ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΟΥ ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗ*
Σενάριο εκβιαστικού χαρακτήρα, τύπου Ταϊβάν, έχουν στα συρτάρια τους Βρετανοί και Αμερικανοί, προκειμένου να ασκήσουν πιέσεις επί του Προέδρου Χριστόφια, ώστε να τηρήσει «σώφρονα» στάση στο Κυπριακό.
Ο εκβιασμός αυτός είναι συναφής με το σχέδιο Β του Τουρκικού Υπουργείου των Εξωτερικών, που προνοεί ότι: Εάν αποτύχει η προσπάθεια των συνομιλιών, που τελεί σε εξέλιξη, τότε η Άγκυρα θα προχωρήσει στη δημιουργία καθεστώτος Ταϊβάν στα κατεχόμενα, με τη στήριξη ισλαμικών κρατών με τα οποία βρίσκεται ήδη σε συνεννόηση και το Λονδίνο. Στο πλαίσιο της Ε.Ε., η ταϊβανοποίηση θα μπορεί να προκύψει εάν εφαρμοστεί ο κανονισμός για την άρση της απομόνωσης των Τ/κ στην πρακτική του απευθείας εμπορίου μεταξύ των κατεχομένων και της Ε.Ε. Δηλαδή, από τη μια θα προωθηθεί η άμεση αναγνώριση μέσω ισλαμικών κρατών και από την άλλη η ταϊβανοποίηση μέσω της Ε.Ε.
Τα εμπάργκο
Ήδη, από τώρα, σε συνεννόηση με τη Σουηδική Προεδρία, η Βρετανία προωθεί την υπόθεση του απευθείας εμπορίου, ως αντισταθμιστική απειλή των όποιων διεκδικήσεων από τη Λευκωσία, για την επιβολή επιπρόσθετων κυρώσεων προς την Τουρκία στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του προσεχούς Δεκεμβρίου. Η Άγκυρα από τώρα δηλώνει ότι δεν θα εκπληρώσει τις συμβατικές της υποχρεώσεις έναντι της Κύπρου. Και καθιστά σαφές ότι:
1) Δεν θα άρει το εμπάργκο που επιβάλλει σε βάρος των πλοίων και των αεροσκαφών της Κυπριακής Δημοκρατίας, εάν δεν εφαρμοστεί το «απευθείας εμπόριο», που θα σημάνει και τον τερματισμό του λεγόμενου εμπάργκο σε βάρος των Τ/κ.
2) Δεν θα αναγνωρίσει (η Άγκυρα) την Κυπριακή Δημοκρατία παρά μόνο στο πλαίσιο της λύσης, όταν δηλαδή θα υιοθετηθεί η λογική των «τριγωνικών» αμοιβαίων αναγνωρίσεων. Τα δυο συνιστώντα κράτη της Κύπρου θα προχωρήσουν με την εγκαθίδρυση της λύσης σε αμοιβαία αναγνώριση και η Τουρκία θα αναγνωρίσει την ενωμένη κυπριακή πολιτεία.
Πειστικότητα
Η υφιστάμενη διαδικασία επίλυσης του Κυπριακού υποβοηθά την Τουρκία να προβάλλει τον ισχυρισμό ότι όλες οι συμβατικές της υποχρεώσεις συνιστούν τμήματα της λύσης. Συνεπώς, κατά την τουρκική πλευρά, αφενός είναι θέματα που θα διευθετηθούν στο πλαίσιο της λύσης, αφετέρου η Τουρκία δεν έχει ευθύνη διότι -όπως και ο ίδιος ο Πρόεδρος Χριστόφιας υποστηρίζει, καθώς και ο Επίτροπος Ρεν και τα Ην. Έθνη- η ευθύνη για τη λύση ανήκει αποκλειστικά στους ηγέτες των δυο κοινοτήτων του νησιού. Ταυτοχρόνως, η τουρκική πλευρά καλλιεργεί την εικόνα ότι όλα βαίνουν καλώς και ότι τα εμπόδια προβάλλονται από την ελληνοκυπριακή πλευρά και τον Πρόεδρο Χριστόφια, ο οποίος, όπως πολλάκις έχει ισχυρισθεί ο κ. Ταλάτ, είναι όμηρος των απορριπτικών θέσεων των συγκυβερνώντων με αυτόν στην εξουσία κομμάτων του ΔΗΚΟ και της ΕΔΕΚ. Η τουρκική πρακτική στοχεύει στο εξής: Να φορτώσει στον Πρόεδρο Χριστόφια την ευθύνη ενός αδιεξόδου, το οποίο στην ουσία θα είναι αποτέλεσμα των δικών της μαξιμαλιστικών θέσεων. Την αλήθεια αυτή δεν θα μπορεί να τη διακρίνει η Διεθνής Κοινότητα, εάν δεν καταγγελθεί από τον Πρόεδρο Χριστόφια τώρα. Όμως, ακόμη και αν την καταγγείλει, μπορεί να είναι άραγε πειστικός, όταν και διά του δικού του πολιτικού λόγου, Ε.Ε. και Ην. Έθνη θεωρούν περίπου ότι η Τουρκία είναι, απλώς, τρίτος παίχτης που θα συμβάλει στη λύση, εφόσον τα βρουν οι ηγέτες των δυο κοινοτήτων. Επί τούτου, μετά τις δηλώσεις του Σουηδού ΥπΕξ Καρλ Μπιλντ, ως Προεδρεύοντος της Ε.Ε., διατυπώνεται και η θέση ότι για την ευθύνη στο Κυπριακό κύρια αίτια είναι η Χούντα των Αθηνών. Μια αντίληψη που εκπηγάζει σε ουκ ολίγες περιπτώσεις και από την εκφορά του πολιτικού λόγου Κυπρίων παραγόντων, τείνοντας να δημιουργήσει αφενός εσωτερική επί του θέματος πολιτική συνείδηση και λανθασμένες ιστορικές εντυπώσεις διεθνώς. Ότι, δηλαδή, το πραξικόπημα της Χούντας των Αθηνών μπορεί να αποτελέσει άλλοθι για την εισβολή και συνεχιζόμενη κατοχή της Κύπρου από την Τουρκία.
