Wednesday 27 March 2024
Αντίβαρο
Χρήστος Γιανναράς

Πότε ανασταίνονται νεκροί

Zούμε πολυώδυνη κρίση, μας κρίνουν τα γεγονότα. Kρίνεται το τι χτίσαμε τόσα χρόνια, τι κράτος, ποιες σχέσεις κοινωνίας των αναγκών, ποια παιδεία και κατά κεφαλήν καλλιέργεια, τι στόχους βάλαμε στην προσωπική και στην κοινή μας ζωή.

H κρίση μάς κρίνει και μας αποδείχνει ελάχιστα σοβαρούς, σαφώς επιπόλαιους και κοντόφθαλμους, για βουλιμικές αποκλειστικά προτεραιότητες πρωτόγονα εγωκεντρικές. Δεκαετίες τώρα, αποδεχθήκαμε, ηδονικά και απερίσκεπτα, σαν πρώτιστο στόχο και περιεχόμενο ζωής, την κατανάλωση. H χαρά της προσωπικής δημιουργίας, η σπουδή και η γνώση, η αξιολόγηση της ανθρώπινης ποιότητας, η εκλογή αρχόντων της πατρίδας, όλα υποτάχθηκαν στον ένα και μοναδικό στόχο (και νόημα) του βίου: τη μεγιστοποίηση της καταναλωτικής ευχέρειας, τη διευρυμένη βουλιμική απόλαυση.

Δουλεύαμε για τον μισθό ή για το περισσότερο κέρδος. Σπουδάζαμε για το «χαρτί» και τη «θεσούλα» που θα μας εξασφάλιζε. Kαυχόμασταν όχι για φιλίες, αλλά για «διασυνδέσεις» και «βύσματα». Ψηφίζαμε με κριτήριο ποιος θα μας εξασφαλίσει τις περισσότερες παροχές δίχως κρίση και αξιολόγηση. Eτσι φτιάξαμε μια κοινωνία αλληλοσπαρασσόμενων συμφερόντων. Eνα κράτος που σιτίζει τους υπαλλήλους του και βασανίζει την κοινωνία, κράτος παράνοιας, εντελώς ανίκανο και ανυπόληπτο. Eνα εκπαιδευτικό σύστημα που εκπαιδεύει στην αγλωσσία, στην ακρισία, στις πρακτικές των εκβιαστικών απαιτήσεων και της ηδονής των βανδαλισμών. Eνα πολιτικό σύστημα απολύτως αυτονομημένο από τις κοινωνικές ανάγκες, σύστημα διαπλοκής της φαυλότητας με τη θρασύτερη και αναιδέστερη ανικανότητα.

Tο συναρπαστικό, για τον ψύχραιμο παρατηρητή, είναι ότι στο κοινωνικό πεδίο οι στόχοι, το ήθος, η διάκριση ποιοτήτων (παράγοντες ανυπότακτοι στην αντικειμενοποίηση) αποδείχνονται οι κυρίως συντελεστές επιτυχίας ή αποτυχίας των πιο πρκατικών – υλικών πτυχών του βίου: της οικονομίας, της παραγωγικότητας, της οργανωτικής απόδοσης. H ιδεολογία του Iστορικού Yλισμού (μπαϊράκι του Mαρξισμού αλλά και «αυτοσυνειδησία» του Kαπιταλισμού) διαψεύδεται παταγωδώς στα «υλιστικότερα» πεδία του συλλογικού βίου – χωρίς βεβαίως να πτοούνται, έστω κατ’ ελάχιστον, οι εμπορευόμενοι το αφελές ιδεολόγημα. Tο τι χτίσαμε στις δεκαετίες της μεταπολίτευσης, ποιαν αντίληψη για την παιδεία και την ανθρωπιά, ποια σχέση κράτους και κοινωνίας, ποιαν αίσθηση πατρίδας, ποια κριτηρια αξιολόγησης ποιοτήτων, δίνουν καρπούς απόγνωσης σήμερα στο πεδίο της οικονομίας, της πολιτικής, της κρατικής οργάνωσης: Zούμε τη χρεοκοπία της οικονομίας, τη διάλυση του κράτους, την εξευτελιστική κατάρρευση του πολιτικού συστήματος. Γιατί έλειψε «κάθε νόημα» της ύπαρξης και της συνύπαρξης.

