10 Φεβρουαρίου 2011
του Δ.Κ.
Οι λαϊκές εξεγέρσεις στην Τυνησία και στην Αίγυπτο πρέπει να μας προβληματίσουν. Βέβαια, τα γεγονότα είναι καρπός μακρόχρονων προβλημάτων που ταλανίζουν τους λαούς των αραβικών χωρών. Τα συγκεκριμένα καθεστώτα βασίζονται εδώ και δεκαετίες στην καταπίεση των λαών, στην καταστολή, στη σκληρή εκμετάλλευση. Η φτώχεια και η έλλειψη δημοκρατικών ελευθεριών χαρακτηρίζουν τη ζωή των λαών. Αντίθετα, οι κυβερνώσες οικονομικές και πολιτικές ελίτ ευημερούν, αναπτύσσουν τις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες σε αγαστή συνεργασία με τις μεγάλες δυνάμεις της εποχής μας. Η σκιά των ΗΠΑ και της Γαλλίας είναι πανταχού παρούσα.
Δεν είναι τυχαίο που η λαϊκή αγανάκτηση ξέσπασε τώρα. Υπήρχαν βέβαια και σποραδικά ξεσπάσματα τα προηγούμενα χρόνια, όπως οι αγώνες των βαμβακοπαραγωγών στην Αίγυπτο πριν δυο χρόνια οι οποίοι καταπνίγηκαν στο αίμα. Ωστόσο, η κορύφωση που γνωρίζουν στις μέρες συνδέεται με την παγκόσμια οικονομική κρίση.
Κατά συνέπεια, δεν πρέπει να θεωρούμε ότι οι εξελίξεις αυτές αφορούν αποκλειστικά τις αραβικές χώρες. Τα κύματα της επίδρασης θα φτάσουν παντού. Το πιθανότερο είναι ότι αυτό δεν θα γίνει άμεσα. Θα γίνει όμως. Ήδη δεν είναι συμπτωματική η πολιτική ένταση που σημειώθηκε στην Αλβανία με τρεις νεκρούς διαδηλωτές από την παρέμβαση των δυνάμεων καταστολής. Η Αλβανία βέβαια είναι ένας αδύναμος κρίκος, με την έννοια ότι αποτελεί μάλλον την πλέον φτωχή χώρα της Ευρώπης και, με αυτή την έννοια, βρίσκεται πιο κοντά στις συνθήκες των αραβικών κρατών.
Ποιος όμως αποκλείει ότι παρόμοια φαινόμενα θα εμφανιστούν και στην υπόλοιπη Ευρώπη, ιδίως σε χώρες που έχουν τεθεί στο στόχαστρο του ΔΝΤ και όπου η φτώχεια εξαπλώνεται με ραγδαίους ρυθμούς και το πολιτικό σύστημα απαξιώνεται εξαιτίας της συνενοχής του στο ξεπούλημα της χώρας του;
Ανεξάρτητα όμως και από αυτό, οι εξελίξεις στη γωνιά αυτή της Μεσογείου θα επηρεάσουν τη γεωπολιτική πραγματικότητα της περιοχής, ιδιαίτερα σε μια περίοδο όξυνσης των ανταγωνισμών των μεγάλων δυνάμεων και των περιφερειακών παικτών (Ισραήλ, Τουρκία) για το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο της περιοχής.
Αδικαίωτοι πόθοι
Τα γεγονότα στην Αίγυπτο και την Τυνησία μας γεννούν προβληματισμούς και ως προς την τύχη τέτοιων εξεγέρσεων. Είναι φανερό ότι η κυρίαρχη οικονομική και πολιτική τάξη ελίσσεται προκειμένου να εκτονώσει τη λαϊκή δυσαρέσκεια. Θα κάνει οπωσδήποτε κάποιες παραχωρήσεις προς το λαό, αφού η ωμή καταστολή δεν αποδίδει, αλλά το βασικό της μέλημα είναι να εξωραϊσει το σύστημα εξουσίας. Τον ίδιο ακριβώς στόχο έχουν και οι μεγάλες δυνάμεις, ιδίως οι ΗΠΑ και η Ευρωπαϊκή Ένωση, κάτι που φαίνεται και μόνο από τα διπλωματικά ανακοινωθέντα τους. Οι λαοί της Αιγύπτου και της Τυνησίας δεν διαθέτουν την πολιτική εκείνη δύναμη που θα μπορούσε, βασιζόμενη στη λαϊκή αυτενέργεια, να διανοίξει νέους δρόμους προς μια αληθινή δημοκρατία και προς μια αναδιανομή του κοινωνικού πλούτου σε όφελος των φτωχών.
Ο δρόμος προς τη δημοκρατία
Έτσι, δεν φαίνεται να μπορεί να υλοποιηθούν κάποιες απολύτως αναγκαίες αλλαγές σε πολιτικό και οικονομικό επίπεδο. Για παράδειγμα, δεν είναι δυνατό να γίνεται λόγος για πτώση του καθεστώτος αν δεν απομακρυνθούν δια παντός από όλες τις θέσεις ευθύνης όλοι οι συνεργάτες του πρώην προέδρου της Τυνησίας και του νυν(;) προέδρου της Αιγύπτου.
