Επιμέλεια κειμένου Ιωάννης Τόσκας – προεξάρχουσα πηγή των πληροφοριών το βιβλίο ”Η καταγωγή των Αρβανιτών και οι Αρβανιτόφωνοι Έλληνες” του Δημητρίου Ε. Ευαγγελίδη.
Μιας που τις τελευταίες μέρες γίνεται λόγος περί της αλβανικής γλώσσας και της καταγωγής και εθνογένεσης των αλβανών, ας πω και εγώ το κομμάτι μου. Κυρίως επειδή πολλές ανοησίες ακούστηκαν και καιρός είναι να μπουν τα πράγματα στην θέση τους. Ξέρω πως σε μερικούς εδώ μέσα δεν θα αρέσουν αλλά η ιστορία γράφεται με βάση αυτά που ξέρουμε ότι έγιναν, όχι με βάση τι νομίζουμε ή τι θέλουμε να έχουν γίνει. Αυτή η δημοσίευση είναι το πρώτο μέρος όπου θα ασχοληθούμε με τη γλωσσική διάσταση του ζητήματος. Οι υπόλοιπες θα αποτελέσουν θέματα επόμενων δημοσιεύσεων.
Η αλβανική γλώσσα ανήκει στην οικογένεια των ινδοευρωπαϊκών γλωωσών και όπως η ελληνική, αποτελεί το μέλος του κλάδου της μιας και δεν έχει κάποια άλλη στενά συγγενική. Συχνά αναφέρεται ως απόγονος ή στενός συγγενής της ιλλυρικής αλλά κάτι τέτοιο δεν έχει αποδειχθεί πειστικά ως σήμερα και ως φαίνεται δεν πρόκειται να αποδειχθεί ποτέ.
Από την μελέτη της γλώσσας έγινε δυνατόν να εξαχθούν κάποια αδιαμφισβήτητα συμπεράσματα:
1) Ο χώρος διαμόρφωσης της ήταν μία ορεινή περιοχή του εσωτερικού και όχι μία πεδινή ή παραλιακή έκταση, όπως φάνηκε από την μελέτη των γνήσια αλβανικών λέξεων φυτών και ζώων. Αντίθετα οι λέξεις που σχετίζονται με θάλασσα αποτελούν δάνεια από την ελληνική και ιταλική γλώσσα ενώ όσα έχουν σχέση με γεωργικές δραστηριότητες είναι δανεισμένες από την σλαβική γλώσσα.
2) Είναι επίσης βέβαιο ότι ο χώρος διαμόρφωσης της δεν είναι η περιοχή της Δαματίας καθότι οι επιρροές της λατινικής γλώσσας προέρχονται από μία βαλκανική γλώσσα της ομάδας των ανατολικών ρωμανικών η οποία αργότερα εξελίχθηκε στην ρουμανική γλώσσα και όχι από την δαλματική γλώσσα που ανήκε στην δυτική ομάδα ρωμανικών γλωσσών. Αυτή η ρωμανική επιρροή περιλαμβάνει λατινικές λέξεις που εμφανίζουν ιδιωματικές εκφράσεις και αλλάγε νοήματος που εντοπίζονται αποκλειστικά στην ρουμανική γλώσσα. Εαν προσθέσουμε τις κοινές αλβανικές και ρουμανικές λέξεις τότε μπορούμε λογικά να συμπεράνουμε ότι οι πρόγονοι των αλβανών και ρουμάνων ζούσαν κάποτε σε γειτονικές περιοχές.
Επιπλέον, διαπιστώθηκε ότι η ρουμανική περιέχει περισσότερους γεωργικούς όρους λατινικής προέλευσης αλλά όχι σχετικούς με αστικές δραστηριότητες το οποίο δείχνει ότι αντίθετα με τους προγόνους των Αλβανών ( οι οποίοι ήταν, αρχικά τουλάχιστον, κτηνοτρόφοι ) οι πρόγονοι των Ρουμάνων ήταν γεωργοί σε πεδινές εκτάσεις. Το κοινό δακικό γλωσσολογικό υπόβαθρό της αλβανικής και ρουμανικής δείχνει πως η ρουμανική είναι μία ”πλήρως εκλατινισμένη δακική γλώσσα” ενώ η αλβανική μία ”μερικώς εκλατινισμένη δακική γλώσσα” που όπως υποστηρίζεται διαμοιρφώθηκαν στην Δακο-Μοισυκή περιοχή(i).
