Monday, November 17, 2025

Νικηταράς ο Τουρκοφάγος.

Γράφει ο Στυλιανός Καβάζης.

Στις 25 Σεπτεμβρίου του 1849 φεύγει από την ζωή ένας από τους μεγαλύτερους ήρωες της Ελληνικής Εθνεγερσίας!

Γεννήθηκε το 1782 στο χωριό Τουρκολέκα Μεγαλόπολης και ήταν γιος του κλέφτη Σταματέλου Τουρκολέκα και της Σοφίας Καρούτσου, αδελφής της γυναίκας του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη. Κατά μία άλλη εκδοχή, γεννήθηκε το 1784 στο χωριό Νέδουσα Μεσσηνίας. Σε ηλικία 11 χρονών βγήκε στο κλαρί με την ομάδα του πατέρα του και στη συνέχεια εντάχθηκε στο σώμα του πρωτοκλέφτη Ζαχαριά Μπαρμπιτσιώτη, του οποίου αργότερα παντρεύτηκε την κόρη Αγγελίνα.

Η ανδρεία και τα σωματικά του προσόντα τον οδήγησαν το 1805 στη ρωσοκρατούμενη τότε Ζάκυνθο. Εκεί εντάχθηκε στο ρωσικό τάγμα, που πολέμησε τον Ναπολέοντα στην Ιταλία. Αργότερα, επέστρεψε στη Ζάκυνθο για να υπηρετήσει αυτή τη φορά τους Γάλλους, που είχαν καταλάβει το νησί. Στις 18 Οκτωβρίου 1818, ενώ βρισκόταν στην Καλαμάτα, μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία. Με τον θείο του Θεόδωρο Κολοκοτρώνη και τον Παπαφλέσσα συνέβαλε στην προετοιμασία του Εθνικού Ξεσηκωμού και στις 23 Μαρτίου 1821 μπήκε στην Καλαμάτα μαζί με τους άλλους στρατιωτικούς αρχηγούς.

Από την αρχή ενστερνίσθηκε το στρατηγικό σχέδιο του Κολοκοτρώνη για την κατάληψη της Τριπολιτσάς και πήρε μέρος σε όλες τις επιχειρήσεις για την κατάληψη του διοικητικού κέντρο των Οθωμανών στην Πελοπόννησο. Διακρίθηκε στη Μάχη του Βαλτετσίου (12 Μαΐου 1821), ενώ αποφασιστική ήταν η συμβολή του στη Μάχη των Δολιανών (18 Μαΐου 1821), όπου ανέδειξε στο έπακρο τις στρατιωτικές του ικανότητες. Επικεφαλής μόλις 600 ανδρών κατανίκησε τον στρατό του Κεχαγιάμπεη που ανήρχετο σε 6.000 άνδρες και σχεδόν τον αποδεκάτισε. Γι’ αυτόν τον πραγματικό του άθλο, οι συμπολεμιστές του τον ονόμασαν «Τουρκοφάγο».

Μέχρι το τέλος του Αγώνα ο Νικηταράς ήταν στην πρώτη γραμμή, πολεμώντας είτε στην Πελοπόννησο είτε στην Ανατολική Στερεά Ελλάδα, όπου συνεργάστηκε με τον Οδυσσέα Ανδρούτσο και τον Γεώργιο Καραΐσκάκη. Πήρε μέρος στην Άλωση της Τριπολιτσάς (23 Σεπτεμβρίου 1821) και ήταν από τους λίγους αρχηγούς που αρνήθηκε να συμμετάσχει στη διανομή των λαφύρων.

Διακρίθηκε στη Μάχη του Αγιονορίου (26-28 Ιουλίου 1822), που αποτελείωσε τη στρατιά του Δράμαλη δύο μέρες μετά τη Μάχη στα Δερβανάκια. Η ανιδιοτέλεια του ανδρός φάνηκε για μία ακόμη φορά, όταν από το πλήθος των λαφύρων της μάχης πείστηκε να δεχθεί ένα πανάκριβο σπαθί, το οποίο αργότερα προσέφερε στον έρανο για την ενίσχυση του Μεσολογγίου. Κατά τη διάρκεια του Εμφύλιου Πολέμου τάχθηκε στο πλευρό του Κολοκοτρώνη, αλλά φρόντισε πάντα να επιδιώκει τον συμβιβασμό και τη συνεννόηση.
Μετά την Απελευθέρωση τάχθηκε στο πλευρό του Καποδίστρια κι έγινε ένας από τους στενότερους συνεργάτες του Κυβερνήτη. Πήρε μέρος στην Δ’ Εθνοσυνέλευση του Άργους (1829), ως πληρεξούσιος του Λεονταρίου. Επί Όθωνος περιέπεσε σε δυσμένεια, επειδή υποστήριζε το αντιπολιτευόμενο Ρωσικό Κόμμα.

