Sunday 24 March 2024
Αντίβαρο
Αμερική Μελέτης Μελετόπουλος

Η γεωπολιτική του Ομπάμα

obamaτου Μελέτη Η. Μελετόπουλου*

Είναι ηλίου φαεινότερον ότι ο Ομπάμα έχει υποσχεθεί στον εαυτό του ότι, επί της προεδρίας του, οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα εμπλακούν εκ νέου σε πόλεμο. Με μεγάλη, πράγματι, δεξιοτεχνία, και σε στενή συνεργασία με την Ρωσσία, έλυσε το θέμα της Συρίας, για την οποία δεν μιλά τώρα κανείς. Απομάκρυνε τα αμερικανικά στρατεύματα από το Αφγανιστάν και το Ιράκ. Έδωσε θεαματική διέξοδο στο αδιέξοδο με το Ιράν, εγκαινιάζοντας ανοιχτό διάλογο με τον νέο Ιρανό πρόεδρο και μη διστάζοντας να δυσαρεστήσει τον παραδοσιακό εταίρο των ΗΠΑ, το Ισραήλ. Τέλος, απέφυγε την ένταση που επεχείρησε να προκαλέσει η Κίνα στον Ειρηνικό, διατάσσοντας τα αμερικανικά αεροπλάνα να υποβάλλουν σχέδια πτήσεως στις κινεζικές αρχές, ακόμη και στις διαμφισβητούμενες μεταξύ Κίνας και Ιαπωνίας περιοχές!

Η πολιτική φιλοσοφία του Ομπάμα είναι εγγύτερη προς αυτήν του Μαχάτμα Γκάντι και του Νέλσονος Μαντέλα, παρά του Φράνκλιν Ντ. Ρούζβελτ ή του Τζων Κέννεντυ. Η γεωστρατηγική ισχύς, η κυριαρχία, η επιβολή, δεν αποτελούν κεντρικούς άξονες στον πολιτικό του σχεδιασμό. Ο πόλεμος δεν αποτελεί αποδεκτή επιλογή στην σκέψη του.

Ο Ομπάμα είναι άλλωστε ο πρώτος Αμερικανός πρόεδρος που δεν κατάγεται από Ευρωπαίους εποίκους, ούτε ανήκει στην κοινωνική ομάδα των WASPS (White Anglosaxon Protestants), που αποτελεί την κύρια δεξαμενή ηγετικών στελεχών του βορειοαμερικανικού πολιτικού συστήματος. Έχει μητρική αφρικανική προέλευση, η γιαγιά του είναι αφρικανίδα που ζει σε κάποιο χωριό της Κένυα, ενώ ο ίδιος μεγάλωσε με την μητέρα του στην Χαβάη, δηλαδή στον Ειρηνικό Ωκεανό.

Αυτά συνεπάγονται ότι η οντολογία του σημερινού Αμερικανού προέδρου απέχει παρασάγγες από την ευρωπαϊκή ήπειρο, στην οποία οι ΗΠΑ ενεπλάκησαν δύο φορές κατά τον Εικοστό Αιώνα, το 1917 και το 1941, οι ΗΠΑ για να την διασώσουν από τον γερμανικό απολυταρχισμό και τον ολοκληρωτισμό, και άλλη μία φορά, κατά τον Ψυχρό Πόλεμο, για να αναχαιτίσουν την επέκταση του κομμουνιστικού ολοκληρωτισμού μέχρι την Ρώμη και το Παρίσι.

Τα παραπάνω αποτελούν σημαντικές προϋποθέσεις και ερμηνευτικά εργαλεία της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής επί Ομπάμα, και μάλιστα στην Ευρώπη. Δεν πρόκειται ακριβώς για νεο-απομονωτισμό:ο παραδοσιακός αμερικανικός απομονωτισμός του 19ου αιώνος, της πρώτης περιόδου της προεδρίας του Ουίλσωνος και της πρώτης φάσης της προεδρίας του Ρούσβελτ, εδραζόταν σε ισχυρό εθνικιστικό υπόβαθρο, και η αδιαφορία προς τις εξελίξεις στον πλανήτη συνδυαζόταν με στιβαρή προάσπιση των αμερικανικών γεωπολιτικών και οικονομικών συμφερόντων. Η πολιτική του Ομπάμα σχετίζεται περισσότερο με μία αντίληψη των ΗΠΑ ως ειρηνοποιού δυνάμεως και ως εξαγώγιμου ηθικού προτύπου, κάτι που είναι σαφώς διαφορετικό.

