Το 2015 επιστρέφει.

Γράφει ο Ανδρέας Σταλίδης.
Δημοσιεύθηκε στην Εστία, 11 Ιουνίου 2019.

Με την διαφαινόμενη εκλογική επιτυχία του κ. Βαρουφάκη στις επικείμενες εκλογές να εισέλθει στη Βουλή και να κληρονομήσει ένα μέρος του ΣΥΡΙΖΑ, ανασύρθηκαν από τη συλλογική μας μνήμη τα γεγονότα του 2015.

Τα κατάλοιπα από την ανάγνωση του πρώτου σοβαρού βιβλίου σε νεαρά ηλικία ενός ανθρώπου μοιάζουν με κατάσταση μέθης. Κάτι τέτοιο συμβαίνει και με τον ίδιο αλλά και με πολλούς πολιτικούς του φίλους. Για τον ίδιο βέβαια δεν είναι μόνο μέθη, αλλά και εγωισμός. Ποτέ δεν αποδέχθηκε ότι απέτυχε η στρατηγική του.

Από το 2011 ως το 2015 ο κ. Βαρουφάκης έλεγε μονότονα το ίδιο πράγμα: «πρέπει να αρνηθούμε το νέο δάνειο, του επόμενου μνημονίου. Τότε θα δείτε για πότε, σε δύο ώρες, η ΕΕ θα αναγκαστεί να ξανασυζητήσει όλη της την προσέγγιση στο πρόβλημα της ευρωπαϊκής και ελληνικής κρίσης» (αυτολεξί σε εκπομπή του Γ. Αυτιά).

Αυτήν την στρατηγική ακολούθησε στο ακέραιο ως υπουργός. Δεν πληρώσαμε τις δόσεις τον Ιούνιο του 2015, φτάσαμε στο χείλος της εξόδου, έγινε και το δημοψήφισμα για να δώσει μαζικό λαϊκό έρεισμα στο εγχείρημα απόρριψης του νέου δανεισμού, και δόθηκε η πάσα στους δανειστές.

Πολλοί αναρωτιούνται τι συνέβη μεταξύ του δημοψηφίσματος και της διαπραγμάτευσης. Θυμίζω: παρέδωσε ο Γιουνκέρ στον Τσίπρα μία δίτομη μελέτη, η οποία περιελάμβανε το πλήρες σχέδιο της ευρωζώνης μετά από μία ελληνική αποχώρηση, πώς θα θωρακιζόταν αλλά και τι θα συνέβαινε στην Ελλάδα. Όλα αυτά εμπλουτίστηκαν από 200 ερωτήσεις και απαντήσεις σε επιμέρους ζητήματα. Το είδε ο Αλέξης Τσίπρας και τρόμαξε από τις συνέπειες.

Ταυτόχρονα, του ειπώθηκε ότι το σαββατοκύριακο είχε συγκληθεί σύνοδος κορυφής των 28 της ΕΕ, ώστε αν η Ελλάδα πράγματι επιθυμούσε ρήξη, θα ξεκινούσε η διαδικασία εξόδου από την ΕΕ. Την Πέμπτη 9.7.2015 ορίστηκε το eurogroup για το Σάββατο και η σύνοδος κορυφής για την Κυριακή. Το Σάββατο, ο Τσίπρας συμμορφώθηκε και έτσι η σύνοδος κορυφής της επομένης ακυρώθηκε και μετατράπηκε σε σύνοδο της μελών της ευρωζώνης μόνο, όπως ανακοίνωσε ο Τουσκ. Εκεί έγινε η περιβόητη 17ωρη διαπραγμάτευση για το νέο μνημόνιο.

Δεν απέδωσε λοιπόν η στρατηγική. Η ευρωζώνη όχι μόνο δεν φοβήθηκε την ελληνική έξοδο, αλλά σχεδίασε με λεπτομέρεια το μέλλον της και ο πρωθυπουργός αποφάσισε ότι δεν ήθελε να αναλάβει τέτοια ευθύνη. Σχέδιο ελληνικό δεν υπήρχε. Άλλωστε, ο ίδιος ο κ. Βαρουφάκης παρομοίαζε το προηγούμενο διάστημα την έξοδο από το ευρώ με «επιστροφή στη νεολιθική εποχή». Επρόκειτο απλώς για τέχνασμα με σκοπό το σβήσιμο του χρέους. Απέτυχε όμως παταγωδώς.

