Ἡ Ἑλλὰς τοῦ ΟΧΙ (1940-44)

Ἡ Ἑλλὰς τοῦ ΟΧΙ (1940-44)
http://pheidias.antibaro.gr/1940.htm

Ἀφιέρωμα στὸ ΟΧΙ τοῦ 1940

• Τὸ νόημα τοῦ ΟΧΙ
• Διαγγέλματα, ἀνακοινώσεις, ἱστορικὰ ἔγγραφα καὶ δημοσιεύσεις ἐποχῆς
• Τὸ Ἔπος στὸ πεδίο τῶν μαχῶν· τὰ ἱστορικὰ γεγονότα
• Πινακοθήκη καὶ δισκοθήκη εποχῆς· ἐκδόσεις, λογοτεχνία καὶ βίντεο
• Τιμὴ καὶ Μνήμη

Ἔγραφα, φίλοι μου, δεκαπέντε χρόνια πρίν, στὶς 28 Ὀκτωβρίου 1997, ξεκινώντας τὴν κατασκευὴ τῶν ἱστοσελίδων μου:

   Ζήτω τὸ ΟΧΙ! Ζήτω ἡ ΕΛΛΑΣ!
   Ἐορτάζουμε τὴν 28η Ὀκτωβρίου 1940, ἀντλώντας ἀπὸ τὸ μεγαλεῖο τοῦ Ἑλληνικοῦ παρελθόντος, δύναμη γιὰ τὸ παρὸν καὶ ἔμπνευση γιὰ τὸ μέλλον.
   Ὡς ἐλάχιστη συμβολὴ στὴν ἱστορικὴ μας μνήμη, συγκέντρωσα καὶ παρουσιάζω τὰ τεκμήρια αὐτῆς τῆς μικρῆς συλλογῆς.

Φειδίας Ν. Μπουρλᾶς
Ἀθῆναι, 28 Ὀκτωβρίου 1997

* * *

…Καὶ τέσσερα χρόνια πρίν:

Γιατὶ τὸ ᾿40

Ὁ Μαραθών (ὅπου ὁ ἄρχων πολέμαρχος τῶν Ἀθηναίων μοῦ ἐδάνισε καὶ τὸ διαδικτυακό μου ὄνομα), αἱ Θερμοπύλαι, ἡ Σαλαμίς…
Εὐρίσκονται πιὰ στοὺς φωτεινοὺς αἰθέρες, πέρα ἀπὸ τὰ ἀνθρώπινα, στὸν πλατωνικὸ Κόσμο τῶν Ἰδεῶν, ἐξ οὗ οἱ ψυχές μας ἔλκουν τὴν πρωταρχή τους…

Οἱ πολεμίστρες τῶν τειχῶν τῆς Βασιλεύουσας, οἱ ἀκρίτες καὶ οἱ αὐτοκράτορες…
Ἔχουν περάσει στὶς προσευχὲς καὶ στὰ ὄνειρά μας…

Τὸ ἀθάνατο κρασὶ τοῦ ᾿21…
Αὐτοὶ οἱ μπαρουτοκαπνισμένοι φουστανελάδες μὲ τὶς μουστάκες καὶ τὶς σπάθες, σὰν νά ᾿χουν κάτι πολὺ δικό μας… Εἶναι πιὰ δικοί μας θαρρεῖς, κι ὅμως, μακρινοὶ συγχρόνως – ἡ κάπνα τοῦ μπαρουτιοῦ εἶναι ἢ ἡ ἀχλὺς τοῦ μύθου; Στὰ παραμύθια τῆς γιαγιᾶς κι ακόμη παραπέρα…

Κι ἐρχόμαστε στὸν αἰῶνα μας – στὸν προηγούμενο, δηλαδή. Μὲ τὶς ἐφημερίδες καὶ τὰ ραδιόφωνα.
Ὁ Μακεδονικὸς Ἀγῶν, ὁ Μελᾶς, ὁ Ἄγρας, ὁ Δραγούμης· οἱ πλάβες στὴν λίμνη τῶν Γιαννιτσῶν, οἱ δάσκαλοι καὶ οἱ φλογεροὶ παπάδες…
Σὰν χθὲς μᾶς τά ᾿λεγε δίπλα στὸ τζάκι ἡ Πηνελόπη Δέλτα.
Οἱ Βαλκανικοὶ Πόλεμοι. Ἡ μεγάλη ἐξόρμησις – μὲ τὸν Στρατηλάτη Κωνσταντῖνο καὶ τὸν ὁραματιστὴ Βενιζέλο. Γεωπολιτικῶς ἡ κορυφαία στιγμὴ τοῦ 20οῦ αἰῶνος. Κι ὅμως… ἐξ ἀρχῆς τὸ σπέρμα τοῦ Διχασμοῦ… φούντωσε καὶ μᾶς σταμάτησε ὅταν ἀκούγονταν ἤδη οἱ καμπάνες τῆς Ἁγια Σοφιᾶς.
Τέλος;

