Γράφει ο Θανάσης Κ.
Αν μπορούσε κανείς να περιγράψει τη “διεθνή στρατηγική” της Δύσης, αρκεί μια μόνο λέξη: Αντιφάσεις! (Σε πληθυντικό αριθμό).
Ακριβέστερα τρείς λέξεις: Ένα “πλέγμα απίστευτων αντιφάσεων”…
Και αυτό είναι πολύ σοβαρό: Γιατί η στρατηγική δεν συγχωρεί αντιφάσεις…
Για παράδειγμα:
* Αντίφαση πρώτη (που αφορά τις ΗΠΑ, περισσότερο):
Μόλις τον περασμένο χρόνο, η Ουάσιγκτον επέλεξε ρητά – και σωστά – να αναδείξει ως κύριο γεωπολιτικό αντίπαλό της, πλέον, την Κίνα. Κι αναδιάρθρωσε τις δυνάμεις της από την Ευρώπη (και τη Μεσόγειο) προς τον Ειρηνικό, όπου εξήγγειλε νέες συμμαχίες – για τη “συγκράτηση” της Κίνας – με την Αυστραλία και την Βρετανία (AUKUS) σε πρώτη φάση, και με τις Ινδία και Ιαπωνία (QUAD) σε επόμενο στάδιο…
Όποιος το κάνει αυτό, προσπαθεί στη συνέχεια να απομονώσει την Κίνα απ’ όλους τους δυνητικούς συμμάχους της. Ή τουλάχιστον να τους καταστήσει “ουδέτερους” στη διαμάχη του με την Κίνα.
Θεμελιώδες στοιχείο κάθε μείζονος στρατηγικής επιλογής, είναι να μη “χαρίζεις” συμμάχους σε αυτόν που αναδεικνύεις βασικό σου “εχθρό”.
Οι ΗΠΑ τώρα κάνουν το ακριβώς… αντίθετο:
Αντί να προσεγγίσουν τη Ρωσία, ανέδειξαν σε βασικό τους αντίπαλο – ξανά – τη Ρωσία – κι ύστερα έστειλαν κατευθείαν τη Ρωσία στην αγκαλιά της Κίνας!
Και τις κυρώσεις της Δύσης κατά της Ρωσίας δεν τις εφαρμόζει ούτε η Κίνα βέβαια, ούτε η Ινδία, ούτε το Πακιστάν, ούτε ο Αραβικός κόσμος, ούτε το Ισραήλ (παραδοσιακός δυτικός σύμμαχος) ούτε η Τουρκία (μέλος του ΝΑΤΟ) ούτε οι περισσότερες χώρες της Αφρικής ούτε οι σημαντικότερες χώρες της Λατινικής Αμερικής.
Οι ΗΠΑ κατάφεραν να στείλουν τον παλαιό βασικό τους αντίπαλο στο πλάϊ του νέου αντιπάλου τους, δηλαδή να συσπειρώσουν και τους δύο αντιπάλους τους – και μαζί το μεγαλύτερο μέρος του, πάλαι ποτέ, Τρίτου Κόσμου!
Αυτό δεν το λες και… “στρατηγική” (για λογαριασμό της Δύσης).
* Αντίφαση δεύτερη: Η Δύση αποφάσισε να απεξαρτηθεί από τους υδρογονάνθρακες. Και στην πρόσφατη Σύνοδο της Γλασκώβης (για το Κλίμα) διακήρυξε ότι θα φτάσει σε “μηδενικούς ρύπους” ως το 2050!
Το 2013 ο τότε Αμερικανός Πρόεδρος Μπάρακ Ομπάμα ανακοίνωσε ότι οι ΗΠΑ θα γίνουν όχι μόνον αυτάρκεις σε χρήση υδρογονανθράκων, αλλά με την αξιοποίηση του σχιστολιθικού αερίου, θα γίνουν “μελλοντικά” η μεγαλύτερη εξαγωγός χώρα σε φυσικό αέριο.
Την ίδια εποχή ανέστειλε την οικοδόμηση του μεγάλου δικτύου αγωγών πετρελαίου Keyston Pipeline από τον Alberta του Καναδά ως τις ΗΠΑ, τις οποίες θα διέσχιζε εγκάρσια (από το Illinois ως τον Τέξας).
Η λογική ήταν ότι οι ΗΠΑ θα απεξαρτούνταν από το εισαγόμενο πετρέλαιο και θα το αντικαταστούσαν με εγχώριο φυσικό αέριο, του οποίου θα γίνονταν και εξαγωγείς.
