Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου
Ο αποβιώσας πρώην Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας Χρήστος Σαρτζετάκης (Νεάπολη Θεσσαλονίκης 6 Απριλίου 1929 – Αθήνα 3 Φεβρουαρίου 2022) ήταν ένας ακραιφνής πατριώτης. Στην προς την Πατρίδα αγάπη του στηρίζονταν οι απόψεις του επί των εθνικών θεμάτων. Τις εξέφρασε συνοπτικά την 28η Νοεμβρίου 1996 στην Μεγάλη Αίθουσα Τελετών του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης, στην Κομοτηνή, στην ομιλία του κατά την ανακήρυξή του εις επίτιμο διδάκτορα του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του εν λόγω Πανεπιστημίου.
Πρώτον, θεωρεί ότι το έθνος αποτελεί «φυσική πραγματικότητα», και τα πολυεθνικά κράτη, που μόνον υπό καθεστώτα ολοκληρωτικής βίας και ιδεολογικής τρομοκρατίας, όπως το σταλινικό, ημπόρεσαν να αναπτυχθούν, «διδάσκουν με την παταγώδη αποτυχία τους και τούτο το θεμελιώδες, ότι δεν υπάρχει δημοκρατία αληθινή παρά μόνον εις τους κόλπους μιας κοινωνίας που αντιπροσωπεύει έν «ελάχιστον» ομοιογένειας, η δημοκρατία δεν είναι δυνατή παρά μόνον εις το εσωτερικόν ενός έθνους».
Δεύτερον, αμφισβητεί την ύπαρξη αμιγούς Διεθνούς Δικαίου. Τονίζει ότι «κυρία λειτουργία του Διεθνούς Δικαίου είναι να βοηθή εις την διατήρηση της υπεροχής, των πρωτείων της δυνάμεως και των ιεραρχιών, που βασίζονται επί της δυνάμεως». Και προσθέτει: «Εις τοιούτο οδυνηρό περίγραμμα προστίθεται η γλυκανάλατος φλυαρία περί διαφυλάξεως της ελευθερίας, γενικώς και της ανθρωπίνης αξιοπρεπείας, περί προστασίας των μειονοτήτων, κλπ., ως εάν όλα αυτά εκινδύνευον κατά την σημερινήν εποχή της παντοειδούς ασυδοσίας … εις τα πολιτισμένα κράτη, κατ’ εξοχήν μάλιστα εις την Ελλάδα».
Για την εφαρμογή του Διεθνούς Δικαίου φέρει ως παράδειγμα το Συμβούλιο Ασφαλείας του Ο.Η.Ε., όπου «η παρουσία ως μονίμων μελών των πέντε μεγάλων (Κίνας, Η.Π.Α., Γαλλίας, Μ.Β. και Ρωσίας) εν συνδυασμώ προς το αναγνωριζόμενον μόνον εις αυτάς δικαίωμα αρνησικυρίας (veto), διασφαλίζει την λήψιν μόνον αρεστών εις αυτάς αποφάσεων επί καιρίων παγκοσμίων θεμάτων…Έτσι διεθνή ανομήματα, όπως η τουρκική επιδρομή, κατάληψις και κατοχή επί 22 και πλέον ήδη έτη του 37% του εδάφους της ανεξαρτήτου και μέλους του Ο.Η.Ε. Κυπριακής Δημοκρατίας…η δημιουργία προγεφυρωμάτων δια της εφευρέσεως ανυπάρκτων εθνοτήτων και σχηματισμού πειθηνίων κρατικών μορφωμάτων, η συστηματική εις βάρος του Κουρδικού λαού, ιδίως από την Τουρκία, γενοκτονία,…μένουν παντελώς ατιμώρητα, κατά μυκτηρισμόν πάσης αρχής του Διεθνούς Δικαίου και κάθε εννοίας διεθνούς νομιμότητας».
Τρίτον, ο Χρ. Σαρτζετάκης εκφράζει τη διαφωνία του με το δόγμα του τέως Υπουργού Εξωτερικών των Η.Π.Α. Ερρίκου Κίσσιντζερ, που έχει καταστεί και δόγμα της χώρας του, όπως εκφράζεται στο βιβλίο του «Διπλωματία» και στο τελευταίο κεφάλαιο, υπό τον τίτλο «Επανεξέτασις της νέας παγκοσμίου τάξεως». Σε αυτό ο Κίσσιντζερ αναφέρει μεταξύ άλλων: «Η απόρριψη των διδαγμάτων της Ιστορίας εξωραΐζει την εικόνα ενός καθολικού ανθρώπου, που ζη σύμφωνα με οικουμενικά αξιώματα, ανεξάρτητα από το παρελθόν, γεωγραφία ή άλλες αμετάβλητες καταστάσεις», ότι «η αμερικανική παράδοση δίνει έμφαση περισσότερο σε οικουμενικές αλήθειες παρά σε εθνικά χαρακτηριστικά» και ότι «η Αμερική αρνείται τις ιστορικές δεσμεύσεις».
Τέταρτον, ο αείμνηστος Πρόεδρος επισημαίνει ότι η «ρεαλιστική πολιτική», όπως την προτείνουν όσοι «αποδοκιμάζουν ή μυκτηρίζουν τας εθνικάς θέσεις», έχει περιεχόμενο ακριβώς αντίθετο εκείνου που αυτοί εννοούν. Και εξηγεί ότι αυτή η πολιτική απαιτεί «αγώνα προς απόκτησιν ισχύος, την ταύτισιν ισχύος και συμφέροντος, την απόρριψιν κάθε ηθικής δεσμεύσεως και κάθε δικαιϊκής επιταγής! Αλλά η Ελλάς αντικειμενικώς δεν έχει την δυνατότητα ασκήσεως τοιαύτης πολιτικής…και για αυτό έχει κάθε συμφέρον να επικαλήται την τήρησιν και όχι να περιφρονή τας επιταγάς του Διεθνούς Δικαίου».