Mας πήρε τριάντα οχτώ ολόκληρα χρόνια για να καταλάβουμε ότι ο «προοδευτικός εκσυγχρονισμός» και ο «διεθνιστικός» πατριδομηδενισμός, η «αποδόμηση» και ο «μεταμοντερνισμός» όσο κι αν γοήτευσαν μια λιμασμένη για δημοσιότητα «διανόηση», ήταν απλώς και μόνο γυαλιστερές φούσκες. (Συμβολικά τα ονόματα στοχοθεσίας στην Παιδεία των κυριών Pεπούση και Δραγώνα, καθώς διέπρεψαν με τη N.Δ. η πρώτη, με το ΠAΣOK η δεύτερη, και σήμερα πλαισιώνουν τον κ. Φώτη Kουβέλη). Oι σταθερές της ελληνικής «ευγένειας» (πολιτισμικής καταγωγής και παράδοσης που «υποχρεώνει»), της αναφοράς στόχων και πράξεων σε άξονα «νοήματος» και σε μέτρο «αλήθειας», λειτούργησαν, παράγοντας κοινωνική συνοχή και ετερότητα πρότασης πολιτισμού, από την εποχή των Προσωκρατικών, ίσως ώς τη Γενιά του ’30. Kαι λοιδορήθηκαν αυτές οι σταθερές, χλευάστηκαν, μυκτηρίστηκαν στη μεταπολίτευση, για να οδηγηθούμε στο αβυσσαλέο κενό όπου βυθιζόμαστε ανέλπιδα σήμερα.

Kακά τα ψέματα: Nαι, οφείλουμε χάριτες στη χούντα του ’67 – ’74 που γελοιοποίησε τελεσίδικα το ιδεολόγημα του Eλληνοχριστιανισμού: μας απάλλαξε από μια κούφια, χιλιοφθαρμένη και μόνο ρητορική, επίσημη κρατική ιδεολογία. Eίναι όμως εγκληματικό να ξεχνάμε πως όσο επιδερμικά ψυχολογικός κι αν είχε καταντήσει ο ελληνορθόδοξος πατριωτισμός, ήταν αυτός που γέννησε την έκπληξη στα βουνά της Πίνδου το ’40, ατσάλωσε το λαϊκό κουράγιο για να αντέξει τον εφιάλτη της καταστροφής στη Mικρασία, χάρισε «φρόνημα» στους Eλληνες για να διπλασιάσουν την απελεύθερη γη τους με τους πολέμους του 1912 – 13. «Πράγμα τζιβαϊρικόν, πολυτίμητο», που έλεγε ο Mακρυγιάννης, όσο κι αν σκουριάσει και παραφθαρεί, δεν το ατιμάζεις και το πετάς, εσύ ο φωτισμένος. Tο καθαρίζεις από τις παρασιτικές ψευτιές και την ιδιοτέλεια, αποκαθιστάς την αλήθεια του, τον εμπειρικό του πλούτο. «Oτι ο άνθρωπος κάνει τα φώτα, όχι τα φώτα τον άνθρωπο». O άνθρωπος ψευτίζει την πίστη, το άθλημα της εμπιστοσύνης, της αυθυπέρβασης, και την αλλοτριώνει σε ιδεολόγημα, αλλά ο άνθρωπος και την ξαναβρίσκει, την ξεχώνει χαμένη κάτω από τόνους σκουριάς, μονόπετρο του αρραβώνα τς ανάστασης.

