Γράφει ο Στυλιανός Καβάζης.
Η ιστορία ενός έθνους δεν γράφεται μόνο με τα σπαθιά των στρατηγών, αλλά και με τις θυσίες εκείνων που ύψωσαν το ανάστημά τους απέναντι στην αδικία και την τυραννία. Στην ιστορία της Θεσσαλίας ξεχωρίζει η μορφή του Δον Ιωάννη Δαλέζιου, παπικού ιερέα από τη Σύρο, ο οποίος με τη ζωή και τη θυσία του απέδειξε ότι η αγάπη για την πατρίδα ξεπερνά κάθε δόγμα.
Ο Δαλέζιος, καταγόμενος από μεγάλη οικογένεια της Σύρου, σπούδασε στη Γένοβα θεολογία και φιλοσοφία. Χειροτονήθηκε το 1878 και επέστρεψε στην Ελλάδα, για να υπηρετήσει τον λαό. Το 1884 τοποθετήθηκε στον Βόλο, σε μια πόλη που έβραζε από τον πόθο της ελευθερίας. Εκεί, ο Πατέρας Ιωάννης δεν περιορίστηκε στα στενά καθήκοντα της ενορίας του αλλά εμψύχωνε τους στρατιώτες, συνόδευε τους τραυματίες, και ενέπνεε με τα κηρύγματά του. Μιλούσε για έναν αγώνα που ήταν ταυτόχρονα υπέρ πίστεως και πατρίδος!
Αξίζει να σημειωθεί ότι η στάση του δεν ήταν αυτονόητη για όλους τους παπικούς. Στην ιστορία υπήρξαν περιπτώσεις όπου πρόκριναν την ουδετερότητα ή και την αντίθεση σε εθνικά κινήματα, υπό την πίεση των οθωμανικών αρχών ή των δυτικών διπλωματικών ισορροπιών. Ο Δαλέζιος όμως δεν δέχτηκε τέτοιους συμβιβασμούς. Στάθηκε με θάρρος στο πλευρό του λαού του Βόλου, ορθοδόξων και παπικών μαζί, μιλώντας με τη φωνή της Ελλάδος.
Η κορυφαία στιγμή ήρθε τον Φεβρουάριο του 1898, όταν οι Τούρκοι απαγόρευσαν στον μητροπολίτη Δημητριάδος Γρηγόριο να τελέσει δοξολογία για τη διάσωση του βασιλέως Γεωργίου. Ο Δαλέζιος, στηριζόμενος και από τον Γάλλο πρόξενο Ροζού, τόλμησε εκεί όπου άλλοι σιώπησαν,τέλεσε τη δοξολογία στην παπική εκκλησία, μίλησε με εθνική έξαρση και ζήτησε ανοιχτά την οριστική αποχώρηση των Οθωμανών. Το πλήθος που συνέρρευσε ορθόδοξοι και παπικοί, Βολιώτες κάθε κοινωνικής τάξης τον χειροκρότησε. Οι Τούρκοι όμως δεν συγχώρησαν την πρόκληση. Τη νύχτα της 18ης προς 19η Μαρτίου 1898, δύο Οθωμανοί στρατιώτες τον δολοφόνησαν στον ύπνο του.
Η κηδεία του συγκλόνισε τον Βόλο. Ένα γαλλικό άγημα απέδωσε τιμές, οι πρόξενοι των Μεγάλων Δυνάμεων παρέστησαν, και ο λαός ανεξαρτήτως δόγματος συνόδευσε τον νεκρό. Στον μητροπολιτικό ναό, ο ορθόδοξος μητροπολίτης Γρηγόριος μίλησε με συγκλονιστικά λόγια: «Ο μακαρίτης ηγάπησε τον λαόν μου ως δικόν του». Ήταν η αναγνώριση ότι ο παπικός ιερέας είχε σταθεί δίπλα στο ποίμνιο της Θεσσαλίας σαν αδελφός.
Ο Δον Ιωάννης Δαλέζιος συγκαταλέγεται δικαίως στους Εθνομάρτυρες του Γένους. Όχι γιατί εκπροσώπησε μια ομολογιακή παράταξη, αλλά γιατί υπερέβη τα τείχη του δόγματος και στάθηκε Έλληνας, άνθρωπος της ελευθερίας. Η θυσία του υπενθυμίζει πως η αληθινή πατριωτική αγάπη δεν μετριέται με θρησκευτικές ταμπέλες, αλλά με το θάρρος της πράξης.
Ο “παπα-Γιάννης” της Σύρου και του Βόλου έγραψε με το αίμα του ένα μάθημα που παραμένει ζωντανό η ελευθερία είναι καρπός ενότητας, θυσίας και πίστης. Ακριβώς γι’ αυτό η μνήμη του παραμένει φωτεινό παράδειγμα για όλους τους Έλληνες.
Σήμερα, στο Βόλο, μια οδός φέρει προς τιμήν του το όνομά του και όμως, οι περισσότεροι που τη διασχίζουν βιαστικά ίσως να μη γνωρίζουν την ιστορία του ανθρώπου που πλήρωσε με το αίμα του την αγάπη του για την ελευθερία. Η σιωπηλή αυτή παρουσία του στον χάρτη της πόλης είναι μια πρόσκληση να θυμηθούμε ότι πίσω από κάθε όνομα κρύβεται μια θυσία, κι ότι η μνήμη γίνεται ζωντανή μόνο όταν την κρατούμε μέσα μας.
✍ Στυλ. Καβάζης