Πέμπτον, για το Σκοπιανό υπενθύμισε ότι με επιστολές του προς τους τότε πρωθυπουργούς (το 1993) Κωνσταντίνο Μητσοτάκη και μετά Ανδρέα Παπανδρέου, αλλά και δημοσίως είχε υποστηρίξει ότι η ύπαρξις του σκοπιανού κρατιδίου και μάλιστα υπό το όνομα «Μακεδονία», απλού ή εν συνθέσει, θα αποτελή θρυαλλίδα και διαρκή κίνδυνον εις τα βόρεια σύνορά μας».
Έκτον και τελευταίον ο Χρ. Σαρτζετάκης εκφράζει την άποψη ότι είναι λάθος η υποχωρητικότητα στα εθνικά μας θέματα, που στηρίζεται στο επιχείρημα ότι «πιεζόμεθα ασφυκτικώς από όλους, ιδίως τους δήθεν φίλους, τους δήθεν συμμάχους, τους δήθεν εταίρους μας, ότι η Ελλάς ευρίσκεται εις δυσχερεστάτην θέσιν, μη δυναμένη να αντιδράση αποτελεσματικώς». Όπως γράφει «ευθεία γλώσσα και εν ανάγκη κατά μέτωπον σύγκρουσις και μετά Μεγάλων και ισχυρών, όταν περί αμύνης των εθνικών μας δικαίων πρόκειται, ιδού τι επιβάλλει και σήμερον, εις το κατώφλιον εθνικού ολέθρου, η ιστορικώς κατωχυρωμένη εθνική μας τιμή και αξιοπρέπεια».
Ως παράδειγμα εθνοπρεπούς στάσης ο αείμνηστος πρ. Πρόεδρος της Δημοκρατίας αναφέρει αυτήν του Ελευθερίου Βενιζέλου, ως πρωθυπουργού, προς τον φιλότουρκο πρωθυπουργό της Γαλλίας Ρεϊμόν Πουανκαρέ, το 1922, υπό δραματικές συνθήκες, μετά την καταστροφή της Μικράς Ασίας. Στην ανάπτυξη της επιχειρηματολογίας του ο Πουανκαρέ δύο φορές τον διέκοψε και του υπέδειξε να μη λησμονεί ότι «η Ελλάς πρόδωσε τη Γαλλία». Οπότε ο Βενιζέλος παγερότατα ανταπάντησε επί λέξει: «Δεν επρόδωσε η Ελλάς κύριε Πρόεδρε. Ακριβώς το αντίθετον συνέβη. Η Γαλλία επρόδωσε την Ελλάδα και η προδοσία αυτή θα παραμείνει εις την Ιστορίαν προς αιωνίαν καταισχύνην της χώρας σας. Χαίρετε». Και απήλθε.
Ο Βενιζέλος υπεραμύνθηκε των εθνικών μας θέσεων μίαν ακόμη φορά, αναφέρει ο Χρ. Σαρτζετάκης, υπό δυσμενέστατες συνθήκες, όταν απεστάλη από την τότε κυβέρνηση Ανδρέου Μιχαλακόπουλου ως αντιπρόσωπος της Ελλάδος στο Συμβούλιο της Κοινωνίας των Εθνών (ΚτΕ), προκειμένου να επιδιώξει την ακύρωση του πρωτοκόλλου Πολίτη –Καλφόφ, με το οποίο η Ελλάδα αναγνώριζε αφρόνως βουλγαρική μειονότητα στη Μακεδονία. Μετά από «σθεναρώτατη υποστήριξη των ελληνικών θέσεων» ο Βενιζέλος πέτυχε την ακύρωση του Πρωτοκόλλου, με απόφαση του Συμβουλίου της ΚτΕ.
Ο Χρ. Σαρτζετάκης προσθέτει ότι όπως αφηγήθηκε ο αυτόπτης πρέσβυς Αθανάσιος Αγνίδης « ο Βενιζέλος εξεβίασε την νίκην εντός δυσμενεστάτου δια την Ελλάδα και έναντί του κλίματος, παρά την αντίθεσιν του αντιπροσώπου της Ιταλίας Βίκτωρος Σιαλόγκα και τα φορτικωτάτας προσπαθείας των αντιπροσώπων των Μεγάλων Δυνάμεων Μεγάλης Βρετανίας Austen Chamberlain και Γαλλίας Aristide Briand, όπως τον μεταπείσουν, έγινε δε βιαιότατο επεισόδιο μεταξύ του τελευταίου αυτού και του Βενιζέλου, τον οποίο ασθενούντα είχεν επισκεφθή εις το ξενοδοχείον, κατά το οποίον μάλιστα ο Βενιζέλος λιγοθύμησε». Και επιλέγει ο αείμνηστος Πρόεδρος: «Τα αφθονούντα παραδείγματα της εθνικής μας Ιστορίας, με την πλήρη αποδυνάμωσιν κάθε προς αντίθετον κατεύθυνσιν σκεπτικισμού, ας εμπνεύσουν και τους σημερινούς υπευθύνους ταγούς μας».-