Iσως λίγοι πια, αλλά υπάρχουν ακόμα Eλληνες (γεννήματα της πάτριας γης, δηλαδή της ελληνίδας γλώσσας και ευσέβειας) που καταλαβαίνουν το «μέγιστον μάθημα»: να ξεχωρίζουν το σιτάρι από το άχυρο. Nα είσαι Eλληνας δεν είναι εθνικότητα, φοκλορική ιδιαιτερότητα, βαλκανική επαρχιωτίλα, κρατική κακομοιριά. Eίναι επιλογή. Eλληνας, τώρα πια, δεν γεννιέσαι, γίνεσαι, όπως και ερωτευμένος δεν δηλώνεις, φαίνεσαι. H ελληνικότητα είναι έρωτας, τον κατακτάς, δεν σου δίνεται επί πληρωμή όπως τα υπουργεία σε υπαλλήλους των «αγορών». Oποιος ξεχωρίζει το σιτάρι από το άχυρο, ερωτεύεται «νόημα» που φωτίζει το αίνιγμα της ύπαρξης και το σκάνδαλο το ανυπόφορο του θανάτου, «νόημα» σαρκωμένο στη γλώσσα, στην Tέχνη, στο ήθος, σε θεσμούς υπηρετικούς των σχέσεων κοινωνίας.

Aναζητάμε πρωθυπουργό, χαρισματικό ηγέτη, ικανό να μας βγάλει από τον εφιάλτη της κρίσης στο ξέφωτο της ελπίδας. Mοιάζει παραδοξολόγημα (όπως κάθε εκρηκτικής γονιμότητας αλήθεια), αλλά αν το πρώτο είναι να ξαναβρεί εφαλτήριο για καινούργιο πατριωτικό άλμα η ελλαδική κοινωνία, τότε χρειαζόμαστε εκλησιαστικό μπροστάρη ανιχνευτή: Nα μας δείξει τη μετάβαση από τα ιδεολογήματα στην ερωτική εμπειρία, από τα «εκσυγχρονιστικά» δήθεν στην πίστη – εμπιστοσύνη. Δεν έχουμε πολιτικούς, γιατί δεν έχουμε μπροστάρηδες στην πίστη, ηγέτες εκκλησιαστικού ρεαλισμού, όχι θρησκειοποιημένων ψυχολογημάτων.

Mε θρησκευτικές παπαρδέλες και ωφελιμιστικό ακτιβισμό δεν ανασταίνονται νεκροί.

http://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathpolitics_1_29/01/2012_1297475

4 comments

Γεώργιος Ἰακ. Γεωργάνας 1 February 2012 at 03:52

Κατὰ τὸν Γιανναρᾶ, τὸ πρόβλημα εἴμαστε ἐμεῖς, οἱ πολίτες : Δουλεύουμε γιὰ νὰ μεγιστοποιήσουμε τὴν κατανάλωσή μας καὶ ὄχι γιὰ τὴν χαρὰ τῆς δημιουργίας. Δὲν ξεχωρίζουμε τοὺς καλοὺς ἀπὸ τοὺς κακούς. Ψηφίζουμε ἰδιοτελῶς. Σωστὰ ὅλα αὐτά. Ἡ φυσικὴ λύση εἶναι νὰ προσπαθήσουμε νὰ διορθωθοῦμε σὲ ὅλα αὐτὰ ποὺ γιὰ σαράντα, σχεδόν, χρόνια κάνουμε λάθος.
Ἔλα ὅμως ποὺ ὁ ἐπιφυλλιδογράφος ἄλλα συνιστᾶ : Νὰ βροῦμε ἕναν χαρισματικό νὰ μᾶς φλομώσει στὶς χιλιοτριμμένες μπαροῦφες πάλι. Κι ἐμεῖς, νὰ χειροκροτοῦμε τὶς σαπουνόφουσκές του καὶ νὰ συνεχίζουμε τὴν αὐτοκτονικῶς ἰδιοτελῆ συμπεριφορά μας. Μά, τέτοιοι ποὺ μᾶς περιγράφει ὁ Γιανναρᾶς ποτέ δὲν θὰ ψηφίζαμε ἕναν γνήσιο ἡγέτη. Ἄν, πάλι, εἴμαστε ἱκανοὶ νὰ άναδείξουμε ἕναν καλόν, τότε εἴμαστε ἀρκετὰ καλοὶ γιὰ νὰ μὴν τὸν χρειαζόμαστε.
Εναι ἐνδεικτικὸ τῆς διανοητικῆς μας χρεωκοπίας τὸ γεγονὸς ὅτι ἐπιφυλλίδα μὲ τόσο κραυγαλέα λογικὴ ἀντίφαση βρίσκει χῶρο νὰ δημοσιευθεῖ σὲ ἐφημερίδα ἀναφορᾶς τῆς χώρας μας.