Ένα ακόμα επιχείρημα για την βορείοτερη καταγωγή της αλβανικής γλώσσας είναι ο μικρός αριθμός ελληνικών λέξεων, παρόλο που η ιλλυρική γλώσσα δεχόταν συνεχώς επιρροές από τον ελληνικό πολιτισμό και γλώσσα τόσο στην αρχιότητα όσο και στην διάρκεια της ρωμαϊκής αυτκορατορίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι περισσότερες ελληνικές λέξεις στην αλβανική ανήκουν στην μεσαιωνική και νέα ελληνική. Σύμφωνα με τον γλωσσολόγο Albert Thumb οι αρχαίες ελληνικές λέξεις της αλβανικής είναι ελάχιστες.
Ο γλωσσολόγος Βλαδίμιρος Γκεοργίεφ θεωρεί πως η αλβανική διαμορφώθηκε περί τον 4ο-6ο αιώνα στην περιοχή διαμόρφωσης της πρωτο-ρουμανικής.
Η ύπαρξη της αλβανικής γλώωσας αναφέρεται για πρώτη φορά σε περιοχή εκτός της Αλβανίας στην δαλματική παραλιακή πόλη Ντουμπρόβνικ που τότε ονομαζόταν Ραγούζα. Έξω από την πόλη υπήρχε μία αριθμητικά μεγάλη αλβανική κοινότητα, όπου το 1285 κατεγράφη στα λατινικα η κατάθεση σε έρευνα κάποιου Ματθαίου γιού του Μάρκου ως αυτόπτης μάρτυρας μίας ληστείας στην οικία του Petro del Volcio και ο οποίος δήλωσε ”audivi unam vocem clamantem in monte in ligua albanesca” – ”άκουσα μία φωνή να κραυγάζει στα βουνά σε αλβανική γλώσσα”.
23 χρόνια αργότερα, σε ένα μεσαωνικό χειρόγραφο με τον τίτλο ” Περιγραφή της ανατολικής ευρώπης υπό Ανωνύμου” – ”Anonymi descriptio Europae Orientalis” – μνημονεύεται ότι η αλβανική γλώσσα δεν μοιαζει με τις γειτονικές της περιοχής: ”Habent enim Albani prefati linguam distinctam a Latinis, Crecis et Sclavis ita quod in nullo se inteligunt cum aliis nationibus” – ” Οι προαναφερθέντες Αλβανοί χρησιμοποιούν μία γλώσσα διαφορετική από τους Λατίνους, Έλληνες και Σλάβους, τέτοια που δεν μπορούν να συννενοηθούν με τους άλλους λαούς.”
Η τρίτη αναφορά προέρχεται από το οδοιπορικό προσκυνητών από τα Βρετανικά νησιά στους Αγίους Τόπους το 1322 σε χειρόγραφο με τον τίτλο ” Itinerarum Symonis Symeonis et Hugonis Illuminatoris ad Terram Sanctam”. Εκεί υπάρχει μία αναφορά για το Δυρράχιο όπου αναφέρεται : ” Inhabitatur enim Latinis, Grecis, Judeis perfidis et barbasis Albanensibus ” – ” Κατοικείται από Λατίνους, Έλληνες, άπιστους Ιουδαίους και βάρβαρους Αλβανούς”. Σε άλλο σημείο αναφέρεται για το Ντοθμπρόβνικ: ” In eadem dominantur Veneti et ad eam confluunt Sclavi, Barbari, Paterini et alii scismatici negotiatores qui sunt gestu, habitu et lingua Latinisin omnibus difformes” – ” Οι Βενετσιάνοι κυριαρχούν σε αυτή την πόλη όπου συχνάζουν Σλάβοι, Βάρβαροι ( = Αλβανοί ), Παταρινοί και άλλοι σχισματικοί, οι οποίοι διαφέρουν εντελώς από τους Λατίνους στα έθιμα τους, την ενδυμασία τους και την γλώσσα τους.
Τα παλιότερα γραπτά κείμενα είναι το ”Τυπικό Βάπτισης” μία πρόταση στην γκεκική διαλεκτο καταγεγραμένη το 1462 από τον Paulus Angelicus και ένας κατάλογος 26 λέξεων που κατέγραψε το 1496 o Arnold von Harff. Το πρώτο τυπωμένο βιβλίο στην Αλβανική είναι το Meshari (βιβλίο προσευχών ) από τον Gjon Buzuku το 1555.
