Tuesday 26 March 2024
Αντίβαρο
Ελληνοτουρκικά Κωνσταντίνος Χολέβας

Ο νεο-οθωμανισμός στα Βαλκάνια και η ελληνική αντίδραση

Όσοι γράψαμε και μιλήσαμε κατά τη δεκαετία του 1990 για το μουσουλμανικό τόξο που επιδιώκει η Τουρκία, χλευασθήκαμε υπερβολικά από τους οπαδούς των εθνικών υποχωρήσεων. Και όσοι προτείναμε την ενίσχυση των αμυντικών και διπλωματικών δεσμών με τις γειτονικές Ορθόδοξες χώρες κατηγορηθήκαμε ότι κατασκευάζουμε Ορθόδοξα τόξα με επιθετική διάθεση προς τους … καλούς γείτονες. Τώρα που διαβάζουμε τη στρατηγική σκέψη του Αχμέτ Νταβούτογλου, Υπουργού Εξωτερικών της Τουρκίας και Καθηγητή Διεθνών Σχέσεων, νιώθουμε δικαιωμένοι. Τα νεο-οθωμανικά και άλλα οράματα του Νταβούτογλου αναλύονται εκτενώς στο ογκώδες βιβλίο του με τίτλο «Στρατηγικό Βάθος- Η Διεθνής θέση της Τουρκίας», το οποίο ορθώς έπραξε και εξέδωσε στην Ελλάδα ο εκδοτικός οίκος ΠΟΙΟΤΗΤΑ. Η μετάφραση είναι του πανεπιστημιακού Ν. Ραπτόπουλου και η επιστημονική επιμέλεια του γνωστού και ρεαλιστή Τουρκολόγου καθηγητή Νεοκλή Σαρρή.

Στις σελίδες 440-485 (αλλά και σε άλλα σημεία) ο συγγραφεύς αναφέρεται ειδικότερα στα Βαλκάνια και μιλά ξεκάθαρα για την ανάγκη της Τουρκίας να περικυκλώσει την περιοχή χρησιμοποιώντας τις μουσουλμανικές χώρες και μειονότητες. Το μουσουλμανικό τόξο που πρέπει να τεθεί στην υπηρεσία του νεο-οθωμανισμού περιγράφεται αυτολεξεί στη σελίδα 477 ως εξής: «Η ζώνη που εξικνείται βορειοδυτικά και μέσω του άξονα Μπίχατς-Κεντρική Βοσνία-Ανατολική Βοσνία-Σαντζάκ (σ.σ. Νοτίου Σερβίας) -Κόσσοβο-Αλβανία-Μακεδονία-Κίρτζαλι (σ.σ. Βουλγαρίας) -Δυτική Θράκη καταλήγει στην Ανατολική Θράκη, έχει από τη σκοπιά της Τουρκίας τον χαρακτήρα ζωτικής αρτηρίας για τη βαλκανική γεωπολιτική και τον γεωπολιτισμό της». Ενώ σε πολλά σημεία παραδέχεται ότι ο μεγαλύτερος κίνδυνος για τα τουρκικά συμφέροντα είναι η δημιουργία ενός Σερβοελληνικού συνασπισμού (σελ. 365) και ομολογεί ότι «ένας ενδεχόμενος Σερβοελληνικοβουλγαρικός συνασπισμός θα έχει ως συνέπεια την αύξηση των πιέσεων επί της στρατηγικής ζώνης, ζωτικής αρτηρίας της Τουρκίας στην περιοχή, στη διάλυση της Μακεδονίας (σ.σ. έτσι ονομάζει την ΠΓΔΜ) και στην κατάρρευση των σχέσεων της Τουρκίας με τη Βοσνία και την Αλβανία» (σελ. 481-482).

