία τῆς ἐργασίας. Ποῦ τὴν βρῆκε τὴν ἐργασία στὴν Ἰταλία ; Οἱ δημόσιες, περιφερειακὲς καὶ δημοτικὲς ὑπηρεσίες στὴν Ἰταλία εἶναι τεμπελχανεῖα χειρότερα κι άπὸ τὰ δικά μας. Τὰ προστατευμένα ἐλευθέρια ἐπαγγέλματα, συμβολαιογράφοι, ὁρκωτοὶ ἐλεγκτὲς κλπ, ἐπίσης. Νὰ ἔγραφε προστασία τῆς τεμπελιᾶς θὰ ἦταν πλησιέστερα στὴν πραγματικότητα τῆς γείτονος. Κατὰ τὰ ἄλλα, οἱ γνωστὲς παχειὲς κουβέντες. Ὅπως κι ἐδῶ, κάθε τὶ ποὺ ἀγγίζει τὴν ὀκνηρία εἶναι ἀντισυνταγματικό.
Ὅσον ἀφορᾶ τὴν ἀφεντιά μας, ἡ ἐπιλογὴ ἦταν πάντοτε νὰ ὑποταχθοῦμε εἴτε στὴν λογικὴ τῶν ὀμοίων μας ἢ σὲ τυράννους. Ἰστορικῶς διαλέξαμε κατὰ κανόνα τὸ δεύτερο καὶ ὅσο καὶ νὰ ξεφυσοῦν μερικοί, αὐτὸ δὲν ἀλλάζει. Δυστυχῶς, ἅν συνεχίσουμε νὰ μὴν βάζουμε μυαλό, θὰ συνεχίζεται τὸ ἴδιο βιολὶ καὶ στὸ μέλλον.
Είδατε θράσος και ο Ιταλός blogger; Θέλει κι αυτός τον Γεωργάνα του, να του θυμίζει τι κοπρίτης είναι!
Μιλάει και για εργασία το όρνεο και δεν πάει να δουλέψει! Τον βούρδουλα!
Και φυσικά η λέξη εργασία για τον κ. Γεωργάνα έχει πάντα να κάνει με το δημόσιο και μόνο. Το οποίο ούτε καν ανέφερε μια φορά ο Ιταλός blogger! Βέβαια, γιατί τα τόσα προϊόντα που παράγουν τους τα φτιάχνει ο μη οκνηρός κ. Γεωργάνας! Περί ανεργίας και στραγγαλισμού επιχειρήσεων μιλάς, αργόμισθος του δημοσίου καταλαβαίνει η αλλαζονική και προκλητική αυθεντία του!
Το ξανάγραψα. Ανάθεμα κι αν καταλαβαίνει μια γραμμή απ’ ότι διαβάζει! Ένα τροπάριο ξέρει!
Αλλά όταν η απέραντη βλακεία συναντά και το απύθμενο θράσος, το υβρίδιο είναι για τα σίδερα!
Μπὰ ὑπάρχει πολύ φθηνότερη λύση : τέρμα τὰ δανεικά. Κατὰ πῶς φαίνεται αὐτὸ εἶναι ἀρκετὸ γιὰ νὰ συνέλθουν ὅσοι ἔχουν πραγματικὴ ἀνάγκη. Ὑπάρχει πάντοτε καὶ ἒνας ἀριθμὸς, οἱ ὁποῖοι εἶναι ἱκανῶς εὔποροι ὥστε νὰ ἔχουν χρόνο νὰ κατακεραυνώνουν «τους κόλπους των πολυεθνικών και των corporations» τοὺς πολέμους «και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητος για την απλή αρπαγή πλούτου». Μὲ γειά τους, μὲ χαρά τους καὶ καλοφάγωτα ἀπὸ ἐμένα … Ὅσο ὑπάρχουν κορόϊδα καὶ καταπίνουν τὰ παχειὰ καὶ πονεμένα λόγια, καλὰ παθαίνουν.