Όσο για την αρβανίτικη διάλεκτο, αυτή αποτελεί την μεσαιωνική μορφή της τοσκικής ( της νότιας αλβανικής διαλέκτου και μία από τις δύο κύριες διαλέκτους της γλώσσας) και ως τέτοια δεν έχει καμία συγγένεια με την ελληνική παρά τις ελληνικές επιδράσεις που οι περισσότερες υπάρχουν με την κάθοδο των Αρβανιτών στην νότια Ελλάδα των Μεσαίωνα. Επιπλέον τεκμήριο κατά της συγγένειας της αλβανικής/αρβανίτικων με την ελληνική αποτελεί το γεγονός πως η αλβανική γλώσσα έγκειται στην ομάδα satem των ιδοευρωπαϊκών γλωσσών ενώ η ελληνική στην ομάδα centum.
7 comments
Λαθεύεις σε ένα σημείο αλλά πολύ κρίσιμο.
Οι επιρροές της αρβανίτικης από την ρωμέικη δεν έχουν να κάνουν με τη κάθοδο των Αρβανιτών αλλά προϋπήρχανε αυτής .
Τρανή απόδειξη η τοσκικη και δομικά στοιχεία αυτής όπως ο σχηματισμός του μέλλοντα κατά τρόπο ελληνικό ( do te ,θέλω να- θενά- θα ) και όχι κάτα τρόπο γκεκικο .
Με λίγα λόγια η αρβανίτικη ( πρόγονος της τοσκικής ) αποτελεί το γλωσσικό όργανο που υιοθετήθηκε και συνδιαμορφωιηκε μεταξύ Γκεκηδων ( γνήσιων Αλβανών ) και Ελλήνων της περιοχής νότιου και κεντρικής Αλβανίας κατά τον ύστερο μεσαίωνα
Έτσι, η Τοσκική δείχνει τον μέλλοντα του τύπου «θέλει ἵνα» (λ.χ. do të shkruaj = «θέλει ἵνα γράψω» > «θα γράψω») της μεσαιωνικής Ελληνικής, ενώ η Γκεγκική έχει μέλλοντα που σχηματίζεται με βοηθητικό ρήμα το kam = «έχω» και απαρέμφατο (kam me shkruem = «θα γράψω»).
Η Tοσκική, όπως και η Ελληνική, σχηματίζει περιφραστικό παρακείμενο με βοηθητικό ρήμα μόνο το έχω, ενώ η Γκεγκική, όπως η Ιταλική και η Γαλλική, χρησιμοποιεί ως βοηθητικό το «έχω» για τα μεταβατικά ρήματα και το «είμαι» για τα αμετάβατα (λ.χ. τοσκικό kam shkruar = γκεγκικό jam shkue = «έχω πάει», λ.χ. ιταλικό ho mangiato, αλλά sono andato/venuto).
Με λίγα λόγια ,από το Δυρράχιο και πέριξ
ως Αυλώνα και περξ σχηματίστηκε τον ύστερο Μεσαίωνα η αρβανίτικη γλώσσα από Έλληνογενεις και μη ελληνογενείς .
Η μεγάλη πλειοψηφεια των Ελληνωγενων κατήλθε στο νότο πριν 6 αιώνες λίγοι έμειναν πίσω μαζί με τους μη ελληνογενείς και συνδιαμόρφωσαν τους λεγόμενους Τοσκηδες η γλώσσα των οποίων είναι κόρη της αρβανίτικης
Δηλαδή η ελληνική καταγωγή των Αρβανιτών δεν αποδεικνύεται μόνο από την ελληνική εθνική συνείδηση ,ελληνορθόδοξη παραδόση τους , ήθη κι έθιμα τους ,αλλά ΚΑΙ γλωσσολογικά.
Από που ήρθε η πλειοψηφεία των Ελληνων Αρβανιτων;;;
Το σημαντικό είναι οι παραδόσεις των ιδιων των Αρβανίτων.
¨Το κείμενο που ακολουθεί είναι απ’ το βιβλίο “Athenes, Ancienne et Nouvelle” του Guillet de la Guilletiere, 1676, σελίδα 89.
”’Ils sont en par……. Magnottes sont sur mer…”
Μεταφραση
””Ενα μέρος τους [δηλ των Αρβανιτων της Αττικής ] προέρχεται …
απ’ τα μέρη που είναι κοντά στην Απολιμένα και την Σαπόζα
κι ένα άλλο απ’ την περιοχή της Ηπείρου κοντά στα βουνά της Χειμάρας””.