Ὄχι! Νὰ τὸ ᾿40! Τὸ δικό μας ᾿40!
Ναί, αὐτοὶ ἤμεθα ἐμεῖς! Πῶς ἤμεθα καὶ μποροῦμε νὰ εἴμεθα ἐμεῖς.
Οἱ πατεράδες μας τὸ θυμοῦνται καὶ μᾶς μιλοῦν ἀκόμη! Οἱ παπποῦδες μας πολέμησαν! Οἱ δικοί μας ἄνθρωποι, οἱ δικοί μου, οἱ δικοί σου· οἱ ἁπλοὶ ἄνθρωποι ποὺ ἔζησαν τὸν πόνο, τὴν πείνα καὶ τὸν θάνατο – καὶ ὅμως μεγάλωσαν παιδιά· οἱ ἴδιοι, οἱ ἁπλοὶ ἄνθρωποι, οἱ ἴδιοι, οἱ ἥρωες, οἱ ἀετοὶ τῆς Πίνδου. Ἐμεῖς.
Δὲν εἶναι σελίδες ἀπὸ τὰ ἀρχαῖα βιβλία. Εἶναι οἱ δικοί μας ἄνθρωποι, ὁ τόπος μας κι ἡ σημερινή -χθεσινή- μας πατρίδα· ἐμεῖς.
Ἄλλοι -πολὺ ἄλλοι…-, ἀλλὰ ἐμεῖς.
Αὺτὸ εἶναι τὸ ΟΧΙ τοῦ 1940. Γι᾿ αὐτὸ μιλᾷ στὴν ψυχή μας.
Καὶ τί σημαίνει τὸ ΟΧΙ;
Ἠθικῶς, τὸ ἀπόλυτον. Ἔναντι ὅλων, μέχρι τέλους.
Ἐθνικῶς, τὸ θαῦμα. Μετὰ ἀπὸ εἴκοσι χρόνια ἐμφυλίων παθῶν, ὅλοι μία καρδιά. Μὲ τὸ χαμόγελο στὰ χείλη καὶ τὸ τραγοῦδι στὸν δρόμο γιὰ τὸ μέτωπο. Αὐτὸ τὸ χαμόγελο ποὺ θὰ κάνει τὸν Κώστα Οὐράνη νὰ γράψῃ «εὐαγγελίστηκα τὴν Ἑλλάδα».
Θά ᾿λεγες, ὅλα τὰ προτερήματα τῶν Ἑλλήνων στὸν μέγιστο βαθμό, χωρὶς κανένα ἀπὸ τὰ ἐλαττώματα.
Ἡ κρατικὴ καὶ ἀτομική μας ἀνοργανωσιά; Οὐδέποτε ἡ πολιτεία μας ἐλειτούργησε τελειότερα.
Οἱ προσωπικοὶ ἐγωισμοὶ καὶ τὰ μικροσυμφέροντα; Ὅλοι, ἀπὸ τὸν Κυβερνήτη μέχρι τὸν φαντάρο, ἕνα – ὁ καθεὶς ἐφ᾿ ᾧ ἐτάχθη.
Καὶ αὐτοὶ ἤμεθα ἐμεῖς! Πῶς ἤμεθα καὶ μποροῦμε νὰ εἴμεθα ἐμεῖς.
Ἡ ἄλλη Ἑλλάδα, ἡ ἄλλη, φωτεινὴ πλευρὰ τοῦ κακοῦ ἑαυτοῦ μας.

Κρατῆστε τὶς μνῆμες!