Ἡ σημερινὴ ἁρπαγὴ πλούτου γίνεται κυρίως γιὰ νὰ χτίσουν πολιτικὸ κεφάλαιο οἱ ἑκάστοτε πολιτκοὶ ἡγέτες. Φυσικά, δὲν τὸ λένε μὲ αὐτὸ τὸ ὄνομα. Τὸ βαφτίζουν «κοινωνικὴ εὐαισθησία», «ἐθνικὴ κυριαρχί α» καὶ ἄλλα ἀρκούντως ἠχηρά. Νομίζουν ὅτι μὲ τὶς κραυγές καὶ τὶς προσβολές θὰ ἀναγκάσουν τὸν ἄλλο νὰ σιωπήσει. Μάταιον, διότι ἡ μόδα αὐτὴ πέρασε.Μάταιον διότι ὁ ἀγὼν κατὰ τῆς ἡμιμαθείας καὶ τῆς κακοηθείας καὶ ὑπὲρ τῆς ἀληθείας εἶναι ὑποχρεωτικὸς καὶ ἐπὶ τῇ ὑποθέσει ὅτι θὰ ἦτο μάταιος.
Με ικανοποιεί που το τροπάριο το πήγατε έστω σε πλάγιο ήχο!
Και συμφωνώ και εγώ: τέρμα αυτά τα δανεικά. Μόνο που αυτό νομίζω θα ανησυχήσει πιό πολύ εσάς παρά εμένα!
Τώρα, επειδή δεν είμαι “ἱκανῶς εὔπορος” αλλά χρόνο διαθέτω δυστυχώς αρκετό λόγω αναδουλειάς και δεν είμαι αργόσχολος του δημοσίου (πως έλεγε και κάποιος σ’ένα έργο: “Χρόνο έχουμε, λεφτά δεν έχουμε!”), εξηγήστε μας παρακαλώ:
Πως θα σταματήσουμε να είμαστε κορόϊδα καταπίνοντας “τὰ παχειὰ καὶ πονεμένα λόγια” για να μήν καλά παθαίνουμε από πολυεθνικές και corporations, πολιτικές για πολέμους και εγκλήματα και λοιπά καλοφάγωτα;
Ξαναβαφτίζοντας ή απεμπολώντας την “«κοινωνικὴ εὐαισθησία», «ἐθνικὴ κυριαρχία» καὶ ἄλλα ἀρκούντως ἠχηρά”; Και στη θέση τους τι;
Ο “ἀγὼν κατὰ τῆς ἡμιμαθείας καὶ τῆς κακοηθείας καὶ ὑπὲρ τῆς ἀληθείας” που “εἶναι ὑποχρεωτικὸς καὶ ἐπὶ τῇ ὑποθέσει ὅτι θὰ ἦτο μάταιος” τι επί τέλους περιλαμβάνει; Κάτι σαν αυτά που ισχυρίζεσθε π.χ.; Με την ακατάπαυστη διαστρέβλωση γραφομένων και αλλαζονική έπαρση; Αν νομίζετε ότι εγώ δεν αξίζω απάντηση, δώστε σε δυό γραμμές εσείς το νόημα, τουλάχιστον για τους υπολοίπους. Το επαναλαμβάνετε συνεχώς, αλλά δεν νομίζω ότι κανείς μας έχει καταλάβει κάτι.
Και επειδή γνωρίζω καλά την τακτική σας, καλό θα ήταν και να απαντάτε που και που σε συγκεκριμένες ερωτήσεις και όχι συνεχώς να ξεγλυστράτε. Ο “ἀγὼν κατὰ τῆς ἡμιμαθείας … καὶ ὑπὲρ τῆς ἀληθείας” δεν το επιτρέπει.
