Οι φίλοι απ’ το μπλογκ “Πόντος και Αριστερά” ζήτησαν την άποψή μου για τη σειρά που προβάλλει αυτή την εποχή ο τηλεοπτικός σταθμός Σκάϊ και διαπραγματεύεται την Επανάσταση του 1821.
Την
επιστημονική ευθύνη της παραγωγής έχουν δύο ιστορικοί που ανήκουν σε
διαφορετικές γενιές αλλά και σε διαφορετικές ιστοριογραφικές σχολές, ο
Θάνος Βερέμης και ο Ιάκωβος Μιχαηλίδης.
Η
σειρά αυτή και ο τρόπος που προσεγγίζει την Επανάσταση έχει προκαλέσει
μια μεγάλη συζήτηση και πλήθος απαξιωτικών σχολίων, που προέρχονται από
ποικίλους χώρους που ελάχιστα συνδέονται μεταξύ τους πολιτικά.
Η δική μου άποψη, σε μια πρώτη γραφή, είναι η εξής:
“Εάν
αντιμετωπίζουμε την Επανάσταση του 1821 όχι ως ένα τοπικό γεγονός αλλά
ως πανελλήνιας και παγκόσμιας σημασίας, η μόνη σωστή και έγκυρη
ημερομηνία είναι η 22α Φεβρουαρίου του 1821, όταν ο Αλ. Υψηλάντης πέρασε τον Προύθο, ύψωσε στη σημαία της Επανάστασης και δύο μέρες μετά εξέδωσε την προκήρυξη-κάλεσμα “Μάχου υπέρ πίστεως και πατρίδος”. Αυτό
ήταν το γεγονός που πυροδότησε τις ελληνικές εξεγέρσεις σε διάφορα μέρη
της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, με πιο πετυχημένη απ’ όλες αυτή του
Μωριά…
Αν
θέλουμε να χαρακτηρίσουμε την εκπομπή, θα λέγαμε ότι η κατεύθυνση της
σειράς είναι παλαιοελλαδοκεντρική, φιλοεθνικιστική και ενάντια στην
ρωμιοσύνη. Τοποθετείται εξ αρχής στο πλευρό του νεαρού, εκ Δύσεως
εκπορευόμενου εθνικού κινήματος και δυσφημεί χωρίς έλεος την παραδοσιακή
εθναρχία, δηλαδή το Οικουμενικό Πατριαρχείο, χωρίς να παρουσιάσει την
πολλαπλότητα των επιλογών που είχε τότε η Ρωμιοσύνη.
Υπερτονίζει κάποια στοιχεία και υποβαθμίζει κάποια άλλα.
Το
μεγάλο λάθος είναι ότι προσεγγίζει με σύγχρονα κριτήρια και όρους, με
κάποια ελευθεριότητα είναι αλήθεια, εποχές που είναι πολύ διαφορετικές
σε επίπεδο αντίληψης των φορέων των ιστορικών διεργασιών. Χαρακτηριστικό
παράδειγμα είναι η διαρκής εθνική σημασιοδότηση του όρου “Τούρκος“. Είναι γνωστό στους παροικούντες την Ιερουσαλήμ ότι εκείνη την εποχή η λέξη “Τούρκος”
για τους Οθωμανούς ήταν επίθετο που σήμαινε μόνο τον απόβλητο αγροίκο,
ενώ για τους Ρωμιούς, ακόμα και για τους διαφωτιστές, σήμαινε
αποκλειστικά και μόνο τον Μουσουλμάνο. Χαρακτηριστικός είναι ο στίχος
στο Θούριο που αναφέρει για την οθωμανική απολυταρχία ότι “Χριστιανούς και Τούρκους, σκληρά τους τιμωρεί”.…
Και το ίδιο κάνει και με τον όρο “Έλληνας“,
τον οποίο τον προβάλλει φυσιολογικά στους εξεγερμένους Ρωμιούς. Η
διαφορά αυτοαντίληψης των νεαρών διανοούμενων ηγετών της Φιλικής από
τους απλούς χριστιανούς αγωνιστές, ελληνόφωνους ή αλβανόφωνους ή