* * *

…Καὶ δύο χρόνια πρίν:

Ἀπὸ ἀλλοῦ

Διαβάζω τὸ δίφυλλο τῆς «Καθημερινῆς» τῆς 29ης Ὀκτωβρίου 1940 (ἐμπεριέχεται ἀνατυπωμένο στὸ σημερινὸ φύλλο (24-10-2010) τῆς ἐφημερίδος). Μιὰ περίεργη αἴσθησις μὲ ἀνατριχιάζει· δὲν ξέρω γιατί. Καὶ ἔξαφνα τὸ συνειδητοποιῶ μὲ τρόμο: Δὲν πρόκειται ἁπλῶς γιὰ μιὰ ἄλλη ἐφημερίδα ποὺ περιέργως ἔχει τὸν ἴδιο τίτλο μὲ τὴν σημερινή· πρόκειται γιὰ μιὰ ἄλλη χώρα, ποὺ κατοικεῖται ἀπὸ ἄλλους ἀνθρώπους, ποὺ μιλοῦν μιὰ ἄλλη γλῶσσα.

70 μόλις χρόνια· οἱ πατεράδες καὶ οἱ παπποῦδες μας ἔχουν ζωντανὲς μνῆμες. Καὶ ὅμως. Αὐτὴ ἡ Ἑλλάδα πρέπει νὰ βρίσκεται σὲ ἕνα ἄλλο, παράλληλο σύμπαν· σὲ ἕνα σύμπαν τοῦ ὀνειρόκοσμου. Τὰ κείμενα, οἱ φωτογραφίες, ἡ γῆ καὶ τὰ κειμήλια, ἁπτά, ὑλικά· τὰ ὀνόματα, ἀκόμη κι οἱ ἄνθρωποι, πολλοὶ ἀκόμη, ζωντανοί. Δικά μας, δίπλα μας, οἰκεῖα· καὶ ξένα μαζί· ἀπὸ ἀλλοῦ. Ἀπὸ ἕναν κόσμο ποὺ κάποτε ἦταν ὁ δικός μας. Καὶ ξάφνου ἀπομακρύνεται, μὲς στὴν ἀχλὺ ποὺ πυκνώνει τοῦ μύθου, κι οἱ πύλες τοῦ παράλληλου αὐτοῦ σύμπαντος τῆς ὀνειροχώρας κλείνουν. Τὸ ΟΧΙ χάνεται, μέσα στοὺς θρύλους τοῦ Μακεδονικοῦ Ἀγῶνος, τοῦ Εἰκοσιένα, καὶ τὴν ἀπόμακρη, ἀρχαία ἠχὼ ἀπὸ τοὺς παφλασμοὺς τῶν κουπιῶν στὰ κύματα τῆς Σαλαμῖνος καὶ τὴν κλαγγὴ τῶν ἀσπίδων καὶ τῶν δοράτων στὸν Μαραθῶνα…

«Αἱ ἰταλικαὶ στρατιωτικαὶ δυνάμεις προσβάλλουσιν ἀπὸ τῆς 05:30 ὥρας τῆς σήμερον τὰ ἡμέτερα τμήματα προκαλύψεως τῆς Ἑλληνοαλβανικῆς Μεθορίου. Αἱ ἡμέτεραι δυνάμεις ἀμύνονται τοῦ Πατρίου ἐδάφους.»

Ἀνατριχιάζω. Ὁ ἑλληνισμὸς ὅλος ἐγείρεται. Οἱ ψυχὲς φλέγονται.

Καὶ ἔξαφνα, μιὰ ἐνοχλητική, χυδαία φωνὴ μὲ ἐπαναφέρει στὸ βάρβαρο ἐδῶ: «Μαζὶ τὰ φάγαμε.»

Πόσο θὰ ἤθελα μιὰ μέρα νὰ ξυπνήσω σ᾿ ἐκεῖνο τὸ πρωϊνό!

* * *

…Καὶ πάλι, καὶ πάλι, καὶ ξανά, καὶ ξανά:

«Αὐτὸν τὸν λόγο θὰ σᾶς πῶ, δὲν ἔχω ἄλλον κανένα· μεθύστε μὲ τὸ ἀθάνατο κρασὶ τοῦ Εἰκοσιένα.»
(Κωστῆς Παλαμᾶς, «Στὴ νεολαία μας», 1 Νοεμ. 1940»)

Φειδίας Ν. Μπουρλᾶς
Ἀθῆναι, 15 Αὐγούστου 2012