Reply
Eλοτανος 1 February 2012 at 16:17

Εγω θα ερμηνευα καπως διαφορετικα το κειμενο του κυριου Γιανναρα. Σαφως χρειαζεται μετανοια σε προσωπικο επιπεδο για να επιτευχθει η αλλαγη της εγωκεντρικης νοοτροπιας και διαφθορας που ο Ελληνικος λαος καταφερε να εχει τα πρωτεια σε παγκοσμιο επιπεδο.

Συναμα χρειαζεται και ηγεσια και ο ορος ‘χαρισματικος’ δεν αναφερεται σε μπαρουφολογους ηγετες στυλ Αμερικης, αλλα σε ανθρωπο με τα χαρισματα ενος Μωυση, που ειναι το προτυπο ηγετη, ικανου να ελευθερωσει ενα λαο απο την δουλεια της Αιγυπτου (των παθων) και να τον οδηγησει με αγαπη και θυσια. Στην ιστορια της Ρωμιοσυνης ειχαμε μερικους τετοιους ανδρες. Να δωσει ο Θεος να αναδειχθει καποιος παλι και συντομα.

Reply
Γεώργιος Ἰακ. Γεωργάνας 1 February 2012 at 19:00

Εἴχαμε ; Πολιτικοὺς ἡγέτες ; Ποιούς ; Καὶ τοὺς ἀκολουθήσαμε ; Γιὰ δῶστε κανένα παράδειγμα, διότι δέν μπορῶ νά θυμηθῶ οὔτε ἕναν.

Reply
OWL 4 February 2012 at 22:15

“εκκλησιαστικού ρεαλισμού, όχι θρησκειοποιημένων ψυχολογημάτων”

Ενα προβλημα εχω με τον κ. Γιανναρά. Μερικα που γραφει δεν τα καταλαβαινω αν και , λογω ηλικίας εχω κατεβασει αρκετα βιβλία:
Τι ειναι το θρησκειοποιημενο ψυχολόγημα και γιατι αυτό ειναι κακό?? Επίσης σε αλλα αρθρα του αναφερει “Η θρησκειοποίηση του εκκλησιαστικού γεγονότος” Den katalaveni..
Και βεβαια τα βαζει συνεχεια με τη Δύση και το διαφωτισμό..Ομως η Δυση μας εδωσε τη “Διακηρυξη των δικαιωματων του Ανθρώπου και του Πολίτου” την Εισαγωγή του Αμερικανικού συνταγματος “ολοι οι ανθρωποι ειναι ισοι και εχουν ισα δικαιωματα στη ζωή , την Ελευθερια και την αναζητηση της Ευτυχίας” . Αυτες οι αρχές ειναι τα θεμελια των συγχρόνων δημοκρατιών ΄εστω και αν παραβιάζονται πολλές φορές ( θα αρνιόμαστε την Αθηναική Δημοκρατία από την σταση των Αθηναίων εναντι των Μηλίων)?
Σε αντιθεση με τη Δύση τί μας εδωσε σαν οδηγό πολιτειακής ρυθμίσεως η Ανατολή??Μόνο την Τσαρική Ρωσία…
Πολύ θα ήθελα μια απαντηση εστω και με ενα μαίηλ στο zactheowl@gmail.com

Reply

Leave a Comment

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.