βλαχόφωνους ή ακόμα και τουρκόφωνους, φαίνεται από το ορισμό του Καραϊσκάκη για το τι είναι Έλληνας:“Έλληνας είναι ο καθένας, είτε Τούρκος είτε Εβραίος, που πολεμά ενάντια στην Πύλη” (σημειωτέον
ότι ο Καραϊσκάκης έμεινε ουδέτερος δύο χρόνια στο αρματολίκι που του το
είχε παραχωρήσει ο Χουρσίτ Πασάς, και συνεργάστηκε με τους επαναστάτες
απ΄το Φεβρουάριο του 1823 και μετά, για να γίνει τότε ο Καραϊσκάκης που
γνωρίζουμε )…
Η
Επανάσταση του 1821 υπήρξε ένα μεγαλειώδες γεγονός, που τη σπουδαιότητά
της κανείς δεν τόλμησε να αμφισβητήσει. Ιδιαίτερα εγκωμιαστικός γι
αυτήν είναι ο γκουρού των “νέων ιστορικών”, ο Χομπσμπάουμ.
Αν
θέλετε την άποψή μου: η Επανάσταση του 1821 υπήρξε ένα κορυφαίο γεγονός
που είχε κυρίως αντι-απολυταρχικά χαρακτηριστικά, και ως περιεχόμενο
ήταν:
–θρησκευτική -των
χριστιανών κατά των κυρίαρχων μουσουλμάνων γιατί ήταν δεύτερης και
τρίτης κατηγορίας πολίτες, υφιστάμενοι πλείστες όσες διακρίσεις ένεκα
του θρησκεύματός τους,
–ταξική των
απόκληρων, πολύμορφων από άποψη καταγωγής, Ρωμιών-γιατί οι Ρωμιοί ήταν
οι οικονομικά δυναστευόμενοι μέσα από την απλοϊκή μουσουλμανική δομή που
καθόριζε τις ενδοοθωμανικές σχέσεις- και
–εθνική, ώς
έχουσα ηγεσία εμπνευσμένη από τη Γαλλική Επανάσταση που κατάφερε να
μετεξελίξει σε κυρίαρχη ιδεολογία την από την εποχή της Άλωσης αντίληψη,
περιωρισμένη έως τότε σε κύκλους διανοουμένων -της διασποράς αλλά και
του Φαναρίου- ότι “είμαστε εθνικά Έλληνες”. Μια άποψη που στις
εποχές πριν την Άλωση είχε οδηγήσει σε μια παράδοξη εμφάνιση των Ελλήνων
ως έθνος με τη νεωτερική σημασία του όρου (δηλαδή με σαφές πολιτικό
πρόγραμμα) αιώνες πριν τη νεωτερικότητα. Αυτό το γεγονός μαζί με κάποια
άλλα εξίσου παράδοξα για
τους ιστορικούς και κοινωνικούς επιστήμονες που ασχολούνται με το
φαινόμενο του έθνους,οδήγησε τον ίδιο τον Gelner, να μιλήσει για
εξαιρέσεις απ’ τον κανόνα. Γιατί, κακά τα ψέματα, η πλειονότητα των σύγχρονων εθνών κατασκευάστηκε κυριολεκτικά από διανοητές με όργανο το κράτος και τη βία…
Μεγάλο ζήτημα για συζήτηση είναι αυτό των όρων “έθνος”, “εθνότητα”, “νεωτερικό έθνος”, “γένος” και η σχέση του“ελληνικού έθνους” με το “ρωμαίικο γένος”. Αλλά, αυτή δεν είναι μια συζήτηση που μπορεί να γίνει εν θερμώ…
Επίσης,
κάνοντας
κριτική στη σειρά, μην ξεχνάτε καθόλου ότι οι συγγραφείς είναι ΔΥΟ. Ο
Θάνος Βερέμης και ο Ιάκωβος Μιχαηλίδης! Ο δεύτερος δεν έχει καμιά σχέση
με τους χώρους που εκνευρίζουν ένα μεγάλο αριθμό Νεοελλήνων συμπατριωτών
μας, που παντού βλέπει “νεοοθωμανούς”, “εθνοαποδομιστές” και “πράκτορες του Σόρος”. Αντιθέτως, βρέθηκε στο στόχαστρο των λεγόμενων “εθνοαποδομητών”
γιατί ανέλαβε μαζί με τον Ι. Κολιόπουλο να συγγράψει το βιβλίο Ιστορίας
της Στ’ Δημοτικού, μετά την απόσυρση αυτού της κ. Ρεπούση”….