Στην συνέχεια, ο επόμενος Πρόεδρος Τράμπ ανέτρεψε την προηγούμενη απόφαση για αναστολή του Keystone Pipeline, αλλά ο μεθεπόμενος – και τωρινός – Πρόεδρος, Joe Biden, ανέστειλε ξανά τη άδεια του (σχεδόν έτοιμου) αγωγού και ανακοίνωσε ένα πολύ πιο φιλόδοξο σχέδιο σταδιακής κατάργησης όλων των υδρογονανθράκων (συμπεριλαμβανομένου ΚΑΙ του φυσικού αερίου)!
Μ’ άλλα λόγια, πριν εννιά χρόνια οι ΗΠΑ ανακοινώνουν τη στροφή τους από το πετρέλαιο στο αέριο και την πρόθεσή τους να γίνουν εξαγωγός χώρα φυσικού αερίου. Και τώρα ανακοινώνουν ότι πρόκειται να καταργήσουν και το αέριο!
Δεν το λες “στρατηγική” αυτό, Με τίποτα!
* Στο μεταξύ, πριν ακόμα καταργήσουν τον αγωγό Keystone, εισήγαγαν το 20% της ημερήσιάς τους κατανάλωσης πετρελαίου από τη Ρωσία (κυρίως μέσω τρίτων χωρών). Δηλαδή αποφάσισαν προ μηνών να πάψουν να εισάγουν πετρέλαιο από τον Καναδά και να συνεχίσουν να εισάγουν από τη Ρωσία (στην οποία είχαν ήδη επιβάλει κυρώσεις – υποτίθεται – από το 2014, λόγω προσάρτησης της Κριμαίας…!)
Πράγμα που σημαίνει ότι αν δεν είχε μεσολαβήσει η νέα κρίση της Ουκρανίας, οι ΗΠΑ θα απορροφούσαν πλέον ακόμα μεγαλύτερες ποσότητες πετρελαίου από τη Ρωσία.
Τώρα με την νέες κυρώσεις που εξήγγειλαν οι ΗΠΑ, θα χρειαστεί να ενεργοποιήσουν τον Keystone pipeline, τον οποίο κατασκεύασαν, μετά προσωρινά ανέστειλαν, μετά συνέχισαν να κατασκευάζουν, μετά οριστικά ανέστειλαν, και τώρα τρέχουν να ενεργοποιήσουν ξανά!
Σας μοιάζει να έχουν – οποιαδήποτε – “στρατηγική”;
* Τώρα πιέζουν και τους Ευρωπαίους να αποδεσμευτούν κι αυτοί από το φυσικό αέριο της Ρωσίας, αλλά οι Ευρωπαίοι δεν το δέχονται!
Και οι Αμερικανοί τους προτείνουν να αντικαταστήσουν το ρωσικό φυσικό αέριο της Ευρώπης, με… Αμερικανικό, σε μορφή LNG (υγροποιημένο) που θα το προμηθεύονται από τις… ΗΠΑ!
Οι οποίες ΗΠΑ, στο μεταξύ, μόλις πρόσφατα είχαν διακηρύξει ότι θα περιορίσουν και οι ίδιες δραστικά τη χρήση φυσικού αερίου (για περιβαλλοντικούς λόγους)!
Το αέριο το θέλουν και… δεν το θέλουν και το καταργούν κι ύστερα βιάζονται να το εξάγουν και τέλος καταφεύγουν στο πετρέλαιο…
Σας μοιάζει να έχουν στρατηγική;
* Αποφασίζουν πριν δέκα μέρες περίπου να βγάλουν την Ρωσία από το διεθνές σύστημα συναλλαγών Swift. Αλλά εξαίρεσαν τις πληρωμές όλων των διεθνών πελατών της Ρωσίας για το φυσικό αέριο που αγοράζουν από τη Ρωσία! Δηλαδή εξαίρεσαν από την “απαγόρευση” τη… βασική πρόσοδο της Ρωσίας, που συνεχίζεται κανονικά!
Από την ραγδαία άνοδο της τιμής του φυσικού αερίου (και των υπόλοιπων υδρογονανθράκων) που ακολούθησε τις επόμενες μέρες, η Ρωσία κερδίζει: Πουλά λίγο μικρότερες ποσότητες σε πολύ μεγαλύτερες τιμές πλέον!