Τα μερη αυτα ειναι η Μουζακιά και εν μερει Μαλακάστρα και η Λιαπουριά
Οπου ω τι συμπτωση έχουμε τα παρακάτω αξιοσημείωτα…
ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ Κουτσονίκας Λάμπρος σελ 94 Τόμος Α.
”Oι της Ηπειρου Αλβανοί διδουν ως κυριοτέρα ονομασία της φυλής τους τη του Σκιπεταρη..
Μονο οικάτοικοι της Αρμπαρίας- Λιαπουργιάς ονομάζοντε εξαιρέτως Αρμπαρ””
Σαμι Φράσερι
(Η Αλβανία: τι ήταν, τι είναι και τι θα απογίνει σελ 1)
””’Αλλά εμείς από μόνοι μας
με τη λέξη “Arbërë” έχουμε συμπεριλάβει μόνο μια φυλή του έθνους μας, την οποία
ονομάζουμε και “Lap”, ””
Travels in northern Greece / by William Martin Leake.
σελ257
”Η Λιαπουριά κάποιες φορές καλείτε από τους Αλβανούς ως Αρμπερία”’
σελ252
”Αλλά αυτό το όνομα δεν είναι γνωστο η τουλαχιστον ΠΟΤΕ δεν χρησιμοποιηται από τους ιθαγενείς
οι οποίοι ονομάζουν τη χώρα Σιπερια
και τον Αλβανο ως Σκιπεταρ”’
ΠΑΜΕ ΠΑΡΑΚΆΤΩ,παρμένο από αλβανικά σαιτ
Në Berat, për shembull, arbër është quajtur banori i Muzaqesë’
Μετάφραση ….
”Μεχρι πριν λίγα χρόνια ο κατοικος του Μπερατιου αποκαλούσε ως Αρμπέρ( Αρβανίτη ) τον κατοικο της Μουζακιάς ”’
Με λίγα λόγια οι Τοσκηδες καλούσανε ως Αρμπερεσους τους κατοικους της παραλιακής και πεδινής Αλβανίας
νοτίως του Δυρραχίου ως τα βουνά της χειμάρας.
Δηλαδή ακριβώς την εκταδη από την οποία προήλθαν οι Αρβανίτες σύμφωνα με τις παραδόσεις τους .
Παρακάτω ,από αλβανικό σάιτ .
Kurse në Gjirokastër është shënuar kjo këngë popullore:
Στο Αργυρόκαστρο [ Λουντζερία ] είναι γνωστό το παρακάτω παραδοσιακό τραγούδι .
Nusja jonë arbërore Arbërore
E bardha si qumështore Arbërore
E kuqe si kokërr molle Arbërore.[25] [26]
[25]V. edhe shembuj të tjerë te: Ç abej, Studime etimologjike, II, p. 64.
[26]Cituar sipas: Çabej, Studime etim., II, 64.
Βλέπουμε δηλαδή ότι το ονομα Αρμπερ-Αρμπερες δηλαδή Αρβανίτης
έχει ως σημερα επιβιωσει μεταξυ των Σκιπεταρων
και με αυτό αυτοί δεν προσδιορίζουν
ΟΥΤΕ τον εαυτο τους
ΟΥΤΕ τους προγόνους τους
αλλά μονάχα τους κατοικους μιας συγκεκριμένης περοχής ,
δηλ, απο Μουζακιά ως Λαμπερία.
Και είναι ακριβώς τα μέρη από τα οποία οπως είδαμε παραπάνω προήλθαν οι περισσοτεροι Ελληνες Αρβανίτες .
Και είναι ακριβώς τα μέρη στα οποία σχηματίστηκε η αρβανίτικη γλώσσα τον Μεσαίωνα από Έλληνογενεις και μη Ελληνογενείς .
Τι στοιχεία έχουμε για αυτή τη περιοχή;
Συνταρακτικα στοιχεια
Mιχάλης Κοκκολάκης
,”το ύστερο Γιαννιώτικο Πασαλίκι : χώρος, διοίκηση και πληθυσμός στην τουρκοκρατούμενη Ηπειρο (1820-1913),]”’
Κάνει αναφορά στη Σελίδα 51 για το …
””ελληνικό τοπωνυμιακό υπόστρωμα των αλβανόφωνων περιοχών
στις παράλιες πεδινές ζώνες Φαναριού, Πλαταριάς και Μουζακιάς
Δηλαδή στις παράλιες περιοχές Φαναρίου και Μουζακιάς
έχουμε ….ελληνικό τοπονυμιακό υπόστρωμα .