Αλλά η πολιτική αυτή έρχεται σε αντίθεση και αντίφαση με την προηγούμενη υπερπαρεμβατική αμερικανική εξωτερική πολιτική (π.χ. επί Νίξον ή επί Τζωρτζ Μπους υιού). Η δομή του συστήματος διεθνών σχέσεων έχει διαμορφωθεί και παγιωθεί στην βάση της ενεργής αμερικανικής παρουσίας ως ρυθμιστικού παράγοντος, είτε υπό την έννοια της πρόληψης κρίσεων, είτε υπό την έννοια της καταστολής τους είτε υπό την έννοια της διαιτησίας. Η αμερικανική συστολή, επομένως, δημιουργεί τώρα κενό, μία πραγματική γεωπολιτική «μαύρη τρύπα», που αφήνει περιθώρια αναβίωσης παλαιών ή εμφάνισης νέων φιλοδοξιών και αστάθειας.

Η αναβίωση της γερμανικής επιρροής στην ευρωπαϊκή ήπειρο, ασφαλώς αξιοποίησε αυτήν την στάση των ΗΠΑ. Η δύναμη που πειθαρχούσε την υπεύθυνη για δύο αιματηρές συρράξεις στην ευρωπαϊκή ήπειρο Γερμανία, ήταν οι ΗΠΑ. Η περιστολή της αμερικανικής παρουσίας άφησε το πεδίο ελεύθερο στην ανάπτυξη μίας νέας γερμανικής αλαζονείας και αυταρχικής συμπεριφοράς έναντι εταίρων και ανταγωνιστών.

Η Ελλάδα, για παράδειγμα, παρά το ψυχολογικό τραύμα που προκάλεσε το 1974 στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις, έχαιρε επί δεκαετίες οικονομικής και γεωστρατηγικής στήριξης από τις ΗΠΑ. Σήμερα, η ηχηρή (προσώρας) αμερικανική σιωπή έχει επιτρέψει να οδηγηθεί η χώρα σε υποτέλεια προς το Βερολίνο. Επίκεντρο, σιωπηρό αλλά σαφές, του γερμανικού ενδιαφέροντος στην Ελλάδα, είναι ασφαλώς ο ενεργειακός πλούτος της, όπως άλλωστε φανερώνουν οι προβλέψεις του τελευταίου μνημονίου. Ασφαλώς η οικειοποίηση τόσο σημαντικού ενεργειακού πλούτου διακυβεύει τις παγκόσμιες ισορροπίες.

Τα όρια της πολιτικής του Ομπάμα θα φανούν όταν θα καταστεί σαφές ότι τα αμερικανικά γεωπολιτικά και οικονομικά συμφέρονται πλήττονται καίρια από τον γερμανικό επεκτατισμό σε πεδία που λειτουργούν ως «κόκκινες γραμμές» για τις ΗΠΑ.

Εκεί θα είναι και η ώρα της κρίσεως για το εγχώριο πολιτικό σύστημα.

Δημοσιεύθηκε στην πρωινή εφημερίδα “Kontra News” την Τρίτη, 14.1.2014.

* Ο Μελέτης Η. Μελετόπουλος είναι Διδάκτωρ Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών Πανεπιστημίου Γενεύης.

6 comments

Γεώργιος Ἰακ. Γεωργάνας 16 January 2014 at 10:07

Κοίτα νὰ ‘δεῖς πού ὁ Ὀμπάμα δὲν τηλεφώνησε στὴν Μέρκελ γιὰ νὰ ἀφήσει ἡ Ἑλληνικὴ Ἀστυνομία ἀμέσως ἐλεύθερο τὸν Γιῶργο Κουρῆ, πρώην ἐκδότη τῆς «Αὐριανῆς», πρώην ἰδιοκτήτη τοῦ Alter, χρεωκόπο, ληξιπρόθεσμο ὀφειλέτη τοῦ Δημοσίου καὶ ἑκατοντάδων πρών ὑπαλλήλων του, ἐκδότη τῆς Kontra News, καὶ ἀμέσως βρέθηκε ἀρθρογράφος νά στιγματίσει τὴν ἀδιαφορία αὐτὴ τῶν ΗΠΑ. Καὶ ἱστοτόπος νὰ ἀναδημοσιεύσει τὴν περινούστατο αὐτὴ γεωπολιτικὴ άνάλυση !
Βέβαια, ὐπάρχει καὶ ἡ αἰσιόδοξη ἐκδοχή : ἐνδέχεται τὸ «Ἀντίβαρο» νὰ αἰσθάνεται τὴν ἀνάγκη νὰ περιλάβει στὴν ὕλη του κάτι ἐλαφρότερο ὥστε νὰ φέρει λίγο γέλιο στὰ χείλη τῶν ἀναγνωστῶν. Αὐτὴ θὰ εἶναι ἡ ἐξήγηση …