Επιμένω και στο παραπάνω μου ερώτημα, αναπάντητο ως συνήθως:
Ποιός θα κρατάει τον βούρδουλα να μας βάλει σε τάξη και προς ποιό σκοπό;
ΓΙΓ έγραψε: “Ὄχι βέβαια, ὁπότε λύση εἶναι ἡ ἐνσωμάτωση τῶν Ἑλλήνων σὲ εὐρύτερη ὀντότητα, ὅπως η Εὐρωπαϊκὴ Ἕνωση (παλιότερα ἡ Ρωμαϊκὴ Αύτοκρατορία καὶ ἡ Ὀθωμανικὴ Αὐτοκρατορία).”
Ακόμη καλύτερη λύση, βέβαια, η ένταξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε μια ακόμη ευρύτερη οντότητα, με μια παγκόσμια κυβέρνηση. Με πρωθυπουργό τον Γεώργιο Γεωργάνα του Ιακώβου. Του Ιακώβου βεβαίως βεβαίως!
Ἐκεῖνο πού ἐνοχλεῖ ὁρισμένους εἶναι ὅτι πολλά ἀπὸ τὰ παραδεδεγμένα ὡς ἀναμφισβήτητα τῶν τελευταίων πενῆντα χρόνων στὴν δημόσιο διάλογο ἀποδεικνύονται, μὲ λίγη μελέτη, μᾶλλον σαθρὰ καὶ ἀντιπαραγωγικά. Τί νὰ γίνει ὅμως ; Φθάσαμε στὸ σημεῖο πού πρέπει νὰ τὰ ἀναθεωρήσουμε καὶ ὡς πρόσωπα καὶ ὡς κοινωνία. Τὸ νὰ μένουμε προσκολημμένοι σὲ καταφανῶς λανθασμένες ἀπόψεις δὲν πρόκειται νὰ τὶς κάνει ὀρθές.
Ὑπάρχει καὶ τὸ ζήτημα τοῦ τρόπου μὲ τὸν ὁποῖον ἐκφράζουμε τὴν διαφωνία μας. Κι ἐδῶ πρέπει νὰ ἀναγνωρίσουμε ὅτι οἱ μέθοδοι τῶν φοιτητικῶν ἀμφιθεάτρων, δηλαδὴ οἱ κραυγές, ἡ συκοφάντηση καὶ ἡ ἀπεραντολογία ἔχουν ἐξαντλήσει τὴν χρησιμότητά τους. Τὸ νὰ ἐμφανίζόμεθα ἀπρεπεῖς καὶ ἀγενεῖς δείχνει ὂτι δὲν ἔχουμε σεβασμὸ στὸν ἑαυτό μας καί, συνεπῶς, ὅτι δέν ἐπιζητοῦμε καὶ τὸν σεβασμὸ τῶν ἄλλων.
Αγαπητέ κε Σταλίδη, επιτρέψτε μου να συνεισφέρω στον προβληματισμό σας κάποιες σκέψεις για τα αίτια της κρίσης που διανύουμε :
1) Αναφορικά με την χώρα μας, κύριο αίτιο είναι η θεσμοθετημένη πλήρης ανευθυνότητα και ατιμωρησία των κυβερνώντων, η οποία με την πάροδο των ετών έχει διαχυθεί μέσω των κομματικών διαύλων και έχει διαβρώσει ως δήθεν “κεκτημένο” όλο τον δημόσιο τομέα. Μιλάμε για ένα “κράτος” όπου ουδείς αξιολογεί και ουδείς δέχεται να αξιολογηθεί, ουδείς υποχρεούται σε απολογισμό και λογοδοσία, ουδείς φέρει ευθύνη για τις πράξεις ή παραλείψεις του (ειμή μόνον πολιτική !!!), ουδείς τιμωρείται και ουδείς τολμάει να θέσει το δημόσιο συμφέρον υπεράνω του προσωπικού ή κομματικού. κε Σταλίδη, ένα έθνος που αδυνατεί ή, ορθότερα, αδιαφορεί επί δεκαετίες να αναδείξει πολιτικούς ικανούς να προασπίσουν το δημόσιο συμφέρον, είναι απολύτως προφανές ότι δεν επιθυμεί την λειτουργία στοιχειωδώς ευνομούμενου κράτους, αλλά αρέσκεται στη βολική αναρχία. Συνεπώς, κανένα ελληνικό κράτος δεν καταρρέει σήμερα, διότι απλούστατα ήδη πριν από την τωρινή κρίση δεν υφίστατο. Το κράτος αποδομείτο επί δεκαετίες, απλώς εμείς δεν θέλαμε να το παραδεχθούμε διότι η λειτουργία του ως δανειολήπτη-μεσάζοντα και γραφείου παντός είδους παροχών και εξυπηρετήσεων, ικανοποιούσε την πλειοψηφία του λαού. Αυτό που σήμερα καταρρέει είναι η ελληνική εκδοχή του κράτους, η οποία ήταν εκ γενετής ανάπηρη και καταδικασμένη σε θάνατο.