Προφυλακίστηκε το 1839 ως αρχηγός συνωμοτικής ομάδας, αλλά στη δίκη του (11 Σεπτεμβρίου 1840), αθωώθηκε ελλείψει στοιχείων. Εντούτοις, η κράτησή του παρατάθηκε με αποτέλεσμα να υποστεί ανεπανόρθωτη βλάβη η υγεία του και σχεδόν να τυφλωθεί. Αποφυλακίστηκε στις 18 Σεπτεμβρίου 1841 και αποτραβήχτηκε με την οικογένειά του στον Πειραιά.

Μετά την εξέγερση της 3ης Σεπτεμβρίου 1843 του απονεμήθηκε ο βαθμός του υποστρατήγου και έλαβε μία τιμητική σύνταξη, η οποία ήταν ο μόνος πόρος της ζωής του. Το 1847 διορίσθηκε μέλος της Γερουσίας και δύο χρόνια αργότερα, στις 25 Σεπτεμβρίου 1849, έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 67 ετών. Ο Νικηταράς απέκτησε δύο κόρες κι ένα γιο, τον Ιωάννη Σταματελόπουλο, που ακολούθησε καριέρα στρατιωτικού. Άφησε Απομνημονεύματα, τα οποία υπαγόρευσε στον εθνικό δικαστή Γεώργιο Τερτσέτη.

Τέλος, ο Νικηταράς, ο ΤΟΥΡΚΟΦΑΓΟΣ, αυτός που με δυσκολία πήραν το σπαθί από το χέρι του μετά την καταστροφή του Δράμαλη, ένας από τους μεγαλύτερους ήρωες της εθνικής παλιγγενεσίας χρειάστηκαν πάνω από 170 χρόνια για να γίνει (με ιδιωτική πρωτοβουλία παρακαλώ του βατραχανθρώπου εν αποστρατεία Κώστα Χατζηδάκη φωτό 2) ένα κενοτάφιο δίπλα στον Κολοκοτρώνη. Και ο τάφος του χαμένος στο χρόνο και κανείς δεν τον αναζήτησε.

“Κατέληξε” μοναχός του στην άκρη του δρόμου και κανείς δεν τον υπερασπίστηκε στο τέρμα της ζωής του,
ενώ εκείνος μας υπερασπίστηκε όλους, όλες τις γενιές κι εκείνες, και τις τωρινές και εκείνες που θα’ ρθουν.
Πρέπει ως Έλληνες να ζητήσουμε συγγνώμη, να πούμε ένα ευχαριστώ γιατί μας προσέφερε την δυνατότητα να ζούμε και να σκεφτόμαστε ελεύθερα.
“Συγνώμη καπετάνιο μου…Και σε ευχαριστούμε! ”

Υ.Γ Ο Κολοκοτρώνης, ο Νικηταράς, ο Μπότσαρης, ο Ανδρούτσος και οι υπόλοιποι αληθινοί ήρωες του Ελληνικού έθνους που γονάτισαν τους εχθρούς με το σπαθί και την ανδρεία τους, σήμερα στέκουν αθέατοι και λησμονημένοι. Η επίσημη πολιτεία, που θα έπρεπε να τους τιμά ως θεμέλια της ελευθερίας μας, αδιαφορεί οι τάφοι τους χάνονται στο χρόνο και τα μνημεία τους(τα ελάχιστα που υπάρχουν)είναι κακοσυντηρημένα και στις περισσότερες περιπτώσεις βανδαλισμένα από τους γνωστούς μπαχαλάκηδες. Αντίθέτως προβάλλονται πρόχειροι ήρωες, προκάτ, χωρίς ψυχή, χωρίς θυσία μια ψευδεπίγραφη εκδοχή της πατρίδας μας. Ας ξυπνήσουμε από την νωθρότητα και την υποκρισία η μνήμη των αληθινών αγωνιστών δεν είναι προαιρετική, δεν είναι διακοσμητική αλλά είναι η ίδια η υπόσταση του Έθνους μας. Όσο εμείς τους αγνοούμε και τους ξεχνάμε, αυτοί θα συνεχίζουν να κρατούν ζωντανή την ελευθερία που μας κληροδότησαν, αδιάφοροι για τις αδικίες των καιρών μας.

 

ΠΑΡΑΘΕΜΑ – Ο αδερφός του Νικηταρά ο άγιος Νεομάρτυρας Ιωάννης Τουρκολέκας.

Ο νεομάρτυρας και παιδομάρτυρας Άγιος Ιωάννης ο Τουρκολέκας γεννήθηκε το 1805 μ.Χ. στο χωριό Τουρκολέκα Αρκαδίας.

Πατέρας του ήταν ο Σταματέλος Σταματελόπουλος-Τουρκολέκας, ονομαστός αγωνιστής της περιοχής Λεονταρίου και μητέρα του, η αδελφή της συζύγου του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, Σοφία.
Μεταξύ των τεσσάρων του αδελφών διακρινόταν ο γνωστός οπλαρχηγός Νικήτας, γνωστός ως Νικηταράς (ο τουρκοφάγος) και ο διδάσκαλος της πολεμικής τακτικής ευπαίδευτος λοχαγός Νικόλαος.

