Γράφει ο Στυλιανός Καβάζης.
“Ο Σπαρτιάτης ήρωας της Μικρασίας που όρμησε μόνος του πάνω στους Τούρκους για να πεθάνει πολεμώντας, όταν 4.700 άνδρες παραδόθηκαν στον Κεμάλ….”.
[ἀνδρῶν γάρ ἐπιφανῶν πᾶσα γῆ τάφος]
Ἀθανάσιος Σακκέτας
εν Ἀλὶ Βερὰν
Αὔγουστος 1922
1. Τὴν ὑπέρτατην θυσίαν εἰς τὸ ἔθνος αὐτοπροαιρέτως προσέφερες.
2. Μόνος τὴν τιμὴν τῶν ὅπλων διέσωσες.
3. Τὴν ὑπεροψίαν τῶν τυράννων κατερράκωσες.
4. Τὴν μανίαν τῶν ἐχθρῶν ἀπτόητος ἀντιμετώπισες.
5. Τὰς παραδόσεις τῶν Σπαρτιατῶν: «ἤ τάν ἤ ἐπὶ τᾶς» ἠξίωσες.
6. Τήν πόλιν τῆς Σπάρτης «ἐς ἀεὶ» τιμημένην διεφύλαξες.
Ἀρχισυνταγματάρχα
Ἀθανάσιε Σακκέτα
Χαῖρε!!!
Αύγουστος 1922. Η Μικρά Ασία φλέγεται από τις μάχες της καταστροφής. Τρία Σώματα του Ελληνικού Στρατού έχουν στρατοπεδεύσει στην περιοχή του Σαγγάριου ποταμού, ενώ απέναντί τους παρατάσσονται ισχυρές δυνάμεις τουρκικού στρατού υπό τον Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ, έτοιμες για την αποφασιστική επίθεση. Την 13η Αυγούστου, οι Τούρκοι εξαπολύουν αιφνιδιαστική γενική επίθεση, και οι ελληνικές δυνάμεις, μετά από σκληρές μάχες, αρχίζουν να οπισθοχωρούν.
Την έκτη ημέρα της οπισθοχώρησης, το Α΄ Σώμα του Ελληνικού Στρατού, υπό τον στρατηγό Νικόλαο Τρικούπη, εγκλωβίζεται από τουρκικές δυνάμεις. Ο Τρικούπης αντιμετωπίζει δίλημμα να πολεμήσει μέχρις εσχάτων ή να παραδοθεί. Επιλέγει την παράδοση. Στις 17:00, κοντά στο βουνό Μουράτ Ντάγ, ο ίδιος και τα υπολείμματα του Α΄ Σώματος περίπου 300 αξιωματικοί και 4.400 στρατιώτες παραδίδονται στους Τούρκους.
Οι περισσότεροι αξιωματικοί αποδέχονται τη μοίρα τους με λύπη και σιωπή, λυγισμένοι από τον φόβο και την απογοήτευση. Εξαίρεση αποτελεί ο Αντισυνταγματάρχης Αθανάσιος Σακέτας, Σπαρτιάτης στην καταγωγή και επιτελάρχης της ΧΙΙ Μεραρχίας. Αρνούμενος να δεχτεί τη ντροπή της παράδοσης, σήκωσε το σπαθί του, καβαλίκεψε το άλογό του και επιτέθηκε μόνος του στους Τούρκους, φωνάζοντας με όλη τη δύναμη της ψυχής του για την τιμή της πατρίδας και τη δόξα των προγόνων του.
Η πράξη του Σακέτα ήταν μια έξοδος χωρίς ελπίδα. Οι Τούρκοι αιφνιδιάστηκαν από τη μοναδική τόλμη του, αλλά μόλις συνειδητοποίησαν ότι αντιμετώπιζαν έναν μόνο άνδρα, άνοιξαν πυρ. Ο Σακέτας έπεσε νεκρός, με το κορμί του διάτρητο από σφαίρες, αφήνοντας πίσω του ένα αθάνατο παράδειγμα γενναιότητας, αυταπάρνησης και πίστης στην τιμή.
Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, προς τιμήν του, το όνομα του Αθανασίου Σακέτα δόθηκε σε στρατόπεδο στην περιοχή του Καρέα. Αυτό αποτελεί μόνο το ελάχιστο που μπορεί να δοθεί για έναν τέτοιο ήρωα. Τέτοιοι άνθρωποι θα έπρεπε να είναι γνωστοί σε κάθε Έλληνα και κάθε ελληνόπουλο, ώστε η τόλμη, η ανδρεία και η αφοσίωσή τους στην πατρίδα να αποτελούν διαρκές παράδειγμα.
Η θυσία του Σακέτα διδάσκει ότι οι ηρωικές πράξεις δεν μετριούνται με στρατηγικά αποτελέσματα, αλλά με το μέγεθος της ψυχής και την αδάμαστη πίστη στην τιμή και την παράδοση των προγόνων. Η αντίθεση με τη δειλή στάση του Τρικούπη καθιστά τη θυσία του Σακέτα ακόμη πιο φωτεινή, ένα σύμβολο που θα ζει αιώνια στην ιστορία και τη μνήμη του ελληνικού έθνους.