2) Πράγματι τα αίτια της κρίσης είναι ευρύτερα, διότι όλα τα κράτη παρουσιάζουν ελλείματα και αναγκάζονται σε δανεισμό. Ήθελε μεγάλη εθνική αυτοπειθαρχία για να αντισταθεί κάποιος στον πειρασμό του εύκολου και φθηνού χρήματος, που ήταν διαθέσιμο στις διαβόητες “αγορές” και διακαώς επιθυμούσε να τοκισθεί. Αυτό το χρήμα δεν ανήκει σε κράτη, αλλά σε υπαρκτά φυσικά πρόσωπα, που κρύβονται αριστοτεχνικά πίσω από δαιδαλώδεις διαδρομές funds και υπεράκτιων εταιρειών. Κανείς δεν τολμάει να αντικρύσει και να πολεμήσει την ρίζα του προβλήματος : δηλαδή την ύπαρξη φορολογικών παραδείσων, που εξασφαλίζουν την απρόσκοπτη διακίνηση τεράστιου πλούτου, κλάσμα του οποίου (υπό μορφή φορολόγησης) θα ήταν δυνατό να εξαφανίσει τα χρέη των κρατών εν μία νυκτί. Όσο αυτοί οι φορολογικοί παράδεισοι μένουν ανέπαφοι, τα κράτη θα παρατηρούν ανήμπορα τον πλούτο που παράγουν να χάνεται, ενώ στη συνέχεια θα δανείζονται λόγω ακριβώς της αδυναμίας (ή απροθυμίας) τους να φορολογήσουν αυτόν τον πλούτο. Και τούτο διότι αυτός ανήκει στην άρχουσα οικονομική και πολιτική εξουσία. Αυτή η ελίτ δεν αρκείται πλέον στην επίσημη τοκογλυφία, αλλά θέλει να ποδηγετήσει για πάντα την ανθρωπότητα σε κάθε πτυχή του κοινωνικού βίου μέσω των οίκων αξιολόγησης και των “αγορών”, που καθιστούν πλέον αδύνατη την διαχείριση και βιωσιμότητα των χρεών μέσω των συνήθων τρόπων του παρελθόντος. Τώρα έφτασε η ώρα οι δανειστές να επιβάλλουν τους δικούς τους όρους.
Κλασσικός Γεωργάνας!
Τσιμουδιά στις ερωτήσεις και ξεγλίστριμα! Σπόντες συνεχώς και υπεκφυγή!
Κύριε Γεωργάνα σας έχουν τεθεί συγκεκριμένες ερωτήσεις. Ο “ἀγὼν κατὰ τῆς ἡμιμαθείας καὶ τῆς κακοηθείας καὶ ὑπὲρ τῆς ἀληθείας εἶναι ὑποχρεωτικὸς καὶ ἐπὶ τῇ ὑποθέσει ὅτι θὰ ἦτο μάταιος” και επιβάλει να απαντηθούν. Ως ευγενής ιππότης του οφείλετε να τον υπηρετήσετε. Πρέπει να μας υποδείξετε τι θα “ἀναθεωρήσουμε καὶ ὡς πρόσωπα καὶ ὡς κοινωνία”. Διότι δεν πρέπει “νὰ μένουμε προσκολημμένοι σὲ καταφανῶς λανθασμένες ἀπόψεις” θέλουμε να τὶς κάνετε ὀρθές.