Το σωσίβιο του Μουν και η Ε.Ε.
ΣΤΟ σκηνικό του Κυπριακού εμπλέκεται και ο Γ.Γ. του ΟΗΕ ενεργά. Κάποιος θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι αυτή η εμπλοκή είναι θεμιτή και θετική. Και η θέση αυτή είναι ορθή. Εάν η λύση κινείται προς την ορθή κατεύθυνση και όχι προς την επαναφορά μιας άλλης έκδοσης του σχεδίου Ανάν. Όμως, μπορούν επί τούτου να γεννηθούν ή όχι ερωτηματικά; Γιατί επιλέγει αυτό το χρονικό σημείο, δηλαδή τον Οκτώβριο; Προφανώς, για να δοθεί ώθηση στη διαδικασία ή και να διασφαλιστεί αποτροπή του οποιουδήποτε αδιέξοδου, εάν οι θέσεις των μερών έχουν την απόσταση που ο Πρόεδρος Χριστόφιας ισχυρίζεται ότι έχουν σήμερα. Ούτως ή άλλως, πάντως, κερδισμένη θα είναι η Τουρκία. Διότι τον Οκτώβριο θα εκπονηθεί η έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Είτε αυτή εκδοθεί πριν από είτε μετά την επίσκεψη Μουν, τα σχόλια της Επιτροπής θα είναι θετικά για την πορεία του Κυπριακού και για την Τουρκία, η οποία πίσω από τη στήριξη των προσπαθειών του Γ.Γ. του ΟΗΕ θα κρύψει τη διεκδίκηση θέσεων πέραν του σχεδίου Ανάν, για λόγους ουσίας και διαπραγματευτικού βάθους. Εάν εκδοθεί η έκθεση της Επιτροπής πριν από την άφιξη Μουν, τότε η επίσκεψη θα θεωρείται ως θετική εξέλιξη. Αν είναι μετά την επίσκεψη, η ανακοίνωση Μουν ή και ένα κοινό ανακοινωθέν δεν μπορούν παρά να χαρακτηριστούν ως θετικές εξελίξεις, ασχέτως ποια θα είναι η πραγματικότητα εντός της αιθούσης των διαπραγματεύσεων. Ούτως ή άλλως, βεβαίως, θα δώσει λαβή είτε για τη δημιουργία εικόνας ότι το Κυπριακό βρίσκεται σε καλή πορεία ή ακόμη και κοντά σε λύση, οπότε θα στέλνεται το εξής πολιτικό μήνυμα: Το Δεκέμβριο, σε επίπεδο Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, η κυπριακή Κυβέρνηση, αλλά και η Ε.Ε. δεν θα πρέπει με την απόφασή τους για τις τουρκικές υποχρεώσεις να δυσκολέψουν τις προσπάθειες λύσης του Κυπριακού, εξαγριώνοντας την Τουρκία. Ήδη, πάντως, η τουρκική πλευρά, με τη βοήθεια των Βρετανών, καλλιεργεί το έδαφος ότι αφενός ώς τον Δεκέμβριο μπορεί να εξευρεθεί λύση και αφετέρου, εάν δεν εξευρεθεί λύση θα είναι από υπαιτιότητα της ελληνοκυπριακής πλευράς. Εάν, λοιπόν, ο Πρόεδρος Χριστόφιας δεν εγκαταλείψει την πολιτική κάλυψης των ευθυνών του Ταλάτ, και σε ορισμένες περιπτώσεις της Άγκυρας, τότε θα κινδυνεύσει να φορτωθεί την όποια ή ευθύνη ή θα μεταβεί στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τελών σε δύσκολη θέση. Δεν θα μπορεί να διεκδικήσει επιπρόσθετες σε βάρος της Τουρκίας κυρώσεις.