Η Ρωσία είχε εμπορικό πλεόνασμα με όλες τις υπόλοιπες χώρες γύρω στα 30 δισεκατομμύρια το μήνα, κυρίως λόγω πωλήσεων φυσικού αερίου-πετρελαίου, στον υπόλοιπο κόσμο…
Επειδή με το εμπάργκο που κήρυξαν στη Ρωσία από τη Δύση οι εισαγωγές στη Ρωσία έπεσαν, αλλά οι εξαγωγές φυσικού αερίου και πετρελαίου της Ρωσίας προς τον υπόλοιπο κόσμο δεν σταμάτησαν, το εμπορικό πλεόνασμα της Ρωσίας ουσιαστικά αυξάνεται! Κι επειδή οι τιμές πώλησης αυτού που εξάγει η Ρωσία (φυσικό αέριο και πετρέλαιο) έχουν εκτιναχθεί, το εμπορικό πλεόνασμα της Ρωσίας αναμένεται να αυξηθεί ακόμα περισσότερο!
Από 30 δισεκατομμύρια το μήνα, σε 40 δισεκατομμύρια περίπου! Και πλέον…
Αντί να την τιμωρούν, την “επιβραβεύουν”!
Σας μοιάζει αυτό για… “στρατηγική κυρώσεων” κατά της Ρωσίας;
* Όταν τους υποδείχθηκε αυτό το πρόβλημα, αποφάσισαν στις ΗΠΑ να κόψουν και τις αγορές ρωσικού πετρελαίου.
Αλλά ενώ οι ΗΠΑ μπορούν να αντικαταστήσουν το ρωσικό πετρέλαιο που αγόραζαν με δικό τους και Καναδικό (από τον αγωγό Keystone, που είχαν μόλις καταργήσει), η Ευρώπη ΔΕΝ μπορεί να αντικαταστήσει το ρωσικό αέριο με αμερικανικό (σε υγροποιημένη μορφή LNG). Κι έτσι εδώ το “κοινό μέτωπο” της Δύσης στις ρωσικές κυρώσεις άρχισε να κάνει “ρωγμές”.
Στο μεταξύ, όλα αυτά φέρνουν περισσότερα έσοδα σε όλους όσους εξάγουν πετρέλαιο και αέριο. Μεταξύ των οποίων, στην ίδια τη Ρωσία, αλλά και στα Αραβικά κράτη που δεν εφαρμόζουν τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας…
Ωραία… “στρατηγική”!
* Οι επιπτώσεις στις ενεργειακές τιμές δεν έχουν πλήρως φανεί ακόμα. Γιατί το πραγματικό κόστος ενέργειας δεν είναι αυτό που βλέπουμε στην “τρέχουσα τιμή” (spot).
Οι περισσότερες χώρες έχουν μεσοπρόθεσμα συμβόλαια αγοράς, και η τιμή που αγοράζουν επηρεάζεται πολύ λιγότερο απ’ ό,τι διακυμαίνεται η τρέχουσα τιμή.
Ενώ σε περιπτώσεις μεγάλων και απροσδόκητων ανατιμήσεων στις τιμές ενέργειας, υπάρχουν και τα “στρατηγικά” αποθέματα (πετρελαίου- φυσικού αερίου) που δίνει στις χώρες τη δυνατότητα να ρίχνουν στην αγορά καύσιμα σε χαμηλότερη τιμή απ’ ό,τι η spot.
Μεσοπρόθεσμα, όμως, αυτές οι “εφεδρείες” εξαντλούνται. Και οι τιμές – που προσωρινά συγκρατήθηκαν χαμηλά – ανεβαίνουν.
Για να μπορέσει η ευρωπαϊκή αγορά να απεξαρτηθεί από το ρωσικό φυσικό αέριο, πρέπει να υπάρξει ένα σύνολο υποδομών – που σήμερα δεν υπάρχει και που για να γίνει χρειάζεται πολύς χρόνος και μεγάλες επενδύσεις. Ένας τεράστιος δακτύλιος από τερματικούς σταθμούς LNG σε όλα τα ευρωπαϊκά παράλια από τη Βαλτική και τον Βόρειο Ατλαντικό ως τη Μεσόγειο, καθώς και ένα σύστημα εσωτερικών αγωγών μέσα στο Ευρωπαϊκό έδαφος, που θα διοχετεύει το φυσικό αέριο από τα ευρωπαϊκά παράλια στην ενδοχώρα, ώστε να είναι προσβάσιμο παντού, απ’ όλους.