Και αυτό σε διάλογο γίνεται κατά ένα και μόνο συγκεκριμένο τρόπο. Διευκρινίζοντας τα λεγόμενα και απαντώντας στις ερωτήσεις! Όχι πετάγοντας χρησμούς!
Μέχρι στιγμής είναι καταφανέστατο ότι τον αγώνα “κατὰ τῆς ἡμιμαθείας καὶ τῆς κακοηθείας καὶ ὑπὲρ τῆς ἀληθείας … καὶ ἐπὶ τῇ ὑποθέσει ὅτι θὰ ἦτο μάταιος” τον δίνουμε μόνο εμείς!
Θα συμφωνήσω με τον κ. Φιλανθρωπινό οτι αυτό που σήμερα καταρρέει είναι η ελληνική εκδοχή του κράτους, η οποία ήταν εκ γενετής ανάπηρη και καταδικασμένη σε θάνατο. Επιμένοντας για άλλη μια φορά στον ακριβή καταμερισμό ευθυνών. Ενασχόληση και συνεπώς πληρέστερη γνώση περί των κρατικών μας υποθέσεων είχε ο οποιοσδήποτε επίδοξος πολιτικός. Από την στιγμή της εκδήλωσης ενδιαφέροντος μέχρι την αναρίχησή του σε υψηλά αξιώματα όπου πλέον γνώριζε κάθε πτυχή. Καθ’όλη του την πορεία μας εξαπατούσε ενσυνείδητα ή έστω φέρθηκε ανεύθυνα και μας απέκρυπτε την όλη αλήθεια. Λογικό και πρέπον να νιώθουμε ενοχές για το πάθημά μας ή και για την όποια μικρή συμμετοχή μας σε αυτό. Η αλήθεια είναι όμως οτι ούτε συνολική εικόνα μπορούσαμε να έχουμε ούτε σε θέση να προβλέψουμε επιπτώσεις. Διότι θα πρέπει να είχαμε κατάρτιση πολιτικού αλλά και πρόσβαση στις πληροφορίες. Και εμείς είχαμε την δική μας δουλειά να ασχοληθούμε στον αποκομένο μικρόσκοσμό μας. Δεν είναι συγκρίσιμες συνεπώς οι μάταιες ευθύνες των εξαπατημένων, που στο κάτω-κάτω έδινε ο καθένας τον δικό του μοναχικό αγώνα επιβίωσης, με αυτές των συνειδητών απατεώνων!
Δεν συμφωνώ όμως ότι η ρίζα του προβλήματος είναι η ύπαρξη φορολογικών παραδείσων. Εκεί εδρεύουν κάτι περίεργες εταιρείες για να αποφεύγουν φόρους και νομοθεσίες. Αυτοί που μας στραγγαλίζουν όμως, οι “αγορές”, μπορεί να αντλούν χρήμα και από τους φορολογικούς παραδείσους, αλλά έχουν έδρα στις ισχυρότερες πρωτεύσουσες του κόσμου και εκεί, “νόμιμα”, απομυζούν το περισσότερο χρήμα! Και οι κυβερνήσεις δεν είναι θύματά τους, είναι οι καλύτεροι ατζέντηδές τους! Γι αυτό και δεν γίνεται τίποτε για να αναπνεύσουμε λίγο, αντιθέτως μάλιστα!