ΥΓ Ἕνα ἀπόσπασμα ἀπὸ ἐδῶ :

http://www.tovima.gr/relatedarticles/article/?aid=144460

γιὰ τὸν ρόλο τῆς «Αὐριανῆς» μήπως καὶ κινήσει τὸ φιλότιμο τοῦ «Ἀντιβάρου» :

Την Τρίτη 26 Σεπτεμβρίου 1989, στις 7.58 το πρωί, τρεις ένοπλοι πυροβόλησαν με δύο 45άρια πιστόλια και τραυμάτισαν θανάσιμα τον Παύλο Μπακογιάννη, βουλευτή Ευρυτανίας της ΝΔ και γαμπρό του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, στην είσοδο του γραφείου του στην οδό Ομήρου στο Κολωνάκι. Ο βουλευτής μεταφέρθηκε στον «Ευαγγελισμό», όπου εξέπνευσε μία ώρα αργότερα.

«Αποφασίσαμε λοιπόν να εκτελέσουμε τον απατεώνα και ληστή του λαού Μπακογιάννη. Ο κύριος αυτός είναι υπεύθυνος όχι μόνο γιατί έκλεψε τα πρώτα 60 εκατομμύρια του ιδρυτικού κεφαλαίου της Γραμμής αλλά και για τις εκατοντάδες εκατομμύρια που είτε έκλεψε μαζί με τον συνεργάτη του Κοσκωτά για την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου Γραμμής, αλλά και για την αγορά μέσω της Γραμμής της Τράπεζας Κρήτης» (απόσπασμα από τη 12σέλιδη προκήρυξη με ημερομηνία 18.9.1989 που εστάλη στην «Ελευθεροτυπία» στις 9 Οκτωβρίου 1989). Στην προκήρυξη με τίτλο «Αρχισε η κάθαρση», που έχει ημερομηνία 18.9.1989, αναφέρθηκε ότι η ΝΔ και ο Συνασπισμός εξαπάτησαν και εξαπατούν χυδαία τον λαό, αφού οδηγούν με τη στάση τους στην παραγραφή των εγκλημάτων, χωρίς να κρατάνε τα προσχήματα. Στην προκήρυξη αναφέρονται ως συνυπεύθυνοι (με τον Μπακογιάννη) του σκανδάλου Κοσκωτά οι Παπανδρέου, Κουτσόγιωργας, Πέτσος, Ρουμελιώτης και Χαλικιάς. Επίσης γίνεται αναφορά για την κρίση στην ΚΝΕ. Τι έλεγαν οι εφημερίδες

Η εφημερίδα «Πρώτη» στην έκτακτη έκδοσή της την Τρίτη 26 Σεπτεμβρίου 1989 γράφει ότι η «Αυριανή» με δημοσίευμά της στις 11.9.1989 προτρέπει σε δράση τη 17Ν, αφού αναφέρεται σε προβοκάτσια την οποία, σύμφωνα με την εφημερίδα του Κουρή, σχεδιάζει η ΝΔ κατά του ΠαΣοΚ, καλεί ουσιαστικά τη 17Ν να εμφανιστεί πριν από τις εκλογές για να κριτικάρει τις πολιτικές εξελίξεις και να αναλάβει δράση εναντίον της κυβέρνησης Τζαννετάκη. Η «Πρώτη» συνεχίζει: «Η σατανική όσο και αφελής αυτή υπόδειξη, μετά τη σημερινή δολοφονική ενέργεια, αποκτά ουσιαστικά διάσταση και είναι σκόπιμο να εξεταστεί από τις δικαστικές αρχές».

Ο Χαρίλαος Φλωράκης, σύμφωνα με τον «Ελεύθερο Τύπο», την Τετάρτη 27 Σεπτεμβρίου του 1989, δήλωσε για τον φόνο του Μπακογιάννη, ότι «η “Αυριανή” προετοίμασε το έγκλημα της 17Ν».