Τέσσερα σενάρια και οι έποικοι του Ερντογάν
ΕΚ ΤΩΝ πραγμάτων, τόσο οι Βρετανοί όσο και οι Τούρκοι δεν έχουν απλώς μελετήσει το δικό τους σχέδιο Β, αλλά και όλα τα πιθανά σενάρια, όπως τα εξής:
1) Σε περίπτωση αδιεξόδου, θα εφαρμόσουν συνδυασμό σχεδίου πλήρους αναγνώρισης από ομάδα ισλαμικών χωρών και ταϊβανοποίησης μέσω της Ε.Ε. Οπότε ο Πρόεδρος Χριστόφιας θα μπορεί να αποφύγει ένα τέτοιο σενάριο μόνο μέσω υποχωρήσεων, προσεγγίζοντας κάποιες από τις τουρκικές θέσεις ή με την αλλαγή πολιτικής από τώρα, θέτοντας κυρίως εντός της Ε.Ε. το Κυπριακό ως ζήτημα εισβολής-κατοχής και δυσκολεύοντας την τουρκική ενταξιακή πορεία, δημιουργώντας συμμαχία μετά των Γάλλων και των Γερμανών, οι οποίοι για τους δικούς τους λόγους θέλουν να κάνουν την προενταξιακή ζωή της Άγκυρας δύσκολη.
2) Η σύνδεση των τουρκικών υποχρεώσεων με τις υποχρεώσεις, όπως η Άγκυρα ισχυρίζεται, της Ε.Ε. έναντι των Τ/κ. Μια θέση που παραπέμπει στην άρση της λεγόμενης απομόνωσης των Τ/κ και στην εφαρμογή του κανονισμού για το απευθείας εμπόριο.
3) Εάν η κυπριακή κυβέρνηση δεν είναι υποχωρητική τον Δεκέμβριο, τότε υπάρχει από τους Βρετανούς η πρόθεση να επιχειρήσουν την αλλαγή των όρων εντολής για την ανανέωση της ΟΥΝΦΙΚΥΠ, με στόχο τη διάβρωση του ψηφίσματος του 186 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ’64, διά του οποίου είχε επισφραγιστεί η συνέχιση της αναγνώρισης της κυπριακής κυβέρνησης από τον ΟΗΕ και τη Διεθνή Κοινότητα, μετά τα αιματηρά επεισόδια των Χριστουγέννων του ’63. Μια τέτοια κίνηση είναι συναφής με την προσπάθεια αναγνώρισης του ψευδοκράτους και την ταϊβανοποίηση των κατεχόμενων. Γιατί; Διότι από τη μια θα έχουμε διάβρωση της διεθνούς αναγνώρισης της Κυπριακής Δημοκρατίας, ενώ από την άλλη θα έχουμε αναβάθμιση, ακόμη και αναγνώριση του ψευδοκράτους.
4) Η υπογραφή μιας ενδιάμεσης συμφωνίας ή μιας νέας συμφωνίας αρχών μεταξύ Χριστόφια -Ταλάτ, που θα σώζει τη διαδικασία, εάν αυτή κινδυνεύει, και θα δεσμεύει ακόμη περισσότερο τις δυο πλευρές για λύση στη βάση του σχεδίου Ανάν, με τη μορφή μιας διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας, την οποία ο Ταλάτ εκλαμβάνει ως το παρώνυμο της συνομοσπονδίας.
Ερώτημα: Ποιο είναι το σχέδιο Β της Κυπριακής Δημοκρατίας; Ποια είναι η εναλλακτική πολιτική επιλογή; Οι σιωπηρές ή φανερές υποχωρήσεις δεν είναι λύση. Εκλαμβάνονται ως αδυναμία από την τουρκική πλευρά και όχι ως κίνηση καλής χειρονομίας. Απόδειξη αποτελεί η αποδοχή της παραμονής από τον Πρόεδρο Χριστόφια τουλάχιστον 50 χιλιάδων εποίκων και της εκ περιτροπής Προεδρίας. Δεν εκτιμήθηκε από την τουρκική πλευρά. Αντιθέτως, τώρα ζητά και τα ρέστα… Σύμφωνα με τον τουρκικό Τύπο, ο Ερντογάν ετοιμάζεται να στείλει στα κατεχόμενα 1 εκ. εποίκους!
*Δρ των Διεθνών Σχέσεων
http://www.sigmalive.com/simerini/politics/184321
.