Ένα ακόμα πιο συνταρακτικό στοιχείο αφορά τη γλώσσα της περιοχής
””Με δεδομένο το
ελληνικό υπόστρωμα του αλβανικού ιδιώματος της Μουζακιάς :):) (Tzitzilis 1997),….
παρατηρούνται αξιοσημείωτα γλωσσοπολιτισμικά ισόγλωσσα με την Κ. Ιταλία και τα Επτάνησα””
Δώρης Kυριαζής 2012, σελ113 ,διατοπικοτητα και διαχρονικότητα των ελληνικών ιδιωμάτων της νότιας Αλβανίας
Δηλαδή στη μονόγλωσση-αλβανόφωνη Μουζακιά (τόπο καταγωγής των Αρβανιτών )
η αλβανικη γλώσσα που ως σήμερα μιλιέται εκεί
έχει ..ελληνικο γλωσσικό υπόστρωμα.
Πράγμα που σημαίνει αυτό που λέγαμε .
Ότι ελληνογενείς και μη συνδιαμόρφωσαν τα αρβανίτικα της περιοχής εξέλιξη των οποίων αποτελούν τα τοσκικα και όχι το ανάποδο
Με λίγα λόγια οι Σκιπεταρ ήξεραν ότι είναι διαφορετική φυλή από τους Αρβανίτες
Λίγα ακόμα στοιχεία
Όχι μόνο στην Ιταλία ( θα δούμε παρακάτω ότι τα ίδια ίσχυαν και εκεί ) αλλά ακόμα
και ΜΕΣΑ στη ΣΚΙΠΕΡΙΑ ,
οι Σκιπεταρξέρανε ότι είναι διαφορετικός λαός από τους Αρμπερες .
Ας δούμε λίγα στοιχεία που το αποδεικνυουν.
””Ο Meyer , στο ετυµολογικό λεξικό του της Αλβανικής γλώσσας,
παραθέτει τρεις συνώνυµους όρους:
Άρµπερ,
Αρµπερές
και Αρµπενόρ,
λέξεις που σηµαίνουν
στα ελληνικά
””Αρβανίτης”’:,
και εξηγεί ότι,
με το πατριδωνυµικό αυτό
ονοµάζονται στην Σκιπερια
οι κάτοικοι
των βορείως της Κερκύρας παραλίων και της ενδοχώρας των,
σε µιαν έκταση πού περιλαµβάνει τις επαρχίες Αυλώνος,
Κουρβελέσι και άλλες(14).””
(G. Μ e y e r, Etymologisches Worterbuch der albanesischen Sprache, σελ, 14. Βλ)
”’Και λέγεται ολόκληρη η περιοχή της Μουζακιάς, έως το Δέλβινο,
Αρμπερία
, η κατά τον Αραβαντινό, Άρμπρι και Άρβανο””’
( Π. ‘Α ρ α β α ν τ ι ν ο ύ, Χρονογραφία της Ηπείρου, τόμ, 8, σελ. 97.).
Άρα μετά τον Μάγερ
ΚΑΙ ο Ηπειρώτης Αραβαντινός
αναφέρει ότι ‘Αρμπερια’
δεν ονομαζόταν από τους Αλβανούς
”αόριστα και γενικά”
η Σκιπερια
( αν δεχτούμε το καταριφθεν ‘παραμύθι’
περί ενός μόνο λαού
που για κάποιον άγνωστο λογο άλλαξε εθνικό όνομα κατά τη τουρκοκρατία )
αλλά ως ”Αρμπερία”
ονομαζοταν από τους ίδιους τους Σκιπεταρους,
Γκέκηδες και Τοσκηδες
ΜΟΝΟ
μια συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή της οποίας και
Αρμπερες
καλούσανε τους κατοίκους της οι Τοσκηδες
ενώ Αρμπενορ τον καλούσανε
οι Γκέκηδες .
Με λίγα λόγια οι Τοσκηδες του Μπερατιου καλούσανε ως Αρμπερεσους ΜΟΝΑΧΑ
τους κατοικους της Μουζακιας .