Η «Αυγή» έγραψε την Τετάρτη 27.9.1989: «Η 17Ν ήξερε τι επιδίωκε: Να αποπροσανατολίσει την κοινή γνώμη από τη διαδικασία της κάθαρσης. Να δημιουργήσει κλίμα έντασης και αναταραχής. Να αναιρέσει τη βούληση του ελληνικού λαού να πορευθεί ομαλά προς τις επικείμενες εκλογές και φυσικά να “αποδείξει” ότι τα σκάνδαλα του καλαμποκιού ή των υποκλοπών ή του Κοσκωτά δεν είναι δα μια τόσο σοβαρή υπόθεση ώστε να ασχολούμαστε με αυτήν». Στην ίδια έκδοση, ο Χαρίλαος Φλωράκης λέει: «Οι αυριανιστές ήσαν οι μόνοι που δεν αισθάνθηκαν για τον φόνο του Μπακογιάννη ντροπή. Κάποιοι βέβαια εμφανίστηκαν υποκριτικά συντετριμμένοι. Ενώ κάποιοι άλλοι – θρασείς, προκλητικοί, αγριάνθρωποι – δεν απέκρυπταν τον επόμενο στόχο τους: “Μετά τον Μπακογιάννη”, έλεγαν, “σειρά έχει ο Κύρκος”!».

Η «Απογευματινή» την Τετάρτη 27 Σεπτεμβρίου 1989 είχε ως πρώτο τίτλο «Πολιτικοί αρχηγοί: Να οι ηθικοί αυτουργοί. Το ΠαΣοΚ πίσω απ’ τους φονιάδες. Αμεση σχέση κινήματος και εκτελεστών» και ο «Ελεύθερος Τύπος» της ίδιας ημέρας έγραφε: «Χτύπησε η πασοκική 17 Νοέμβρη»

Reply
FOTINI 16 January 2014 at 13:48

«Χτύπησε η πασοκική 17 Νοέμβρη»

DOUBT IT???

Reply
Eλοτανος 16 January 2014 at 20:45

Μπορούμε να προσθέσουμε και αλλα επιτεύγματα στην λίστα του Ομπάμα. Εισήγαγε καινούργια σλόγκαν στο πολιτικό λεξιλόγιο, “αλλαγή”, “ελπίδα”, και το περίφημο “yes we can”.

Οπως κάθε πρόεδρος έτσι και αυτός ειναι στην ουσία ο salesman-in-chief της πολιτικής της ελίτ που κυβερνάει την παμπλουτη αυτή χώρα με τον πλούτο της συγκεντρωμένο στο 1%. Το στυλ πολύ πιο ελκυστικό απο του Μπους εκτός αν προτιμάει κανείς τον λύκο να έρχεται ως λύκος και όχι ως πρόβατο.

Η επιτομή του μάρκετινγκ πρέπει να ειναι η απονομή του βραβείου Νόμπελ.

Reply
admin 17 January 2014 at 11:37

Αγαπητέ κ. Γεωργάνα,

ωραία όλα αυτά όμως εδώ δεν έχουμε αρθρογραφία του Γιώργου Κουρή, αλλά του Μελέτη Μελετόπουλου. Ασφαλώς ο δεύτερος αρθρογραφεί (και) στην εφημερίδα του πρώτου. Όμως δεν είναι ετερόφωτος, δεν είναι όργανο δηλαδή του κ. Κουρή. Εκφράζει την άποψή του, την οποία είμαι βέβαιος θα κατέγραφε σε οποιοδήποτε έντυπο συνεργαζόταν μαζί του. Δεν βλέπω σύνδεση μεταξύ της άποψης του κ. Μελετόπουλου περί της πολιτικής Ομπάμα, όπως καταγράφεται στο παρόν άρθρο, και του «άγχους» των συμφερόντων του Γ. Κουρή (εφόσον αυτό που λέτε ευσταθεί). Οι παλινωδίες του Γιώργου Κουρή είναι καταγεγραμμένες στη συλλογική μας μνήμη. Χαρακτηριστικό είναι το πολύ πρόσφατο παράδειγμα των διπλών εκλογών του 2012 όπου μέσα σε 30 ημέρες ο σωτήρας έγινε διάβολος και ο διάβολος σωτήρας. Δείτε τα πρωτοσέλιδά του των δύο Κυριακών των εκλογών. Η δημοσιογραφική τακτική αυτή μάλιστα, σε συνδυασμό με την αμετανόητη -και ουδέποτε θεωρούμενη άξια περαιτέρω εξηγήσεων- ρίψη λάσπης σε πολιτικούς αντιπάλους, έμεινε στην ελληνική ιστορία με το όνομα της εφημερίδας του: «αυριανισμός».