Και οι Ευρωπαίοι καλούνται τώρα να σπεύσουν και να επενδύσουν σε τεράστιες υποδομές, ιλιγγιώδους κόστους για τη χρήση καυσίμου, το οποίο φιλοδοξούν να …καταργήσουν μέσα στα επόμενα δεκαπέντε χρόνια – και το κεφάλαια που θα επενδύσουν για να κατασκευάσουν όλες αυτές τις υποδομές δεν θα προλάβουν να αποσβεστούν…
Όλα αυτά αυξάνουν δυσβάστακτα το άμεσο ΚΑΙ μεσοπρόθεσμο κόστους ενεργείας στην Ευρώπη!
Αναγκάζουν τους Ευρωπαίους να συμβιβαστούν με ένα κόστος ενεργείας υπερδιπλάσιο (ίσως και υπερτριπλάσιο) εκείνου που είχαν συνηθίσει τα τελευταία χρόνια…
Κι αυτό θα είναι καίριο πλήγμα στην ανταγωνιστικότητα της Ευρωπαϊκής Οικονομίας!
* Κι ενώ η Ρωσία, την οποία… “τιμωρούν”, ήδη βρίσκει νέους πελάτες να τους πουλήσει το φυσικό αέριο (και το πετρέλαιο): την Κίνα, την Ινδία, το Πακιστάν! Χώρες με τις οποίες έχει ήδη υπογράψει μακροχρόνιες συμφωνίες…
Οι Ανανεώσιμες πηγές Ενέργειες (αιολικά και φωτοβολταϊκά) δεν επαρκούν για να αντικαταστήσουν το φυσικό αέριο στην Ευρώπη. Κι όπου εγκαθίστανται μαζικά, χρειάζονται εφεδρικές μονάδες φυσικού αερίου, για όταν δεν έχει ηλιοφάνεια και δεν φυσάει.
Η ανάγκη αναζήτησης άλλων πηγών φυσικού αερίου – εκτός από το Αμερικανικό – τους αναγκάζει να “συμφιλιωθούν” με καθεστώτα όπως της Βενεζουέλας και του Ιράν. Χώρες στις οποίες είχαν ήδη επιβάλλει κυρώσεις από το παρελθόν…
Δηλαδή για να τιμωρήσουν τον “κακό Πούτιν”, πάνε να συμφιλιωθούν με τον Μαδούρο στο Καράκας και με τους Μουλάδες της Τεχεράνης! Πράγμα που φέρνει όλη τη Δύση σε άμεση αντιπαράθεση με παραδοσιακούς “συμμάχους” της, ιδιαίτερα στον Αραβικό κόσμο, αλλά και στο Ισραήλ…
Να σημειωθεί ότι για τους Άραβες του Κόλπου και για το Ισραήλ, η μεγαλύτερη απειλή σήμερα είναι το Ιράν! Ιδιαίτερα ένα “πυρηνικό” Ιράν…
Επομένως, για να απεξαρτηθεί η Δύση από το φυσικό αέριο, αναγκάζεται να προσφύγει σε “τυράννους” που η ίδια είχε τιμωρήσει – και τώρα τους “επιβραβεύει”.
Το μόνο που δεν διανοείται να κάνει η Ευρώπη (ακόμα τουλάχιστον) είναι το προφανές: Να αναζητήσει το δικό της φυσικό αέριο, ιδιαίτερα στα κράτη μέλη της ΕΕ που έχουν ΑΟΖ στην Ανατολική Μεσόγειο…
Γι’ αυτό σας λέω: Δεν είχαν την παραμικρή στρατηγική για τίποτα!
Κι ακόμα δεν έχουν…
* Ακόμα, παρακίνησαν την Ουκρανία να ζητήσει να μπει σε ΕΕ και ΝΑΤΟ (άρα και να συγκρουστεί με τη Ρωσία), αλλά την άφησαν μόνη της.
Και όταν μπήκαν οι Ρώσοι άρχισαν να στέλνουν ελαφρύ οπλισμό, αλλά εξακολουθούν να την αφήνουν μόνη της…
Πράγμα που δραματικά τους επισήμανε και ο Πρόεδρος της Ουκρανίας Ζελένσκι.
Σας δείχνει αυτό να έχουν κάποια “στρατηγική”;
Κι ύστερα “συγχαίρουν” την… Τουρκία, η οποία είναι η μόνη χώρα του ΝΑΤΟ, που ΔΕΝ εφαρμόζει τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας!
Και είναι αυτή που απειλεί ανοικτά εδώ και χρόνια την Ελλάδα, να της κάνει αυτό που έκανε η Ρωσία στην Ουκρανία.