Ούτε τον εαυτό τους ,
ΟΥΤΕ καν τους μακρινούς προγόνους τους
Αυτό συνέβαινε και από τη πλευρά των Αρβανιτών οι οποίοι γνώριζαν ανεκαθεν
ότι δεν είναι Αλβανοί- Σκιπεταρ
Έχει διασωθεί γραπτό μνημείο
από Αρβανίτη της Ιταλίας
στα Αρβανίτικα μάλιστα στα 1732 μΧ.
https://smerdaleos.files.wordpress.com/2018/10/demiraj-chetta-da_lecce.png
Όπως βλέπουμε ο Αρβανίτης αυτός ο ονομαζει ως Αρμπερες( Αρβανίτες)
μόνο τον εαυτό του και την κοινότητα του .
Ενώ στο ίδιο ποίημα χρησιμοποιεί και το εθνονυμιο Σκιπεταρ ΟΧΙ ως συνώνυμο του Αρβανίτη αλλά αντίθετα έτσι ονομάζει ΜΟΝΟ τους Αλβανούς
της Σκονδρας.
Δύο ακόμα αξιοσημείωτα σε αυτή τη πολύτιμη πηγή .
Πρώτον
Υπήρχε και στην Ιταλία
ο όρος Σκιπεταρ
και τον είχαν φέρει οι πρόγονοι των καθολικών Σκονδριανων .
Τον όρο αυτό τον γνώριζαν οι Αρμπερες και παρόλα αυτά ΔΕΝ χρησιμοποιούσαν οι για τον εαυτό τους αλλά μόνο για τους καθολικούς Σκονδριανους συντοπίτες τους .
Πράγμα που δείχνει ότι οι καθολικοί της Σκονδρας ως Σκιπεταρ αυτοσυστηνονταν στους Αρμπερες και όχι ως Αρμπερες .
Τα παραπάνω αποδυκνυουν ολοκάθαρα ότι μιλάμε για δύο λαούς διαφορετικούς
Δεύτερον
Όπως βλέπεις ο Αρβανίτης αυτός γνωρίζοντας ότι οι Ιταλοί λέγοντας Αλμπανιαν εννοούν άλλον λαό μη ελληνικό τι έκανε;;
Μετέφρασε το Αρμπερες στα ιταλικά
ως απλά Αρμπερες,
και ως Αλμπανιαν μετέφρασε στα ιταλικά ΜΟΝΟ τη λέξη Σκιπεταρ
Θέλοντας να δείξει ότι εμείς οι Αρβανιτες
ΔΕΝ είμαστε Αλβανοί .
Αλβανοί είναι (μονο)
οι Σκιπεταροι
Ζήτω η Αρβανιτια
Είναι χαρακτηριστικό ότι οι πρώτες αναφορές για ””’γλώσσα αλβανική”” γίνονται στο ….Ντουμπρόβνικ.
Επίσης είναι ακόμα ποιο χαρακτηριστικότερο ότι αρκετές βορειοαλβανικές ,Γκεκικες δηλαδή, φυλές έχουν παραδόσεις για κάθοδο των προγόνων τους από περιοχές της σημερινής Βοσνίας πριν 500 και 600 χρόνια που σημαίνει ότι κάποια κύματα Αρβανιτών Ελλήνων ,όσων εξ αυτών κατοικούσαν στη κεντρική Αλβανία ,και τα οποία κατήλθαν προς το νότιο ελλαδικό χώρο ,αυτή η φυγή οφείλονταν στη κάθοδο αλβανικών φύλων προς τα τότε Αρβανα .
Συμπίπτουν δηλαδή οι κάθοδοι χρονικά .
Δηλαδή πράγματι μια αιτία της καθόδου Αρβανιτών από τις εστίες τους ,τα Αρβανα ,ήταν η κάθοδος αλβανικών- γκεκικων φύλων και η μη ειρηνική συγκατοίκηση με αυτές .
Χαρακτηριστική επίσης η πηγή του 1322 του Simmons όπου περιγράφει Albanians γύρω από το Δυρράχιο με ίδια Θρησκεία ( ορθοδοξία ) ,ίδια ήθη ,έθιμα και ίδια ενδυμασία (προφανώς φουστανέλα ) με τους Greeks .
Αυτοί ήταν προφανώς πρόγονοι των Αρβανιτών και των Τοσκηδων στην αρχική τους μορφή .
Δηλαδή ίδιοι σε όλα με τους Greeks με μόνη διαφορά το γλωσσικό ιδίωμα που συνδιαμορφωθηκε από τις δύο ομάδες στο σημείο επαφής τους .
Άλλωστε 8 αιώνες πριν από αυτή τη πηγή ο Προκόπιος ανέφερε ότι ως το Δυρράχιο κατοικούν
””Έλληνες ,καλούμενοι Ηπειρώτες”’.