Μπορεί, αλήθεια, να γίνει λόγος για μετάβαση στη δημοκρατία αν δεν νομιμοποιηθούν όλα ανεξαιρέτως τα πολιτικά κόμματα, αν δεν απελευθερωθούν άμεσα όλοι οι πολιτικοί κρατούμενοι, αν δεν καταργηθεί κάθε είδους λογοκρισία και αν δεν ανοίξουν τα μέσα ενημέρωσης σε όλες τις πολιτικές απόψεις; Μπορεί να μιλάμε στα σοβαρά για μετάβαση αν δεν διαλυθούν όλες οι οργανώσεις και οι μηχανισμοί του προηγούμενου καθεστώτος ξεκινώντας από τα κυβερνητικά κόμματα (μέλη της Σοσιαλιστικής Διεθνούς ως χτες) των Μπεν Αλί και Μουμπάρακ;
Πραγματικά, δεν είναι βέβαιο ότι οι λαοί θα αρκεστούν σε ένα λίφτινγκ του καθεστώτος και ότι δεν θα συνεχίσουν να απαιτούν το ριζικό εκδημοκρατισμό των ενόπλων δυνάμεων, των σωμάτων ασφαλείας, όλης της δημόσιας διοίκησης όπου ενδημεί η διαφθορά και οι σχέσεις με το προηγούμενο καθεστώς. Μόνο μετά από τη λήψη τέτοιων μέτρων μπορεί να γίνει στα σοβαρά λόγος για διεξαγωγή εκλογών που θα είναι στοιχειωδώς έντιμες και όχι μια επανάληψη των εκλογών-παρωδία που διεξάγονταν στο παρελθόν. Ο δρόμος προς μια αληθινή, ολοκληρωμένη δημοκρατία είναι σίγουρα μακρύς.
Ανακούφιση από τη φτώχεια
Βέβαια, τα πολιτικά μέτρα από μόνα τους μπορούν να απαλύνουν τα βάσανα των λαών, δεν μπορούν να επιλύσουν όμως τα καυτά οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν. Οι εγχώριες ολιγαρχίες, σε στενή συνεργασία με το ΔΝΤ έχουν κυριολεκτικά αφαιμάξει τις χώρες αυτές. Ας μην ξεχνάμε τα συγχαρητήρια που απένειμε ο γνωστός μας Στρος Καν πριν ένα χρόνο στο καθεστώς Μπεν Αλί.
Έτσι, δεν είναι συμπτωματικό που οι διαδηλωτές, έστω και δειλά, έστω και ανοργάνωτα, έθεσαν το αίτημα της λήψης οικονομικών μέτρων που θα αμβλύνουν τη φτώχεια και την ανεργία. Ειδικά η απελευθέρωση των τιμών των ειδών πρώτης ανάγκης για τα λαϊκά στρώματα αποτέλεσε τη θρυαλλίδα της εξέγερσης. Η διαφθορά και ο προκλητικός πλουτισμός λίγων ισχυρών επιχειρηματιών τη στιγμή που ολόκληρος ο υπόλοιπος λαός δυστυχεί, είναι επίσης ένα από τα κομβικά ζητήματα. Μια δίκαιη, ριζοσπαστική λύση που θα ικανοποιούσε τους λαούς και που ακούγεται συχνά στις διαδηλώσεις είναι η δήμευση των περιουσιών των στενών τουλάχιστον συνεργατών των καθεστώτων και ο περιορισμός, τουλάχιστον, της ασυδοσίας του πλουσιότερου 1% της κοινωνίας.
Ακόμη, ιδιαίτερα στην Αίγυπτο οι διαδηλωτές πρόβαλλαν συνθήματα που ταύτιζαν, και όχι άδικα, το καθεστώς Μουμπάρακ με τις ΗΠΑ. Τέθηκε έτσι, με ένα τρόπο τουλάχιστον το ζήτημα της διακοπής των σχέσεων εξάρτησης των καθεστώτων αυτών από τους κάθε λογής «προστάτες». Για τον ίδιο λόγο εμφανίστηκαν στις διαδηλώσεις και κάποια πορτρέτα του Νάσερ ως ένδειξη-ανάμνηση της εποχής που, παρά τις αντιφάσεις της, η Αίγυπτος ακολουθούσε μια ανεξάρτητη και περισσότερο φιλολαϊκή πορεία.
Η προστασία του δημόσιου πλούτου αποκτά ίσως μια ιδιαίτερη σημασία καθώς ακόμη και επίδοξοι διάδοχοι της κατάστασης, όπως ο Μπαραντέι στην Αίγυπτο, δεν παύουν να προβάλλουν ως συνταγή επίλυσης των οικονομικών προβλημάτων τα ίδια μέτρα και την ίδια νεοφιλελεύθερη λογική των ιδιωτικοποιήσεων και της ασυδοσίας των εγχώριων μεγάλων επιχειρηματικών συμφερόντων και των πολυεθνικών. Προβάλλουν δηλαδή ως φάρμακο το ίδιο το δηλητήριο που οδήγησε τους λαούς σε αυτή την κατάσταση.
Εμείς εδώ, στη δοκιμαζόμενη από την τρόικα Ελλάδα, δεν έχουμε παρά να εκφράζουμε την αλληλεγγύη μας στους γειτονικούς και αγαπημένους λαούς. Ο αγώνας τους για ελευθερία και κοινωνική πρόοδο, ανεξάρτητα πόσο ολοκληρωμένα αποτελέσματα θα φέρει προς το παρόν, αποτελεί και για μας ένα στήριγμα ελπίδας ότι οι μεγιστάνες και τα κάθε λογής ΔΝΤ δεν θα κυβερνούν ανενόχλητοι. Είθε η ιστορική σοφία των αραβικών λαών να τους εξοπλίσει με δύναμη και επιμονή για το καλύτερο. Για όλους.
.