Στην παρακάτω ηλ-διεύθυνση, μπορείτε να δείτε τη συζήτηση που ακολούθησε την προβολή του δεύτερου μέρους, στην οποία συμμετείχαν εκτός από μένα, η κ. Αγγελομάτη-Τσουγγαράκη, ο κ. Σ. Ριζάς και απ’ την ομάδα της σειράς οι κ.κ. Μιχαηλίδης και Τατσόπουλος : http://www.skai.gr/player/tv/?mmid=210463
http://kars1918.wordpress.com/2011/02/10/sky-1821/
.
16 comments
Και για αυτό το θεματάκι σας ξύπνησαν για να εκφέρετε γνώμη οι φίλοι σας; Δηλαδή αν δεν ήταν οι φίλοι δεν θα ασχολούσασταν; Υπέροχα.
Σωπάτε καλέ τι ασχολειστε με μπούρδίτσες, συνεχίστε τις άλλες εργασίες σας.
Αφού ασχολείται το ΕΛΙΑΜΕΠ γιατί να ασχολούνται άλλοι άλλωστε.
Εἷναι, λοιπόν, ἀλήθεια. ἡ πολλὴ τηλεόραση βλάπτει τοὺς καλοὺς τρόπους …
Με τα σας και με τα σεις αφυπνίσεις δεν γίνονται.
Μπά, ὁ ἐξεγειρόμενοςμὲ τὸν κακὸ τρόπο καταλήγει νὰ κάνει καὶ ζημιά. Ὅποιος πιστεύει ὅτι ἔχει δίκιο, ἔχει τὴν ἄνεση νὰ φέρεται εὐγενῶς. Ἡ ρήση «ἡ εὐγενικὴ καταγωγὴ συνεπάγεται καὶ ὑποχρεώσεις» (noblesse oblige) μπορεῖ θαυμάσια νὰ προσαρμοσθεῖ σὲ «ἡ Ἑλληνικὴ καταγωγὴ συνεπάγεται καὶ ὑποχρεώσεις». Μποροῦμε νὰ εἴμαστε
… τὸ ἄριστον ἐκεῖνο, Ἑλληνικός—
ἰδιότητα δὲν ἒχ’ ἡ ἀνθρωπότης τιμιοτέραν·
εἰς τοὺς θεοὺς εὑρίσκονται τὰ πέραν.
Ο Αγτζίδης και οι φίλοι του το βιολί τους. Το πρόβλημά τους είναι ο “παλαιοελλαδισμός”, ο “φιλοεθνικισμός” (του …Βερέμη), το ότι είναι “εκ Δύσεως” εκπορευόμενο το εθνικό κίνημα. Για να είναι σωστό θα πρέπει να έχει αναφορά στη Ρωσία, επίκεντρο το Οικ.Πατριαρχείο και υποκείμενο το “ελληνικό προλεταριάτο” της Σμύρνης (άριστα, άριστα επαινεί ο γλοιώδης Πορτοσάλτε).
Κι αν το λέει ο κομμουνιστής Χόμπσμπαουμ ότι το ’21 ήταν μεγάλο, ε έτσι θά’ταν δεν μπορεί.