Αν θέλουμε ψύχραιμα να δούμε τη σκέψη του Νταβούτογλου με μία πρώτη ανάγνωση παρατηρούμε μία καλή γνώση της Ιστορίας και των γεωπολιτικών θεωριών που αναπτύχθηκαν στη δυτική επιστήμη, αλλά με μία βαθύτερη ανάγνωση που επιβάλλεται– καταλήγουμε ότι πρόκειται για μία επιστημονικοφανή κάλυψη των επεκτατικών και αυτοκρατορικών διαθέσεων της Ισλαμοδημοκρατικής Τουρκίας των Ερντογάν –Νταβούτογλου κ.ά. Στον Επίλογο με τα συμπεράσματά του ο Τούρκος υπουργός προτείνει την αξιοποίηση της διπλωματικής και στρατιωτικής εμπειρίας των Σελτζούκων και Οθωμανών Τούρκων, αλλά με ειρηνικό τρόπο και προτείνει τη Διεθνή οικονομία ως μέσο προβολής της τουρκικής ισχύος. Όμως η ευρύτερη ανάλυση των απόψεών του δείχνει ότι πιστεύει ακράδαντα στον ρόλο των ισχυρών Ενόπλων Δυνάμεων και της Αμυντικής Βιομηχανίας. Για την περίπτωση της Βοσνίας γράφει (σελ. 364-365) κάτι πολύ διδακτικό και για όσους συζητούν τον αφοπλισμό της Κύπρου: «Το σημαντικότερο στοιχείο που θα διασφαλίσει την ύπαρξη της Βοσνίας είναι … η έμπρακτη επιβεβαίωση της εν λόγω βούλησης δια της στρατιωτικής ισχύος. Κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας ιστορίας κανένα έθνος δεν κατόρθωσε να εγγυηθεί την ανεξαρτησία του με τη συγκατάβαση και κηδεμονία άλλου έθνους»!

Ο νεο-οθωμανισμός στα Βαλκάνια θεμελιώνεται στις εξής κυρίαρχες απόψεις του Νταβούτογλου: 1) Πρέπει η Τουρκία ή οι σύμμαχοί της να ελέγχουν τους άξονες των συγκοινωνιών και των ποταμίων μεταφορών. 2) Η Οθωμανική κληρονομιά πρέπει να προβληθεί ως ιστορική ρίζα των βαλκανικών λαών και κυρίως των Αλβανών και Βοσνιομουσουλμάνων. 3) Η Αλβανία θα παίξει τον ρόλο της συμμάχου, μέσω της οποίας η Τουρκία θα βρει διέξοδο προς την Αδριατική. 4) Ο θρησκευτικός παράγοντας είναι απαραίτητο εργαλείο στρατηγικής σκέψης και διαμόρφωσης συμμαχιών. Κατά τον Νταβούτογλου οι Γερμανοί επηρεάζουν τους Καθολικούς Σλοβένους, Κροάτες και Ούγγρους, η Ορθόδοξη Ρωσία επηρεάζει τους Σέρβους και προσεγγίζει Έλληνες, Βουλγάρους και Ρουμάνους, οι ΗΠΑ αναγκαστικά θα στηριχθούν στους Αλβανούς και Βοσνίους που είναι Μουσουλμάνοι. Άρα ο νεο-οθωμανισμός συμπίπτει –έστω πρόσκαιρα- με τα αμερικανικά συμφέροντα στην περιοχή. 5) Οι μουσουλμανικές μειονότητες ανά τα Βαλκάνια πρέπει να αξιοποιηθούν ως εφαλτήρια προωθήσεως των τουρκικών συμφερόντων Γράφει χαρακτηριστικά στη σελίδα 482: «Η Τουρκία … οφείλει να δώσει βάρος σε πολιτικές που περικυκλώνουν την περιοχή στο σύνολό της….. Μπορεί να προταθεί επίσης μία συνεργασία για την εξασφάλιση των πολιτισμικών και εκπαιδευτικών δικαιωμάτων των εθνικών κοινοτήτων, που διαθέτουν διαφορετικές κουλτούρες στους κόλπους των βαλκανικών κρατών. Μία τέτοια συμφωνία μπορεί να διαμορφώσει ένα κατάλληλο έδαφος κυρίως για το Κόσσοβο και τη Δυτική Θράκη». Σημειώνω με ανησυχία την σύνδεση Κοσσόβου και ελληνικής Θράκης στο φάσμα των νεο-οθωμανικών επιδιώξεων.