8 αιώνες μετά ,στην ίδια περιοχή, κατοικούν
κάποιοι ”’ίδιοι σε όλα”’ με τους Ρωμιούς με μόνη διαφορά το γλωσσικό όργανο προφανώς τα αρβανίτικα ,πρόγονος της τοσκικής , κοινό γλωσσικό όργανο Ελληνωγενων και μη Ελληνωγενων της περιοχής .
Η κάθοδος,φυγή των Αρβανιτών από τα μέρη εκείνα και η αντικατάσταση τους από άλλους- νεοεισερχόμενους – αλβανικούς πλυθησμους αποδεικνύεται από το ότι σήμερα στα περίχωρα Δυρραχίου ΔΕΝ μιλιέται η απόγονος της αρβανίτικης (τοσκικα ) ,
αλλά η γνήσια αλβανική ,η γκεκικη ,
και από το ότι στη περιοχή ΔΕΝ υπάρχουν
””ορθόδοξοι”’ όπως κατέγραψε ο Simmons το 1322 ,αλλά μόνο μουσουλμάνοι και καθολικοί .
Επίσης αποδεικνύεται από το ότι
σήμερα (αλλά πριν 200 χρόνια)
οι κάτοικοι της περιοχής ΔΕΝ αυτοαποκαλούνταν Αρβανίτες όπως εκείνοι που κατέγραψε ο Simons αλλά Σκιπεταρ .
Λίγα στοιχεία για τη καταγωγή πολλών εκ των Γκεκηδων .
Οι Γκέγκηδες κατοικούν σήμερα, στην πλειοψηφία τους, την περιοχή της βόρειας και κεντρικής Αλβανίας και του Κοσόβου. Ομως, σύμφωνα με τις δικές τους παραδόσεις, οι Γκέγκηδες δεν είναι αυτόχθονες των περιοχών που κατοικούν σήμερα αλλά ήρθαν στα μέρη εκείνα απο διάφορες άλλες περιοχές και κυρίως απ’ την Βοσνία.
Ας το δούμε αυτό.
Το 1908 η (Αλβανόφιλη) Βρετανίδα δημοσιογράφος και συγγραφέας Mary Edith Durham επισκέφθηκε την βόρεια Αλβανία κι, ανάμεσα σε άλλους, τις “φυλές” των Γκέγκηδων. Κι οι Γκέγκηδες της είπαν πως, σύμφωνα με τις δικές τους (προφορικές) παραδόσεις, δεν κατοικούσαν πάντα σ’ εκείνα τα μέρη, αλλά πως είχαν έλθει εκεί προερχόμενοι κυρίως απο την Βοσνία η την Ερζεγοβίνη. Κι η Durham κατέγραψε αυτές τις (προφορικές) παραδόσεις στα βιβλία της “High Albania and its Customs in 1908”, “High Albania” και “Some Tribal Origins, Laws and Customs of the Balkans”.
Το κείμενο που ακολουθεί είναι απ’ το βιβλίο της Mary Edith Durham “High Albania and its Customs in 1908”, σελίδα 454. Στο κείμενο αυτό η M.E. Durham καταγράφει τις (προφορικές) παραδόσεις των Γκέγκηδων της Maltsia e Madhe σχετικά με την καταγωγή τους.
“These tribes are divided into several marked groups. The first group Ι visited was Maltsia e madhe,……… precise district unknown.”
Ας το μεταφράσουμε…
“Αυτές οι “φυλές” διαιρούνται σε αρκετές “ξεχωριστές” ομάδες. Η πρώτη ομάδα που επισκέφθηκα ήταν της Maltsia e Madhe , της Μεγάλης Ορεινής Γής. Αυτή αποτελείται από πέντε μεγάλες “φυλές” και τρείς μικρές. Κάθε μία απο τις τέσσερεις απο τις πέντε μεγάλες [“φυλές”], διηγείται πως οι πρόγονοι της ήρθαν απο τον βορρά με τις οικογένειες τους δεκατρείς η δεκατέσσερες γενιές πριν, υποχωρώντας απο τους Τούρκους που προέλαυναν. Σε μερικές περιπτώσεις βρήκαν έρημη γη και εγκαταστάθηκαν σ’ αυτή. Σε άλλες, πολέμησαν με τους ανθρώπους που κατοικούσαν ήδη την γη και τελικά εγκαταστάθηκαν ανάμεσα τους. Αυτούς, τους προηγούμενους κατοίκους, τους αποκαλούν Άνα, το οποίο, στο σύγχρονο Αλβανικό Λεξικό ερμηνέυεται ως “αυτόχθονες…..