Λοιπόν εκτός από τους Βερεμοτατσόπουλους πρέπει να απαλλαγούμε και από τους “εθνικά σκεπτόμενους” παλαιοκομμουνιστές που μας το παίζουν ανησυχούντες και αντίπαλος πόλος, ενώ ο μόνος στόχος τους είναι να εισάγουν κι αυτοί διχαστικές λογικές που εξυπηρετούν τις ιδεοληψίες και τον τοπικιστικοφυλετισμό τους.
Αυτό είναι εξαιρετικό:
“-εθνική, ώς έχουσα ηγεσία εμπνευσμένη από τη Γαλλική Επανάσταση που κατάφερε να μετεξελίξει σε κυρίαρχη ιδεολογία την από την εποχή της Άλωσης αντίληψη, περιωρισμένη έως τότε σε κύκλους διανοουμένων -της διασποράς αλλά και του Φαναρίου- ότι “είμαστε εθνικά Έλληνες”. Μια άποψη που στις εποχές πριν την Άλωση είχε οδηγήσει σε μια παράδοξη εμφάνιση των Ελλήνων ως έθνος με τη νεωτερική σημασία του όρου (δηλαδή με σαφές πολιτικό πρόγραμμα) αιώνες πριν τη νεωτερικότητα. Αυτό το γεγονός μαζί με κάποια άλλα εξίσου παράδοξα για τους ιστορικούς και κοινωνικούς επιστήμονες που ασχολούνται με το φαινόμενο του έθνους,οδήγησε τον ίδιο τον Gelner, να μιλήσει για εξαιρέσεις απ’ τον κανόνα. Γιατί, κακά τα ψέματα, η πλειονότητα των σύγχρονων εθνών κατασκευάστηκε κυριολεκτικά από διανοητές με όργανο το κράτος και τη βία..”
Πρώτα γιατί ξεχωρίζει την περίπτωση των Ελλήνων από την περίπτωση των νέων κατασκευασμένων εθνών, όπως οι Τούρκοι, οι Γάλλοι, οι Τσέχοι, οι Αμερικάνοι κ.λπ.
Και έπειτα γιατί υποστηρίζει και προβάλλει αυτό που έχουν αποδείξει ήδη σοβαροί ιστορικοί (“Οικονόμος ή Βασιλέας”, Τ. Κιουσοπούλου) ότι δηλαδή πριν της Άλωση της Κωσταντινούπολης το 1453 είχε εμφανιστεί παρά πολύ πρώιμα με όρους διαφωτισμού, ένα ελληνικό έθνος που έθετε ποιτικά ζητήματα..
Βαρεθηκαμε τον Αγτζιδη, τους αριστερους (και μη) Ποντιους και τις εμμονες τους. Αν περιμενει καποιος να αντικρουσει τον Βερεμη με αυτον τον τροπο ζητω που καηκαμε. Το μονο αγχος του ειναι ο Παλαιοελλαδισμος και οχι το οτι ο Βερεμης χρησιμοποιει ιδεολογηματα που δεν εχουν σχεση με την Ελληνικη πραγματικοτητα.
O στρατηγος Καραισκακης μαλλον διαφωνει με την εστετ λογικη του κυριου Γεωργιου Ιακωβου Γ…
Δίκιο έχεις όταν λες: “Βαρεθηκαμε τον Αγτζιδη, τους αριστερους (και μη) Ποντιους και τις εμμονες τους.”
Μι αε ίναι η λύση: να επιστρέψουν οι τουρκόσποροι στην πατρίδα τους και να μας αφήσουν ήσυχους στην έντιμη Ελλαδίτσα μας.
Έξω οι αούτηδες απ’ την τιμημένη Αρβανιτιά…
Συ ειπας!
Ορίστε θαυμάστε μυαλά. Μόνοι τους έχουν ακόμα το κόμπλεξ του “τουρκόσπορου” και το αναπαράγουν χωρίς να τους το πει κανείς. Ακόμα δηλαδή το παίζουν θύματα “ρατσισμού” τους βολεύει φαίνεται αυτός ο ρόλος.