Ο Νταβούτογλου με χειρουργικό νυστέρι αναδιανέμει σύνορα, λαούς και εθνότητες και ξαναβαπτίζει Οθωμανικά τα Βαλκάνια ενώ εμείς ασχολούμαστε μόνο με τα οικονομικά μας προβλήματα και αδιαφορούμε για όσα εξυφαίνονται εις βάρος μας και μάλιστα δημοσιοποιούμενα μέσω βιβλίων. Το πρώτο ζητούμενο είναι να αποκτήσουμε γραπτό και επίσημο Εθνικό Δόγμα όπως έχει η Τουρκία του Νταβούτογλου, αλλά και η Αλβανία και η Βουλγαρία (δημοσιεύθηκαν το 1997-1998). Επιπλέον νομίζω ότι πρέπει να αντιδράσουμε και εμπράκτως και μάλιστα διδασκόμενοι από … τον Νταβούτογλου. Να ενδυναμώσουμε τις Ένοπλες Δυνάμεις μας, να ενισχύσουμε πολύπλευρα την ελληνοσερβική συνεργασία, να αξιοποιήσουμε ειρηνικά την πολιτιστική και θρησκευτική διάσταση της διπλωματίας μας και να εμποδίσουμε κάθε τάση αφελληνισμού της μειονοτικής παιδείας στη Θράκη.

Κ.Χ. 19-6-2010

Κωνσταντίνος Χολέβας- Πολιτικός Επιστήμων.

5 comments

Π.Τσίρος 27 June 2010 at 20:31

Καλός ο κ. Νταβούτογλου, δεν λέω!

με μιάν υποσημείωση.

Την Ιστορία γράφουν ο Λεωνίδας, ο Διάκος κι΄ ο Παπαφλέσσας, που έχουν σχέση με την σκέψη του Νταβούτογλου, όση ο φάντης με το ρετσινόλαδο.

Reply
Φώτης 27 June 2010 at 21:35

Προτείνετε κ. Χολέβα να ενδυναμώσουμε τις Ένοπλες Δυνάμεις μας . Μα το έχουμε κάνει ήδη : αντικαθιστώντας τις παραγωγικές σχολές τους με τμήματα ΑΕΙ , και μετατρέποντας ιστορικά σκάφη του πολεμικού μας ναυτικού σε παλκοσένικα του ευτελισμού της παρακμιακής μας κοινωνίας !!!
Προτείνετε κ. Χολέβα να αξιοποιήσουμε ειρηνικά την πολιτιστική και θρησκευτική διάσταση της διπλωματίας μας . Μα το έχουμε πραγματοποιήσει ήδη : συλλαμβάνοντας και φυλακίζοντας συνεργάτες του αγωνιστή Κοσσοβάρου Μητροπολίτη Αρτεμίου !!!
Προτείνετε κ. Χολέβα να εμποδίσουμε κάθε τάση αφελληνισμού της μειονοτικής παιδείας στη Θράκη . Εδώ μπορεί να άργησε λιγάκι η ελληνική πολιτεία αλλά τελικά κάτι πρόφτασε και έκανε : απομακρύνοντας την δασκάλα Χαρά Νικοπούλου , και προσπερνώντας αδιάφορα ή και εχθρικά τις προσπάθειες των Πομάκων για πολιτισμική και καταγωγική διαφοροποίηση έναντι των τουρκογενών μουσουλμάνων !!!
Οι καίριες και ξεκάθαρες επιλογικές σας προτάσεις κ. Χολέβα για να υλοποιηθούν δεν απαιτούνται ούτε λεφτά ούτε η συμμαρτυρία του ΔΝΤ ή της ΕΕ . Ψυχή μονάχα χρειάζεται .
Πού θα την βρούμε ; Όχι βεβαίως στα πολυτελή σαλόνια ή τα πανάκριβα προάστια του κλεινού άστεως . Ούτε στα γεμάτα στομάχια των εχόντων και κατεχόντων . Η ψυχή η ζώσα ένα μονάχα κατοικητήριο έχει : τα στήθια των απλών ανθρώπων του μόχθου και του τίμιου ιδρώτα .