Το 1816 μ.Χ. ο Ιωάννης, 11 χρονών τότε, μαζί με τον πατέρα του και τον Αναγνώστη, γιό του αγωνιστή του Πάρνωνα Ζαχαριά, ενώ ταξίδευαν για τα Κύθηρα, λόγω θαλασσοταραχής βρέθηκαν στη Νεάπολη της Λακωνίας. Ο Αγάς της περιοχής Χουσεΐν, με δόλο τους συνέλαβε και τους έστειλε στην ανωτέρα Τουρκική αρχή της Μονεμβασίας. Εκεί οι συλληφθέντες φυλακίστηκαν στο κάστρο της.

Στη συνέχεια ο άρχοντας της Μονεμβασίας ζήτησε οδηγίες από τον Βοεβόδα του Μυστρά, ο οποίος διέταξε να αποκεφαλιστούν και οι τρεις φυλακισμένοι. Πρώτα αποκεφαλίστηκαν ο Αναγνώστης και ο πατέρας του Αγίου.

Για την ομολογία, το μαρτυρικό τέλος και το θαυμαστό σημείο, που έδωσε ο Θεός, μετά τον αποκεφαλισμό του παιδομάρτυρα, γράφει, σχετικά ο αδελφός του Αγίου, ο Νικηταράς:

«Στον αδελφό μου πρότειναν ν’ αλλάξει την πίστη του. Του δείχνουν τον σκοτωμένο πατέρα του και του λέγουν κάθησε να σε κάνουμε Τούρκο. Τότε το παιδί κάνει το σταυρό του και τους απαντά: θα πάω κι εγώ εκεί που πάει ο πατέρας μου. Του ξαναλέγουν· γίνε Τούρκος. Το παιδί όμως ξανακάνει το σταυρό του. Έγινε από το αίμα του σταυρός. Πήραν τα κεφάλια τους στην Τριπολιτσά».

Η σφαγή και των τριών έγινε στις 16 Όκτωβρίου 1816 μ.Χ., έξω από τον Ιερό Ναό του «Ελκομένου Χριστού» στην πάλαια Μονεμβασία. Εκεί, στο δάπεδο της αυλής του Ναού, το αίμα του παιδομάρτυρα και νεομάρτυρα Ιωάννη, σχημάτισε Σταυρό και έτσι αποκαλύφθηκε η ένδοξη είσοδος του Αγίου στη Βασιλεία του Θεού και η ένταξή του στη χορεία των Μαρτύρων.

Οι κεφαλές, του νεομάρτυρα Ιωάννη, του πατέρα του και του Αναγνώστου εστάλησαν στον Πασά της Τριπόλεως, τα δε σώματα τους ετάφησαν στην Μονεμβασία, και μέχρι σήμερα παραμένει άγνωστος ο τόπος της ταφής και των κεφαλών και των σωμάτων τους.
Το σημείο του Σταυρού, το οποίο στο δάπεδο της αυλής του Ναού σχημάτισε το μαρτυρικό και αγνό αίμα του Αγίου Ιωάννη, έγινε πηγή συριγμού των υποδούλων χριστιανών Ελλήνων και τόπος ιερού προσκυνήματος των πιστών.

Ναός του Αγίου υπάρχει στο χωριό που γεννήθηκε και μεγάλωσε και εορτάζεται η μνήμη του στις 16 Οκτωβρίου έκαστου έτος.

Κενοτάφιο Νικηταρά Τουρκοφάγου, ύστερα από ιδιωτική πρωτοβουλία του βατραχανθρώπου εν αποστρατεία Κώστα Χατζηδάκ.
Το περίφημο πριονωτό σπαθί του Νικηταρά, όπως εκτίθεται στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο στη Παλιά Βουλή. Αυτό που έσπερνε τον τρόμο στους Τούρκους. Μόνο συγκίνηση και έναν απέραντο σεβασμό μπορείς να αισθανθείς όταν στέκεσαι μπροστά του. Αυτά τα κειμήλια είναι η ψυχή του έθνους μας!
Ορείχαλκινο προσωπείο του Νικηταρά. Στο προσωπείο του διακρίνεται οίδημα στο δεξί μάτι, καθώς τα τελευταία χρόνια της ζωής του έπασχε από ζάχαρο, χωρίς να το γνωρίζει, με αποτέλεσμα να χάσει την όραση του. Το προσωπείο αυτά αντιγράφηκε σε ορείχαλκο(μαζί με άλλα δώδεκα αγωνιστών της επανάστασης του 1821), την τελευταία δεκαετία του 20ού αιώνα από τα γύψινα εκμαγεία των αγωνιστών, τα οποία δωρήθηκαν στην Ιστορική Εθνολογική Εταιρεία Ελλάδος, το 1886 από το Σχολείον των Τεχνών.

Σχετικά άρθρα

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

Συνδεθείτε!

14,524FansLike
2,432FollowersFollow
6,920SubscribersSubscribe