Καθήστε στη μιζέρια σας και στις ιδεοληψίες σας κι αφήστε ήσυχη την υπεράσπιση της ελληνικής ιστορίας, υπάρχουν κι άλλοι γι’αυτή τη δουλειά.
Καλά, δὲν περίμενα κοτζάμ Καραϊσκάκης νὰ πιάσει κουβέντα μαζί μου. Μεγάλη μου τιμή ! Μόνο νὰ θυμίσω ὅτι ο στρατηγὸς διετέλεσε εὐνοούμενος τοῦ Ἀλῆ Πασᾶ, ὁ ὁποῖος μεγάλως ἐξετίμησε τὴν στρατιωτική του ἀξία. Προσέτι, τὰ δύο πρῶτα χρόνια τῆς Ἐπαναστάσεως, ὁ Καραϊσκάκης ἐπέλεξε νὰ κάτσει φρόνιμα στὸ κατάμερό του καὶ μόνον ἀργότερα ἔγινε αὐτὸς ποὺ ξέρουμε.
Ἡ προσφορά του στὴν Ἐπανάσταση εἶναι μεγάλη διότι εἶχε τὴν ἱκανότητα νὰ διαβλέπει τὶς πλέον κρίσιμες καταστάσεις καὶ τότε νὰ ἐπεμβαίνει (πολιορκίες τοῦ Μεσολογγίου, μάχη Ἀραχώβης) συνεγείροντας ἀνθρώπους πού ἦταν ἀπελπισμένοι. Αὐτὸ τὸ ἐπιτύγχανε μὲ τὸ νὰ μὴν ἐνθουσιάζεται εὔκολα τὸν καλὸ καιρό. Μέσα στὴν ἀπελπισία λοιπόν, ὅταν οἱ ἄτακτοι στρατιῶτες ἔβλεπαν ἐνθουσιῶντα τὸν συνήθως ἐπιφυλακτικὸ Καραϊσκάκη, φυσικὸ ἦταν νὰ ἀναθαρροῦν.
Ἀλλὰ ὁ στρατηγὸς ἤξερε καὶ τὰ ὅριά του. Μετὰ τοὺς ἐμφυλίους πολέμους, ἂν καὶ μὲ τὸ στρατιωτικό του σῶμα διήρπασε πολλὰ μέρη τῆς Πελοπονήσου, κατάλαβε καλὰ ὅτι τὸ ἔθνος καὶ ἡ ἐπανάσταση χρειαζόταν πολιτικὴ ἡγεσία ποὺ δὲν μποροῦσαν νὰ προσφέρουν οὐτε οἱ στρατιωτικοί, οὔτε οἱ πολιτικοί. Γι`αὐτὸ ὑποστήριξε τὴν κλήση τοῦ Καποδίστρια.
Περισσότερο, λοιπόν, κι ἀπὸ πειθαρχικὸς καὶ ὑπάκουος στρατιωτικὸς ἡγέτης, ὁ Καραϊσκάκης ἦταν ἄνθρωπος ποὺ επεφυλάσσετο νὰ σκεφθεῖ, νὰ κρίνει καὶ νὰ ἐπιλέξει τὴν δράση ποὺ ὑπαγόρευε ἡ κρίση του. Καὶ ὅταν σκεφθεῖ κανείς ὅτι ἔζησε μόλις 31 χρόνια, θαυμάζει άκόμα περισσότερο τὴν πρώιμη ὡριμότητά του ! Συνεπῶς, εἶναι άπολύτως ἄστοχο νὰ τοῦ ἀποδίδει κανείς, χαρακτηριστικὰ ἐνθουσιῶντος καὶ φωνασκοῦντος πατριώτου. Δὲν ἦταν τίποτε τέτοιο, διότι ἤθελε νὰ εἶναι καὶ ἦταν πραγματικὸς πατριώτης.
Το τραγικό με όλες αυτές τις κουβέντες που γίνονται σε αυτό το ιστολόγιο και σε άλλα για διάφορα ιστορικά θέματα είναι ότι τελικά είναι ανούσιες.