Reply
nectos 28 June 2010 at 10:55

Στις αρχές του 1990 όταν η κατάρρευση της ΕΣΣΔ δημιουργούσε προσδοκίες για υποβάθμιση του
γεωστρατηγικού ρόλου της Τουρκίας,οι `Ελληνες αναλυτές και διπλωματές μιλούσαν για τη
δημιουργία μιάς ορθόδοξης βαλκανικής κοινοπολιτείας που θα λειτουργούσε με πολιτικούς,
οικονομικούς και γεωστρατηγικούς όρους.
Τώρα η πολιτική και πνευματική ελίτ του τόπου καλούν το έθνος να “προσαρμοστεί” και να
δεχθεί την ένταξη στο γεωπολιτικό δόγμα της Τουρκίας.Η αλλαγή φιλοσοφίας έχει να κάνει
με το γεγονός οτι η αστική τάξη του πατριωτικού κέντρου συρρικνώθηκε αισθητά και η
οικονομική διαχείριση του τόπου πέρασε στην διεθνική μεταμοντέρνα φεουδαλική τάξη που τα
συμφέροντα της εξυπηρετούνται από την ελληνοτουρκική φιλία.
Νεκτάριος Κατσιλιώτης
Ιστορικός-Εκδότης

Reply
ΚΕΡΑΥΝΕΙΟΣ 29 June 2010 at 06:44

Οι Ελληνες υπνωτουν και εχουν γινει ερμαιο τυχαρπαστων και εν πολλοις απατριδων πολιτικων. Η Ελλας χρειαζεται μια νεα και αφθαρτη προσωπικοτητα που θα συνεγειρει το πληθος με οραμα. Αν δεν βρεθει συντομα η χωρα θα αφανισθει

Reply
SpiderN 30 June 2010 at 23:08

Ο κ. Νταβούτογλου θα υποστηριχτεί από τις ΗΠΑ στο βαθμό που τους είναι χρήσιμος στην γεωστρατηγική τους. Μη ξεχνάμε την “αλλεργία” του μέσου Αμερικάνου σε κάθε τι που έχει σχέση Μουσουλμανικό, ειδικά μετά την 11/9, καθώς και την “απαραίτητη” υποστήριξη προς το Ισραηλ. Τα χαρτιά του Νταβούτογλου δεν του βγαίνουν ούτε και στο εσωτερικό της Τουρκίας. Οι Κεμαλιστές δεν έχουν πει την τελευταία τους λέξη, ο τουρκικός στρατός είναι (ακόμα) κεμαλικός, και η ανάδειξη νέου αρχηγού του Κεμαλικού κόμματος, του Κ. Ντερβίσογλου, αναπτέρωσε τις ελπίδες τους. Οχι βέβαια οτι μια Κεμαλική Τουρκία θα είναι απαραίτητα φιλική. Η επιδιωκόμενη βελτίωση των σχέσεων με τους Άραβες μέσω της Χαμάς (βλ. επεισόδειο στη Γάζα) προσκρούει στην δυσπιστία τους απέναντι σε μια Νεο-οθωμανική Τουρκία, εφόσον και οι ίδιοι υπέφεραν ως υπήκοοί της, όπως και εμείς. Συνεπώς δεν είναι όλα “ρόδινα” σε μια πολιτική, όπως του Νταβούτογλου, ο οποίος μπορεί μεν να θέλει, αλλά δεν σημαίνει οτι η γεωστρατηγική της περιοχής τον ευνοεί. Πολλά επίσης παίζονται με τις ενεργειακές πηγές: Οι Ρώσοι, για παράδειγμα, δεν θα ανεχθούν και πάρα πολλά τερτίπια σχετικά με τα πετρέλαιά τους, μήτε οι Ευρωπαίοι. Για την Ελλάδα, εκείνο που προέχει είναι όχι οι ψωρο-συμμαχίες με την πελιδνή Σερβία (αλήθεια, ποιό το ειδικό βάρος της στην περιοχή;) ή την επίσης πτωματική Βουλγαρία, αλλά η όσον το δυνατόν πιο γρήγορα έξοδος από την οικονομική κρίση. Αν όχι, τι εξοπλισμούς και με τι να κάνουμε; Τότε ίσως πετύχει ο κ. Νταβούτογλου.

Reply

Leave a Comment

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.