Ο κ. Βαρουφάκης δεν δέχθηκε ποτέ την αποτυχία αυτή. Ασφαλώς, η εμμονή στην ίδια στρατηγική δεν αρκεί για να κάνεις κόμμα. Έτσι, έντυσε με πράσινο χρώμα το σύνθημά του ότι «η Ευρώπη δεν συζητά», το οποίο βρίσκει θετική ανταπόκριση στους Ευρωπαίους. Ταυτόχρονα, έπιασε αριστερό στασίδι στα ελληνικά πράγματα, ώστε να εισπράξει και την κατάρρευση του ΣΥΡΙΖΑ και επιδόθηκε σε ένα απίθανο κρεσέντο υπέρ των Πρεσπών, παρόλο που πέρασε απαρατήρητο: χαρακτήρισε «υστερίες και συλλαλητήρια μίσους»(!) την αντίδραση κατά της Συμφωνίας, είπε ότι πρόκειται για «εθνικά την πιο σωστή λύση για μας» (πόσα θαυμαστικά να βάλει κανείς σ’ αυτή τη φράση;), ότι η περιοχή της «αρχαίας Μακεδονίας δεν είναι μόνο ελληνική» κοκ.

Το μέλλον θα δείξει αν ωφελήσει η επιστροφή του 2015 στον δημόσιο διάλογο.

Σημειώσεις

(1) Δήλωση Βαρουφάκη στον Αυτιά το 2011: ««Το μόνο που λέω και ξαναλέω είναι ότι ο Έλληνας πρωθυπουργός και ο υπουργός οικονομικών πρέπει να πάνε στο εξωτερικό. Όχι για να διαπραγματευτούν, αλλά για να ανακοινώσουν. Όπως έλεγε ο πρόεδρος Ντε Γκωλ «ένας ηγέτης ξέρει να μη ζητάει, αλλά ξέρει να λέει όχι». Σε τι να πουν όχι; Δεν θα πάρουμε το επόμενο δάνειο, του επόμενου μνημονίου. Και να δείτε για πότε σε δύο ώρες η ΕΕ θα αναγκαστεί να ξανασυζητήσει όλη της την προσέγγιση στο πρόβλημα της ευρωπαϊκής και βέβαια της ελληνικής κρίσης». – https://www.youtube.com/watch?v=AGFXPeCnfNo

(2) Ο Βαρουφάκης παρομοιάζει την έξοδο από το ευρώ με «επιστροφή στη νεολιθική εποχή». «Δεν είναι λύση η έξοδος από το ευρώ. Σε καμία περίπτωση», 6 Μαρτίου 2015

(3) Ο Γιουνκέρ παραδίδει δύο τόμους με το σχέδιο για το γκρέξιτ στον Τσίπρα –

(4) Ανακοίνωση έναρξης eurogroup το Σάββατο 11.7.2015 και συνόδου  κορυφής των 28 την Κυριακή 12.7.2015

(5) Τουσκ – ακυρώθηκε η σύνοδος κορυφής των 28, θα γίνει σύνοδος μόνο των 19 της ευρωζώνης

(6) Δηλώσεις του για τα Συλλαλητήρια («μίσους») και περί «σωστής εθνικά λύσης για μας») – https://www.youtube.com/watch?v=Mo7t-hYATrg

(7) Γ. Βαρουφάκης: «Η γεωγραφική περιοχή της αρχαίας Μακεδονίας δεν είναι σήμερα ελληνική, αλλά μοιράζεται μεταξύ τουλάχιστον τριών κρατών (ένα εκ των οποίων η Ελλάδα).» – Άρθρο του Γ.Βαρουφάκη στην Εφημερίδα των Συντακτών στις 13.1.2018. ( Η αρχική παραπομπή ήταν σε αναδημοσίευση του άρθρου στο Ποντίκι