Συνεπώς προτείνω το εξής: να μείνουμε στο τι λέει κάποιος χωρίς να ενδίδουμε στον πειρασμό των εικασιών περί του για ποιον λόγο το λέει, ειδικά όταν οι εικασίες συνδέονται με τρίτο πρόσωπο.

Ανδρέας.

Reply
Γρέγος Ακρίτας 19 January 2014 at 13:30

Πρώτα επικεντρωνόμαστε στο τι καταγράφει το άρθρο σε σχέση με το γίγνεσθαι και αν υπάρχει χρόνος, χώρος και διάθεση ασχολούμαστε με το ποιόν του Αρθρογράφου Προσωπικά μου είναι παντελώς αδιάφορο σε ποιό έντυπο δημοσιεύονται οι απόψεις . Αν αντικείμενο εξέτασης ήταν ο Αυριανισμός και τα παραγόμενα του είχε θέση η οποία αναφορά στον Κο. Κουρή. Αν αντικείμενο του άρθρου ήταν η Τρομοκρατία εκεί να αναλυθεί η πραγματική διάσταση της ως και η εξέλιξη της σε νεοτρομοκρατία. Ομως μιλούμε για την Αμερικανική Εξωτερική πολιτική και το πως αυτή επιδρά στην διαμόρφωση ισορροπιών στον γεωπολιτικό χώρο της Ευρώπης και της Νοτιοανατολικής Μεσογείου στους πλέον ζωτικούς χώρους για τον Ελληνισμό

Η Διπλωματία είναι κυνική, το Ιράν αποτελούσε εν δυνάμει πηγή κινδύνου και δυσάρεστων εξελίξεων τόσο για την Ρωσία όσο και για τις ΗΠΑ Κατά συνέπεια έπρεπε να ελεγχθεί το πυρηνικό του πρόγραμμα , να υποβοηθηθεί ο περιφερειακός του ρόλος ώστε να προσφέρει την πολυπόθητη λύση του Παλαιστινιακού στο Ισραήλ. Παράλληλα έπρεπε να μειωθεί ο κίνδυνος της ισλαμιστικής τρομοκρατίας για την Ρωσία, να σταθεροποιηθεί πολιτικά το Ιράκ, να αποτελέσει την γέφυρα πρός την Συρία και τον Λίβανο σταθεροποιώντας και τα Κουρδικά Μορφώματα και δίνοντας τους διέξοδο στην Νοτιοανατολική Μεσόγειο.

Με τον εξοβελισμό της Μουσουλμανικής Αδελφότητας στην Αίγυπτο, με τη ανατροπή των σχεδιασμών των Μοναρχιών του Κόλπου στην Συρία το μήνυμα που εκπέμπεται πρός ολες τις πλευρές είναι πως θα υπάρξει ένα συλλογικό όργνα το οποίο μέσα απο διαδικασίες τύπου Γενεύης θα ρυθμίσει εκ νέου το πλέγμα των σχέσεων στο εσωτερικό αρκετών κρατών, αλλά και στο εξωτερικό τους αναφορικά με την μακραίωνη εχθρότητα και αντιπαλότητα Σιιτών-Σουνιτών. Το όλο πλέγμα δεν αφήνει καμιά πλευρά αδικημένη πλήν της Τουρκίας η οποία και μάταια προσπαθεί να ξαναβρεθεί στο επίκεντρο των εξελίξεων.

Σε οτι μας αφορά αν η Αθήνα αποφασίσει να παράξει πολιτική τότε μπορεί μέσω της διαμόρφωσης Συνθήκης Φιλίας και Αμοιβαίας Συνεργασίας με την Κύπρο να απεγκλωβίσει τον Ελληνισμό, να δώσει έτσι την κατάλληλη ώθηση που απαιτείται ώστε να καταστεί το Αιγαίο Ελληνική Λίμνη με αποτέλεσμα Ισραήλ Ρωσία, ΗΠΑ και Γερμανία να αποδεχθούν τον Ελληνικό παράγοντα ως τον εκείνον που τους δίνει το πολυπόθητο γεωπολιτικό και στρατηγικό βάθος, ως τον πλέον βασικό για την σταθεροποίηση της Νοτιοανατολικής Μεσόγειου και ως τον απόλυτα αναγκαίο για την σύζευξη της Μέσης Ανατολής με την Ευρώπη.

Reply

Leave a Comment

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.