κε Χονδρογιάννη, σίγουρα η ευθύνη δεν είναι συγκρίσιμη ποσοτικά ή ποιοτικά. Το μείζον πρόβλημα είναι ότι το ίδιο το σύστημα έχει τακτοποιηθεί ώστε να επιτρέπει τη διαφορετική μεταχείριση των αυτουργών, οι οποίοι ευθύνονται περιορισμένα και δεν τιμωρούνται ποτέ, με τους απλούς συνεργούς εξ αμελείας, αγνοίας ή παραλείψεως, οι οποίοι ευθύνονται ολοκληρωτικά και θα τιμωρούνται για πάντα οι ίδιοι και οι απόγονοί τους. Αυτό το κράτος πρέπει να καταρρεύσει γιατί ο λόγος ύπαρξής του είναι η εξασφάλιση της προνομιακής μεταχείρισης των υπευθύνων.
Ο μικρόκοσμος κάθε σκεπτόμενου πολίτη του επέτρεπε, ανάλογα με τις προτεραιότητές του να έχει μία άποψη, έστω αποσπασματική, για την πολιτική ή οικονομική κατάσταση της χώρας. Το πρόβλημα δεν ήταν η περιορισμένη οπτική γωνία, αλλά η εκούσια εθελοτυφλία ή η χρήση παραμορφωτικών κομματικών φακών, που δεν επέτρεπαν της διαμόρφωση ανιδιοτελούς κρίσης ή την πρόταξη του δημοσίου συμφέροντος.
Αναφορικά με τις “αγορές”, φοβάμαι ότι συγχέετε το επιτελείο με τις βάσεις εφοδιασμού του υποχθόνιου αυτού οργανισμού. Πράγματι, οι έδρες των πιστωτικών ιδρυμάτων βρίσκονται στις γνωστές πρωτεύουσες. Τα ιδρύματά, όμως, αυτά αντλούν τα κεφάλαια που διαχειρίζονται σε συντριπτικό ποσοστό από υπεράκτιες εταιρείες – πλυντήρια, που εδρεύουν στις γνωστές εξωτικές χώρες, όπως ομολογείτε. Το μείζον ζήτημα είναι ότι το κράτος της έδρας ανέχεται την ύπαρξη των “παραδείσων” και τη διακίνηση τεράστιων κεφαλαίων μέσω αυτών, με υποτυπώδη έλεγχο, ακριβώς γιατί οι κυβερνήσεις εξυπηρετούν τα συμφέροντα των κεφαλαιούχων, που με τον τρόπο αυτό αποφεύγουν ανεπιθύμητη φορολόγηση, έλεγχο προελεύσεως, δημοσιότητα κλπ. Την ίδια στιγμή απαιτούν αιματηρές θυσίες από τους λαούς και την υποδούλωσή τους σ’ ένα δήθεν απρόσωπο και αόρατο σύστημα, που έχει τόσα κεφάλαια ώστε να δανείζει όλα τα κράτη του κόσμου και τόση ισχύ ώστε να επιβάλει τους όρους του. Για του λόγου το αληθές οι υποτιθέμενοι ηγέτες εμφανίζονται να μιλούν για τα πάντα δημοσίως, εκτός από τη ρίζα του κακού. Δεν είναι ότι την αγνοούν, απλώς δεν θέλουν να δει ο “μικρόκοσμος” όλο το δέντρο όπου οι ίδιοι κάθονται.