Παντρεύτηκαν με τους Άνα. . Και οι τεσσέρεις αυτές “φυλές” (Skreli, Hoti, Gruda, Kilmeni) διηγούνται πως ήλθαν απ’ την Βοσνία ή την Ερζεγοβίνη, χωρίς να γνωρίζουν την ακριβή περιοχή…””
Επίσης κάτι ακόμα σημαντικό ….
Σε σχέση με τον χρόνο “άφιξης” τους στην βόρεια Αλβανία, η αλήθεια είναι πως όλες οι φυλές των Γκέγκηδων δεν έφτασαν ταυτοχρονα σ’ εκείνα τα μέρη. Μία απ’ αυτές τις φυλές έφθασε πολύ νωρίτερα απ’ τις υπόλοιπες, γύρω στα 1350, κι “άνοιξε” τον δρόμο για τους υπόλοιπους. Αυτή η “φυλή” ήταν οι “Κράσνικι” η οποία “ήλθε” σ’ εκείνα τα μέρη για να “βοηθήσει” την οικογένεια/δυναστεία των Δουκατζίνη. Κι επειδή αυτή η ομάδα “υπηρέτησε” εκείνη την δυναστεία, πήρε και το όνομα Δουκατζίνη.
Πράγμα που σημαίνει ότι …..
Α) Οι Γκεκηδες δεν είναι αυτόχθονες στην βόρεια Αλβανία,επίσης η παράδοση για κάθοδο λόγω Τούρκων που προυλαυναν δεν συμπίπτει χρονικά η καλύτερα συμπίπτει με τη κάθοδο του τελευταίου κυματος .
Έτσι η παράδοση γενικεθσε την αιτία και για τα προηγούμενα κύματα καθόδου .
Β)Σε αυτήν την νέα τους πατρίδα οι πρόγονοι των Γκεκηδων βρήκαν είτε έρημες περιοχές ,είτε μη έρημες δηλαδή ανθρώπους τους οποίους ονομάζουν Ανά που σημαίνει ντοπιοι .
Αυτοί οι Ανά ήταν είτε αλβανόφωνοι είτε μη αλβανόφωνοι ,μη ελληνογενείς ΚΥΡΙΩΣ .
Γ)Με αυτούς πολέμησαν και αφού τους υπέταξαν ,όπως λέει η παράδοση τους ,έζησαν ανάμεσα τους και προσμιχθηκαν με αυτούς ( με ίσους εξ αυτών θέλησαν να υποταχθούν ,σημαντικό μέρους τους προφανώς κατέφυγε που αλλού;,νοτιότερα )
Αυτοί λοιπόν αποτέλεσαν τους μετέπειτα Γκεκηδες ,δηλαδή μια πρόσμιξη Ανά και νεοαφιχθεντων ,αλβανόφωνοι και οι δύο με διαφορετικές ίσως διαλέκτους .
Δ)η πρώτη μεγάλη κάθοδος των νεοαφιχθεντων έγινε γύρω στο 1350 και λίγο αργότερα μαζικά,σε σύντομο χρονικό διάστημα οι υπόλοιπες κάθοδοι δηλαδή περίπου στα χρονια που έχουμε ήδη αναφορές σε αξιοσημείωτη κινητικότητα μέρους των προγόνων Αρβανιτών και Τοσκηδων στην κεντρική Αλβανία και τη νότια ,με τάσεις καθόδου ακόμη νοτιότερα .
Άρα χρονικά συμπίπτουν οι δύο κάθοδοι .
Και όχι μόνο αυτό αλλά και οι δύο έγιναν σε διαδοχικά κύματα .
Προφανως κατέρχονταν οι Γκεκηδες πολεμούσαν με τους ντόπιος – Ανά και είτε τους έσπρωχναν νοτιότερα ( με τη σειρά τους αυτοί τους Αρβανίτες ακόμα νοτιότερα )
είτε τους αφομειωναν.
Κάπως έτσι εξηγείται η ανεξήγητη ως τώρα αυτή μαζική φυγή των Αρβανιτών σε δύο τουλάχιστον κύματα ,το ένα μάλιστα πρό Τουρκοκρατίας,δηλαδή όπως ακριβώς η πρώτη κάθοδος των Γκεκηδων .