Και είναι η ίδια η Τουρκία, που έκανε στην Κύπρο αυτό που τώρα προσπαθεί να κάνει η Ρωσία στην Ουκρανία.
Αλλά ποτέ δεν της επέβαλε κανείς κυρώσεις.
(Για την ακρίβεια μόνο οι ΗΠΑ είχαν επιβάλει στην Τουρκία εμπάργκο εξοπλισμών για έξη χρόνια, το οποίο κατάργησαν αργότερα…)
Η Δύση έδειξε απόλυτη “κατανόηση” στον επεκτατισμό και την αναθεωρητισμό της Τουρκίας. Με αποτέλεσμα… να χάσουν την Τουρκία, η οποία τώρα φέρεται ως “επιτήδειος ουδέτερος”!
Τώρα στέλνουν και τη Ρωσία στις αγκαλιές της Κίνας! Γιατί δεν συγχωρούν τον επεκτατισμό του Πούτιν, ενώ είχαν πλήρως συγχωρήσει τον επεκτατισμό του Ερντογάν…
Χάνουν και την Ινδία, που τη στέλνουν σε στενότερες σχέσεις με τη Ρωσία.
Χάνουν (διακριτικότερα, είναι αλήθεια) – πάντως χάνουν – και τον Αραβικό κόσμο και το Ισραήλ (που έχουν τα δικά τους σχέδια για το Ιράν)…
Χάνουν και μια σειρά από χώρες της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής…
Χάνουν την Ουκρανία, αλλά ετοιμάζονται να χάσουν και την Ταϊβαν σε λίγο (γιατί, τι ακριβώς θα κάνουν, αν επιτεθεί η Κίνα στην Ταϊβάν; Θα της επιβάλλουν κυρώσεις κι αυτής;)
Αναγκάζονται να αναθεωρήσουν και τη στρατηγική τους προς τον Ειρηνικό, αφού εξαγγέλλουν ότι επιστρέφουν ξανά στην Ευρώπη…
* Και μεταξύ τους οι Δυτικοί, μοιάζουν σήμερα “περισσότερο ενωμένοι παρά ποτέ”, αλλά οι ρωγμές δεν θα αργήσουν.
–Όταν τελειώσει ο Πόλεμος στην Ουκρανία, κάποιοι στη Δύση θα σπεύδουν να αποδεχθούν τα τετελεσμένα εκεί – και κάποιοι δεν θα τα δέχονται.
–Κάποιοι θα ζητούν κλιμάκωση των κυρώσεων κατά του Πούτιν (ώστε να μην τον “επιβραβεύσουν”) – και κάποιοι θα ζητούν άμβλυνση των κυρώσεων κατά του Πούτιν (μήπως και τον αποσπάσουν από τον “Κινεζικό εναγκαλισμό”, αλλά και για να ανασάνουν οι δυτικές οικονομίες).
— Κάποιοι θα ζητούν να επανέλθουν στη στρατηγική κατά της Κίνας – και κάποιοι θα επιμένουν ότι “βασικός κίνδυνος” είναι η Ρωσία…
Όταν ο Πόλεμος στην Ουκρανία τελειώσει, οι ρωγμές θα αρχίσουν να εμφανίζονται και μέσα στη Δύση.
Όσοι από μας είμαστε όχι απλώς “ΦΙΛΟ-δυτικοί”, αλλά πραγματικά ΔΥΤΙΚΟΙ, κι έτυχε να έχουμε διαβάσει τι είπε ο George Kennan και ο Henry Kissinger για την Ουκρανία και ο Barack Obama και ο Joe Biden (αλλά και ο Trump, ενδιαμέσως) για την Κίνα σήμερα, όσοι από μας είμαστε όντως Δυτικοί στην σκέψη και στα ανακλαστικά, περισσότερο από τον Πούτιν μας ανησυχεί πια η ίδια η Δύση! Που δεν μοιάζει να ξέρει τώρα που πατά και που πηγαίνει…
Μας ανησυχεί η εσωτερική πόλωση, τα αδιέξοδα και οι αντιφάσεις της Δύσης.
Κι όποιος δεν βλέπει αυτές τις αντιφάσεις και δεν ανησυχεί, απλά δεν καταλαβαίνει τίποτα!
Εμείς είμαστε Δυτικοί.
Με τους (υπόλοιπους) δυτικούς, τι γίνεται;
Αλήθεια, οι δυτικές κυβερνήσεις με ποιόν ακριβώς είναι;
Πάντως με τη Δύση, δύσκολο…