Οι μη ιστορικοί δε μπορούμε να έχουμε άποψη, γιατί δεν έχουμε μελετήσει τις πηγές και δεν διαθέτουμε τα ιστορικά επιστημονικά εργαλεία για να κάνουμε σωστή κριτική.
Οι ιστορικοί μπορούν και οφείλουν να έχουν άποψη αλλά μόνο για τη συγκεκριμένη περίοδο που μελετάνε.
Αλλά άντε εκεί ο μη ιστορικός να βγάλει άκρη. Αυτόν που ο Χ απλός άνθρωπος θεωρεί τίμιο ιστορικό και ερευνητή ο Υ μπορεί να τον έχει του πεταματού.
Άντε βγάλε άκρη δηλαδή.
Κυριε Γεωργ… μας έχετε πρήξει με το συμπάθειο με τους τρόπους σας. Αν σας σοκάρει τόσο η λεξη μπούρδα κλείστε τα μάτια σας οταν διαβάζετε το κείμενο που την περιέχει. Γνωρίζουμε την ιστορία του Καραισκάκη όπως και τις περίφημες αθυροστομίες του.
Σᾶς βεβαιώνω ὅτι οἱ κύριες πηγὲς εἶναι ὅλες διαθέσιμες φρεσκοτυπωμένες. Γιὰ μᾶς τοὺς παλαιοτέρους, ποὺ περιμέναμε καὶ δέκα καὶ εἴκοσι χρόνια νὰ ξανατυπωθεῖ ἕνα ἐξαντλημένο βιβλίο, ἡ σημερινὴ ἐποχὴ εἶναι πραγματικὸς παράδεισος.
Ἱστορικὰ γεγονότα ὑπάρχουν, ἱστορικὴ ἀλήθεια δέν ὑπάρχει. Ἡ ἑπιλογὴ καὶ κρίση τῶν γεγονότων εἶναι στὸ χέρι τοῦ κάθε μελετητοῦ. Ὁ ἱστοριογράφος, ὅποιος ἀξίζει τὸ ὄνομα, δὲν κρίνεται ἀπὸ τὸ περιεχόμενο τῶν ἀπόψεών του, ἀλλὰ ἀπὸ τὸ πόσο καλὰ τὶς ἐκθέτει. ἡ ἱστοριογραφία εἶναι κλάδος τῆς λογοτεχνίας.
Ἐκτὸς ἀπὸ ταλέντο ὁ ἱστοριογράφος χρειάζεται νὰ εἶναι καὶ δουλευτής. Ὅταν συλλαμβάνεται ἀμελέτητος, δέν τὸν σώζει τὸ τυχὸν ταλέντο του. Σ’αὐτὸ μπορεῖ νὰ τὸν κρίνει καὶ ὁ παρατυχών.
@Ἀνώνυμος
Θὰ συμφωνήσω ὂτι οἱ ἀθυροστομίες ἔχουν τὴν ἀξία τους. Προέρχεται, ὅμως, ἡ ἀξία τους ἀπὸ τὴν μὲ φειδὼ χρήση τους. Ἀλλοιῶς χάνουν τὴν δύναμή τους. Δέν βλέπω γιατὶ, ὅταν οἱ ἐθναποδομιστὲς χάνουν τήν ψυχραιμία τους, ἔτσι ἀμελέτητοι ποὺ εἶναι, πρέπει νὰ ἀρχίσουμε καὶ οἱ ἀντίπαλοί τους νὰ κραυγάζουμε. Τοὺς παραπέμπουμε πίσω στὰ βιβλία τους νὰ διαβάσουν αὐτὰ ποὺ δὲν διάβασαν. Τί ἄλλο νὰ γίνει ἀφοῦ δὲν ἔχει βρεθεῖ ἀκόμα τρόπος νὰ μαθαίνει κανεὶς χωρὶς νὰ μελετᾶ …