Τὸ πρῶτο ποὺ πρέπει νὰ ἀποβάλουμε εἶναι ἡ διανοητικὴ ὀκνηρία, ἡ ὁποία μᾶς ὑπαγορεύει τὴν αὐτόματη ἄποψη ὂτι γιὰ τὰ προβλήματά μας φταίει ὁποιοσδήποτε ἄλλος ἐκτὸς ἀπὸ μᾶς τοὺς ἰδίους. Σήμερα εἶναι οἱ τοκογλύφοι, αὔριο οἱ πολιτικοί, μεθαύριο οἱ Ἑβραῖοι, προχθὲς καὶ σήμερα οἱ Γερμανοί … ποτὲ ὅμως ἑμεῖς. Γιὰ νὰ ἀποδώσουμε εὐθύνες πρέπει πρῶτα νὰ δοῦμε τὸ δικό μας μερίδιο. Ἀσφαλέστατα ὐπάρχει πρόβλημα στὸ διεθνὲς χρηματοπιστωτικὸ σύστημα. Τὸ δικό μας, ὅμως, πρόβλημα εἶναι ἀρκετὰ διαφορετικό, εἶναι πρόβλημα ἐνσυνειδήτου σπατάλης γιὰ δεκαετίες. Τὰ τελευταῖα πενῆντα χρόνια ζήσαμε σὲ ἰδιότυπο οἰκονομικὸ καθεστὼς παραλλαγὴ τοῦ σοβιετικοῦ. Μάλιστα, ὁ ὑπερτροφικὸς κρατισμὸς ὐπάρχει στὴν Ἑλλάδα ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τῆς Ἐπαναστάσεως τοῦ 1821 καὶ πιθανώτατα εὐθύνεται γιὰ μέγα μέρος τῆς κακοδαιμονίας τῆς χώρας. Ἡ ὑπερχρέωση, ἡ ὁποία εἶναι παγκόσμιο πρόβλημα, εἶναι ὑπόθεσις τῶν τελευταίων δέκα ἐτῶν.
Σημείωση :
Συνδιαλέγομαι μόνον μὲ ὅσους κρίνω ὅτι δείχνουν διάθεση νὰ συνδιαλεχθοῦν. Φυσικά, ἄνθρωπος εἶμαι καὶ δὲν ἀποκλείεται μερικοὶ συναναγνῶστες νὰ ἔχουν κάπου βαθειὰ κρυμμένη τὴν διάθεση νὰ συζητήσουν. Ἀπὸ τὰ γραφόμενά τους συμπεραίνω ὅτι τέτοια διάθεσις ἐλλείπει ἤ, τέλος πάντων, ἀποκρύπτεται ἐπιμελῶς.
κ. Φιλανθρωπινέ,
Το ότι αυτό το κράτος πρέπει να καταρεύσει με βρίσκει σύμφωνο απολύτως. Μάλιστα χαίρομαι που ήδη βρίσκεται σε κατάρευση και ας είναι για μας επώδυνο. Αν πρόκειται βεβαίως να είναι περιστασιακή και θα προχωρήσουμε σε ανασυγκρότηση. Κάτι σαν κατεδάφιση ερειπίου για να κτίσουμε νέο σπίτι. Αυτό βεβαίως είναι αδιανόητο ότι επιτευχθεί με αυτούς που το κατάντησαν ερείπιο.
Συμφωνώ με τα περί “αγορών” αν μιλάμε για τα hedge funds και όλο αυτόν τον συρφετό που έχουν δημιουργήσει. Μην παραβλέπουμε όμως και τον παράλληλο ρόλο “επισήμων” χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, όπως για παράδειγμα οι κεντρικές τράπεζες όλων των χωρών που είναι όμως ουσιαστικά ιδιωτικές και είναι στον ίδιο χορό με τις “αγορές”. Και διατηρούν δι’ εαυτόν το δικαίωμα κοπής χρήματος (για να δανείσουν) ή απόσυρσης από την αγορά (για να μαζέψουν όλοι μαζί). Με τις κυβερνήσεις υπόδουλες σε αυτές αντί το αντίστροφο!
Κύριε Γεωργάνα,
απασχολήστε λίγο την δική μας “διανοητικὴ ὀκνηρία” δια της δική σας εναργούς διανοίας απαντώντας πρώτα στα ερωτήματα που σας τίθενται. Για χρησμούς πάμε στην Πυθία. Φτάνει πιά η τακτική της σουπιάς!
Και αν μας καλείτε για αυτομαστίγωμα ξεκινείστε πρώτα από σας. Είστε ο μόνος που ξέρει να το διατάσει μόνον σε άλλους!